Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап беріңіз. Ыбырай Алтынсарин – Ұлағатты ұстаз.
Ол балаларды өте жақсы көрген. Ол балаларға арнап өлеңдер, әңгімелер жазған.Балалар бұл шығармаларды сүйіп оқиды.
Ыбырай атамыз қазақ жерінде мектептер ашты. Бұл мектептерден көптеген қазақ зиялылары шықты. АхметБайтұрсынұлы, Міржақып Дулатов, Спандияр көбеев осы мектептердің түлектері.
Бұл мектептердің алғашқысы 1864 жылы Торғай қаласында ашылды. Бұл жайлы Ыбырай атамыз былай жазады: «Осы жылы қаңтардың 8-і күні менің көптен күткен арманым орындалып, мектеп ашылды. Оған 14 қазақ баласы кірді, бәрі де жақсы есті балалар... Мен балаларды оқытуға өте қызу кірістім»
16. Сұраулы сөйлемді табыңыз
А ) Өмір неткен ғажап
В) Балалық өтті, білдің бе
С) Наурыз көже қандай керемет десеңші
Д) Қадір келде ме, келмеді ме белгісіз
Е) Жалын атқан жастық шақ-ай
17.Жіктік жалғаулы сөзді көрсетіңіз
А ) Баламын
В) Далада
С)Оқушыларыма
Д) Дәрігерлер
Е.) Мұғалімдерге
21.Мәтіннен қандай қорытынды шығаруға болады, табыңыз
А)Ыбырай Алтынсарин – жазушы
В) Ыбырай Алтынсарин – зиялы адам
С) Ыбырай Алтынсарин –ұлағатты ұстаз
Д) Ыбырай Алтынсарин -ақын
Е) ыбырай Алтынсарин – ұлы адам
23.Мәтінде Ыбырайдың қай жылы алғашқы мектептерді қашан ашқаны туралы қай азат жолында сөз етілген.
А)ІІ
В)І
С)ІІІ
Д)ІІ,ІІІ
Е) І,ІІ
20»Дейін, шейін» шылаулары қай септітен соң келетінін табыңыз.
А )Атау
В) Барыс
С) Шығыс
Д) көмектес
Е) Ілік
24.Мәтінде мүлдем кездеспейтін ақпарат
А)Балаларды өзі оқытқан ұстаз
В) Ең алғашқы мектеп Торғай қаласында ашылған.
С)Ыбырай балаларға арнап әңгімелер жазған
Д) Мектепке тек есті, ақылды балалар қабылданды
Е) Ыбырай Алтынсариннің ұлы арманы орындалды
25.Мәтінге лайықты тақырып таңдаңыз
А) Торғай
В) Ыбырай Алтынсарин
Д) Менің арманым
С) Алғашқы мектеп
Е) Мектеп түлектері
қалдырасың ғой.
1.Бірыңғай ашық буынды сөзді табыңыз.
А) Көреген
В).Сұраншақ
С).Әрекет
Д) Ықылас
Е).Жүйелі
8.Қыстырма сөз қатысып тұрған сөйлемді көрсетіңіз
А ) –Шырағым, бері келші!
В) –Ойпырмай, бұл қайдан шыққын қауесет?
С) Алыстан иттердің дауысы шығады
Д) Біріншіден, өзіңізді сыпайы ұстаңыз.
Е) Оқушылар, студенттер мерекге дайындалды.
2.Күшейткіш үстеу қатарын көрсетіңіз .
А )),Бүгін,ертең
В) Аса, орасан
С)Асты, үсті
Д.) Жақсы, жаман
Е) Әдейі, қасақана
9) Құрмалас сөйлемнің түрін анықтаңыз. Баянауылдың суы таза, біріқ ешкім шомылмайды. А) аралас құрмалас сөйлем
В) Ыңғайлас салалас құрмалас
С) Себеп бағыныңқылы сабақтас
Д) Қарсылықты сабақтас сөйлем
Е) Қарсылықты салалас құрмалас
3.Еліктеуіш сөзді табыңыз
А ) Салдыр-гүлдір
В) Жалт-жұлт
С) Жып-жылы
Д) Алақай
Е) Ең әдемі
10.Жіктік жалғаулы зат есімді көрсетіңіз А) қариялар В) Жолдастары С. Диқаншымын Д. Отырмын Е. Келесің
4.Септеулік шылауларды анықтаңыз
А ) ма,ме, ба, бе
В) ғана, қана
С) түгіл, тұрсын
Д.)Дейін, бірге, арқылы
Е) менің, сенің
11.Мезгіл бағыныңқы сабақтасқұрмалас сөйлемнің сұрақтарын табыңыз
А ) қайткендіктен? Қайтпесе?
В) Қашан? Қайткенде?
С) Н) Не деп? Е үшін?
Д) Қайтсе?Не Істесе?
Е)не етпек болып№ Қалай?
5.Тұрақты сөз тіркесін табыңыз
А ) әдемі қыз
В) Қызыл алма
С) Қызыл тіл
Д) Өнерлі адам
Е) қызыл көйлек
12.Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгісі.
А ) Үтір
В) Сызықша
С)Нүкте
Д)жақша
Е)Тырнақша
6.Айтылу мақсатына қарай бөлінетін сөйлем атауын табыңыз
А) Жақсыз
В) Лепті
С) Жайылма
Д) толымды
Е) атаулы
13.Төл сөзді сөйлемді көрсетіңіз.
А)Сен дегенде сөз бар ма?
В) Анар, әжең келді.
С) « Балалр, бүгін жиналыс бар»,- деді мұғалім.
Д) «Еңлік-Кебек» жырын оқыдым
Е) Балалардың соңғы ермегі – «Ақсүйек» ойыны
7.Сын есімнен болған баяндауышты көрсетіңіз.
А) Оның әр сөзі бір алтынға бағалы.
В) барсакелмес қорығына аттандырды.
С) Анасы -дәрігер
Д) Түркістан – ер түріктің бесігі ғой
Е) Қазақ неткен ғажайып халық!
14. Түбір сөзді ажыратыңыз
А ) Халық
В) кекшіл
С)Ескірді
Д. Ақылды
Е) ақылды
15.Мағынасы қарама-қарсы сөздерді табыңыз
А) Жасыл-сары
В)құрметті - қадірлі
С) Барша - толық
Д) Арамза-адал
Е) Кеңестік - уақыт
