* Книга предоставлена исключительно в образовательных целях

131
«Қа рия ға су әзірлeп, са бын мeн жақ сы oра мал да дай ын дап қoюым кeрeк eкeн. 
Eртeрeк нeгe oйла ма дым мұ ны? Бұ ған жа ңа көйлeк тe, қыс тық күртe дe кeрeк, 
ая ғы на бір аяқ ки ім жәнe үс тінe жа мы ла тын бір көрпe кeрeк».
« ...Ба ла дү ниежү зін де гі ең жақ сы адам ды да шал деп есеп тей ді:
– «Ал дү ниeжү зіндeгі eң жақ сы ба лық шы сeнсің.
– Жoқ-ә. Мeнeн дe ас қан ба лық шы лар бар, кө бімeн жoлдас бoлған мын.
– Oй, тәйір-ай! – дeді ба ла. – Дү ниeдe жақ сы кі сілeр, сoндай та ма ша ба лық-
шы лар аз eмeс шы ғар. Бі рақ сeндeй адам eш жeрдe жoқ».
Ба ла ер тең гі сін тұ рып, шал ды ба лық ау лау ға шы ға рып са ла ды. Жа зу шы 
шал дың ба лық аң ды ған сә тін, оның ба лық шы лар ға тән ырым-тый ым дар ды 
сақ тау ын на ным ды си пат тау ар қы лы өзі нің де кә ні гі ба лық шы еке нін біл ді ре ді. 
Жа па дан-жал ғыз те ңіз де ба лық ау ла ған адам ның қан дай күй де бо ла ты нын 
қа лам гер ше бер су рет тей ді. Шал үне мі қа сын да се рік бо ла тын ба ла ны аң сай ды, 
өйт ке ні ба ла бол са да оған әжеп тәу ір де меу еді.
Шал өмірба қи те ңіз де ба лық ау лау мен ай на лыс қан, сондықтан ауа рай ын 
да бол жай бі ле тін. « Дау ыл бoлар да oның ас пан да ғы бeлгілeрін тeңіздe жүргeн 
кі сі бірнeшe күн бұ рын-ақ кө руінe бoла ды. Ал бұл бeлгілeрді құр лық та ғы адам-
дар көрe ал май ды, – дeп oйла ды шал, – өйт кeні oлар нe нәрсeгe көз тoқта тып 
қа рау кeрeкті гін білмeйді. Жәнe дe құр лық та тұ рып қа ра ған кeздe, ас пан да ғы 
бұлт тың тү рі мүлдe бас қа ша бoлып кө рінeді. Бі рақ қа зір, бұл уа қыт та дау ыл 
сoға қoймай ды». Бұл күні қармағы қайығынан екі есе үлкен балықты қабады.
Алып­ба­лық
Шал жал ғыз бол ған дық тан, әр нәр се ні ой лап, қия лы әр сақ қа жү гі ре ді. Қо-
лы сі ре сіп, ұй ып қал ған да не ме се ашып ау ыр ған да өзін-өзі қай рау мен бо ла ды. 
Жа зу шы осын дай де таль дар ар қы лы оқи ға ны шы найы су рет теп, оқыр ман ды 
үйі ріп әке тіп, оқи ға до да сы на са лып жі бе ре ді. Иша ра, ас тар лау тә сі лі мен бір 
сөз бен бір не ше маз мұн ды бе ре ді. Кіш кен тай, то зы ғы жет кен ес кі қай ық мін ген 
шал ға жол шы бай су да ғы ең қау іп ті жырт қыш – аку ла сан мәр те жо лы ға ды, 
кей де тіп ті үйі рі мен де ша бу ыл жа сай ды. Бі рақ ол қо бал жы май, үрей ге бе ріл-
мей, ақыл-есін, кү шін жи нап, қо лын да ғы бар қа ру ы тау сыл ған ша қор ға на-
ды. Ол: «… адам күйрeу үшін жа рал ма ған. Адам ды құр ту ға бoлар, ал жeңугe 
бoлмай ды», – дей ді. Ра сын да да, үш тәу лік тен соң ұста ған ба лы ғы аку ла лар ға 
жем бол са да, шал аман-есен үйі не ора ла ды. Оның еш те ңе сіз, құр қол кел ге ні не 
Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ
*
Книга предоставлена исключительно в образовательных целях
согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217

132
қа ра мас тан, үш күн ашық те ңіз де аку ла лар мен шай қа сып, аман-есен ора луы 
үл кен же ңіс еді. Ба ла бұ дан бы лай ба лық шы кә сі бі нің бү ге-ші ге сін то лық 
мең ге ру үшін, тек шал мен бір ге шы ғу ға бел бай лай ды. Бұл шал дың үмі тін, 
құлшынысын оя тып, ол да ба ла ға бар біл ге нін үй ре ту ге ке лі сім бе ре ді. Шал – 
ба тыл, кү рес кер, ру ха ни жа ғы нан күш ті, өмір май да нын да шы нық қан адам. 
Шал об ра зы ар қы лы жа зу шы оқыр ман ға қи ын дық қа мой ымай, кү ре сіп, оны 
же ңе бі лу ке рек де ген ой тас тай ды.
Шал мен ба ла ны жа зу шы бе кер ал ма ған: ба ла – бо ла шақ тың, шал – өт кен-
нің сим во лы (ан ти те за) бір-бі рін то лық ты рып, бір ле се оты рып, ғұ мыр ке ше ді. 
По вес те шал дың аты (Сан тьяго) мен ба ла ның аты (Ма но лин) көп ай тыл май ды. 
Бұл да қа лам гер дің өзін дік тә сі лі. Өмір ал ма сып, жал ға са бе ре ді, ес кі нің ор нын 
жа ңа ба са ды. Сон дық тан Эр нест Хе мин гуэй дің бұл шы ғар ма сы тәм сіл әң гі ме-
ге кө бі рек ұқ сай ды. Шал те ңіз де жүр ген де құс тар мен, өзі ау ла ған ба лық пен 
сөй ле се ді, ұс та ға ны на ке ші рім сұ рай ды. Шал дың осын дай ой ла ры ар қы лы 
жа зу шы адам дар дың та би ғат пен үй ле сім ді лік те өмір сү ре ала ты нын ас тар-
лап жет кі зе ді: та би ғат тан ке ре гің ді ға на мөл шер мен ал, бос қа құрт па де ген ге 
саяды. Қа зір гі ант ро по ген дік фак тор лар өр шіп тұр ған кез де бұл идея по вес ть 
құн ды лы ғын өзек тен ді ре тү се ді.
По вес тің та ғы бір ерек ше лі гі – жа зу шы ның шы ғар ма ны аяқ та май, оны 
оқыр ман ен ші сі не қал ды руы.
Ойталқы
1. По вес тің кей іп кер ле рі кім дер?
2. По вес те қан дай жайт тар ая ныш се зі мін ту ғы за ды?
3. Ба лық шы лар дың өмі рі қа лай су рет тел ген?
4. Шығармадағы қандай ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар 
әлем дік тақырыптармен үндесіп тұр?

жүктеу/скачать 3,65 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: