ХИРОМАНТИЯ  (грек.  cheir  –  қол  және тanteiа – бал ашу, көріпкелді-  лік) – адамның даралық, ерекшелік- ХАЛЫ

577

тері  туралы,  оның  мінезі,  басынан 

кешкендері  және  алдағы  тағдыры 

туралы  алақан  терісінің  бедеріне  – 

капиллярлық  және  әсіресе  флексор- 

лық сызықтарға қарап бал ашудың ең 

ежелгі жүйелерінің бірі.

X.  ежелгі  заманнан  бар,  үнділерде, 

халдейлерде,  еврейлерде,  гректерде, 

римдіктерде  болған.  Оның  түп  не-

гізінде X. астрологиямен тығыз бай-

ланысты, өйткені бал ашу кезінде на- 

зар  салынатын  қолдың  басты-басты 

белгілері – алақандағы «жеті төмпе- 

шік». Күннің және жеті планетаның 

Шолпанның, Юпитердің, Сатурнның, 

Меркурийдің, Марстың және Айдың 

аттарымен  аталады.  Қолдың  терісі- 

нің бедерлерін зерттеу жөніндегі аны- 

ғында  ғылыми  делінетін  хабарлар 

XII  ғасырға  қатысты.  1686  X.Маль- 

пиги  адамның  алақаны  мен  саусақ- 

тарының  бедер  өрнектерін  қысқаша 

сипаттаған. XIX ғасырда бұл бағыт- 

тағы  неғұрлым  мәшһүр  зерттеулер 

чех ғалымы Я.Пуркине мен америка- 

лық ғалым Уайлдердің еңбектері бол- 

ды. Ғылыми психология хироманти-

яны қашаң да қабылдамаған, алайда 

тұқымқуалаушылыққа  байланысты, 

саусақ бедерлерінің эмбриондық да-

муын зерттеу білімнің жаңа саласы – 

дерматоглификаның шығуына түрткі 

болады.

Бұл терминді америкалық ғалымдар 

Камминс пен Мидл ұсынады. Соңғы 

уақытта  кейбір  зерттеушілер  еңді 

дерматоглифика арнасында қолға қа- 

рап  бал  ашудың  дәстүрлі  практика- 

сынан  адамның  даралық  ерекше- 

ліктерінің  денелік  бейнеленуі  тура- 

лы білім шығаруға тырысуда: алақан 

терісінің бедері мидың дамуы сияқты 

ана  құрсағында  дамудың  3-4  айла- 

рында  қалыптасады,  мұның  өзі  ата- 

ананың  гендік  жинағының  немесе 

ұрықтың  хромосомдық  абсракция- 

лардың ықпалынан болады деген ги-

потеза зерттелуде.

ХОЛЕРИК ( грек,– холе – өт) – тем- 

пераменттің  типі  (Мінезді,  қызу  мі-

незді, жігерлі адам). Х.-тің эмоцияға 

берілуі шапшаң. Сезім күйлері оқыс 

ауытқып,  құмарта  көтеріліп  кететін 

шыдамсыз,  күйгелек  кісі.  Әп-сәтте 

қызып кетіп, күйіп-піседі. Ашуланса, 

бұрқ етіп, қызу екпіні сарқылып ба-

рып басылады, бастан кешкен сезімі 

санасында терең із қалдырады, қимыл-

қозғалысы  шапшаң.  Икемсіз  оқыс 

қылықтарына  қарамастан,  қызулы, 

жігерлі, пысық және іс-әрекет атқару- 

ға бейімді келеді. Жұмысқа құмарта 

беріліп, екпінмен істейді, анық, әсер- 

лі,  мәнерлі  сөйлейді.  Сезім  күйлері 

сөзінен, мимика, пантомимикасынан 

білініп тұрады. X. белсенді, батыл ке- 

леді,  іске  шапшаң  кіріседі,  бастаған 

іс-әрекетін аяқтап шығады, көп адам 

қатысқан  ойындарға  құмар.  Өзі  де 

ұйымдастырып, аяғына дейін белсе-

не  қатысады,  шыдамсыз,  күйгелек, 

лезде өкпелейді, әп-сәтте ашуланады 

және ашуын ұзақ сақтайды. X. тем-

пераменті  тез  туатын  күшті  сезім-

дерімен, эмоциялық қозғыштарымен, 

шамданғыштығымен,  жігерімен, 

үлкен  қозғалғыштығымен,  ұғымды 

қимылдарымен,  бай  мимикасымен 

сипатталады.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: