Қ. Т. Сапаров г.ғ. д., С. Торайғыров ат

 
68 
15. Глобус 
Глобус(лат.  globus–шар)  –  Жердің,  Айдың,  планеталардың  және 
аспан  сферасының  контуры  мен  геометриялық  пішіндік  ұқсастығы 
сақталып,  картографиялық  әдіспен  бейнеленген  көлемдік  модель. 
Мазмұны  жағынан  жалпы  геогр.,  саяси,  тектоник.,  климаттық,  т.б. 
болып бөлінеді 
Глобус  –  картографиялық  бейнелер  түсірілген,  кескіндердің 
геометриялық ұксастығы мен аудандардың арақатынастары сақталған 
Жердің,  Айдың,  планеталардың  және  аспан  сферасының  шар  тәрізді 
үлгісі.  Жер  Глобусы  тақырыбы  (жалпы  географиялық,  саяси, 
тектоникалык, климаттық, тағы да басқалары), масштабы және арналу 
мақсаты  бойынша  бөлінеді.  Ең  көп  қолданылатын  Жер  глобусы  1:30 
млн – 1:80 млн масштабта болады. Көбінесе көрнекті құралдар ретінде 
қолданылады. Ең бірінші Глобусты неміс географы және саяхатшысы 
М. Бехайм жасаған (1492) деп саналады.  
Глобус  –  Жер  шарының  бірнеше  кішірейтіліп  берілетін  нақты 
бейнесі 
Глобустар  –  көбінесе  1:30000000  -  1:80000000  масштабта 
кішірейтілген  Жер  шарының  көлемдік  сүлбісі  (моделі).  Оның 
бетіндегі  меридиандар  мен  параллельдердің  қиылысуларынан  пайда 
болатын  сферовдалық  трапециялар  градустық  (географиялық)  тор 
деп  аталады.  Картографиялық  салындыда  болатын  бұрмаланулар 
мұнда  атымен  жоқ,  яғни  масштабтың  тұрақтылығы,  тұлғалар  мен 
бағыттардың ұқсастығы сақгалып қалады. Олар объект бойынша Жер 
элемдік, 
планеталық 
жэне 
аспандық, 
тақырыбы 
бойынша 
жалпыгеографиялық, геологиялық, саясаттық т.б., атқаратын міндетті 
бойынша оқулық, навигациялық т.б., өлшемдері бойынша кабинеттік, 
үстелдік,  кіші  жэне  кішкентай  болып  бөлінеді.  Алғашқы  глобустар 
ХV-ХVІ ғғ. Европада жасалып шыға бастады. 
 

жүктеу/скачать 5,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: