1. Анатомия пәніжәнемаңызы. Клиникадажәне медицина практикасында анатомия пәнініңмаңызы. Анатомиялықтексерістердіңшараларыжәнеәдістері. Адам анатомиясы
жүктеу/скачать 0,58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Интеграциялық орталықтар
- Metencephalon
- (tela choroidea inferior). Ортаңғы ми көпіршігінің mesencephalon
- , gyrus frontalis media
| Күрделі рефлекстік доға,бірнеше ассоциативтік неирондардан тұрады.
Олар: -ақпарат жинақтайды - мидағы интеграциялық орталықтарға жібереді. -түскен ақпараттарды өңдеп интеграциялайды. -жауап беру реакциясы туындайды. -Импульс эфференттік орталықтарға жеткізіледі. Интеграциялық орталықтар: Мишық- тепе- теңдік және вестибулярлық. Ортаңғы ми – көру, есту, иіс сезу және тактильді сезіну. Аралық ми- сезінудің барлық түрі. Үлкен ми – кез кезген ақпараттың өңделуіне жауап беретін, адам ойлау, оқу, жазу, және есте сақтау қабілетіне жауап беретін ең жоғарғы интеграциялық орталық. 160.Жұлынның қабықтары және қабықаралық кеңістіктері. Жұлын қабықтармен,meningeus,қоршалған. Жұлынды үш қабық жауып жатады. Қатты қабық( dura materspinalis)- ең сыртқы қабық. Торлы қабық (arachnoideamaterspinalis)- ортаңғы қабық,қатты қабық пен жұмсақ қабық аралығында орналасқан. Жұмсақ қабық (pia materspinalis)-ең ішкі қабығы Жұлынның қатты қабығы, dura mater spinalis,жұлынды сыртқыжағынан түтік түрінде қоршап жатады.Қатты қабық пен омыртқалардың аралығында қатты қабықүстілік ( эпидуралды немесе перидуралды )қуыс, cavitas epiduralis , орналасқан. Бұлкеңістікте (қатты қабық пен омыртқалардың аралығында ) көптеген дәнекер тіндік будалар тартылған және қатты қабықтыңбүйір өсінділері жұлын нервтерінің қабықтарына жалғасады. Қатты қабықүстілік кеңістікте шелмай және омыртқаішіліквеналық өрім орналасқан. Мидың қатты қабығы жоғарғыжағында шүйделік үлкен тесікке бекіп , мидың қатты қабығына жалғасады , ал төменгі жағында II сегізкөз омыртқасының деңгейінде тұйық аяқталады. Осы жердеқаттықабықжұлынның басқа қабықтарымен тұтасып, соңғы жіптің қабығына жалғасады да ,құйымшаққа бекиді.Қатты қабықтың ішкі жағындағы жұлынның торлы қабығы,arachnoidea spinalis, жұқа, түссіз және мөлдір (тамырлары жоқ )болады, қатты қабық екеуінің аралығында жұқа саңылау – қатты қабықастылық кеңістік, spatium subdurale, орналасады. Жұлынның жұмсақ қабығы, pia mater spinalis, жұлынға тығыз жанасып, оны тікелей жауып жатады және қан тамырларымен бай жабдықталған. Жұмсақ қабық пен торлы қабықтыңаралығында едәуір көлемді торлы қабықастылық қуыс , cavitas subarachnoidalis , орналасқан , оның іші ми – жұлын сұйықтығымен , liquor cerebrospinalis , толған. Бұл кеңістік мидыңаттас қуысына жалғасады. Жұмсақ қабықтың латералды бетінен,фронтальды жазықтықта орналасқан үшбұрышты 19-23 тістібайламдар ,ligamentum denticulata , шығады,олардың шеттері торлы қабықпен жабылып, көршілес екі жұлын нервтерінің аралығындағы қатты қабықтың ішкі бетінде аяқталады. Жұлындытісті байламдардан басқа , жұмсақ қабық пен торлы қабықтыңаралығындағы көптеген дәнекер тіндік жіпшелер де бекітіп тұрады. Жұлынның скелетотопиясына байланысты ми – жұлынсұйықтығын тексеруге алу үшін инені III- IV бел омыртқаларының аралығы арқылы өткізеді. 161.Мидың дамуы, ми көпіршіктері, олардың туындылары, қалдық қуыстары. Жүйкетүтігіөте ерте ми мен жұлынғасәйкескелетінекі бөлімгебөлінеді. Оныңмидыңбастамасыболыптабылатыналдыңғы,кеңейген бөлімі, атап көрсетілгендей, жіңішкергенжерарқылыбіріненсоңбіріорналасқанүшбастапқы ми көпіршігіне бөлінеді: -алдыңғы - prosencephalon, ортаңғы - mesencepalonжәнеартқы -rhombencephalon. Алдыңғы ми көпіршігі алдынан шекаралық табақшаменlaminaterminalisтұйықталған. Үш көпіршіктентұратынбұлсатыоданәріқарайдифференциацияланубарысындамидыңнегізгі бес бөлімінебастамаберетін бес көпіршіксатысынаауысады.Соңғы иілім арқылы артқы ми көпіршігі rhorbencephalon екібөлімге бөлінеді. Олардың артқы бөлімі myelencephalon дамусоңында сопақша миға айналады да, ал metencephalon деп аталатын алдыңғы бөлімнің вентралды жағынан көпір, дорсалды жағынан мишық өсіп дамиды. Metencephalon алдында жатқан ортаңғы ми көпіршігінен тар жіңішкерген жер isthmus rhombencephali арқылы бөлінеді. Горизонталды кесіндісінде rhombencephalon-ның ортаққуысы ромб тәрізді ол жұлынның орталық өзегімен қатынасатын IV қарынша түзеді.Оның вентралды және бүйір қабырғалары бассүйек жүйкелері ядроларының, дамуы нәтижесінде қатты қалыңдайды да, ал дорсалды қабырғасы жұқа күйде қалады. Сопақша ми аймағында оның көп бөлігі жұмсақ қабықпен бітісіп кететін тек бір ғана эпителий қабатынан тұрады (tela choroidea inferior). Ортаңғы ми көпіршігінің mesencephalon қабырғалары ми затыдамығанда бірқалыпты қалыңдайды. Олардан вентралды миаяқшалары,ал дорсалды жағынан ортаңғы ми төбесі пайда болады. Ортаңғы көпіршіктің қуысы IV қарыншамен қосылатын тар өзеккесуқұбырға айналады. Артқы diencephalon (аралық ми) және алдыңғы telencephalon (соңғы ми) бӛліктеріне бөлінетін алдыңғы ми кӛпіршігі prosencephalon жақсы дамып, пішін жағынан көбірек өзгеріске ұшырайды. Аралықмидың бүйір қабырғалары қалыңдап, таламустар (thalami) түзеді.Аралықмидыңдорсалдықабырғасыжұқа, олжұмсаққабықпенбітісіп кететінэпителилітабақшакүйіндеқалады. Осы қабырғаныңартындакішкенеөсіндіпайдаболып,соныңесебінентомпақденеcorpuspinealeтүзіледі. Көзкөпіршіктерініңаяқшаларыалдыңғы ми көпіршігіқабырғасыныңвентралдыжағынатартылыпкеледі, соныңнәтижесіндеалдыңғықабырғасыжұқаlaminaterminalisтұратын осы көпіршікқуысыныңтүбіндеұңғылrecessusopticusтүзіледі, оныңартындабасқабірқұйғыштәріздіұңғылпайдаболады, оныңқабырғаларынанtubercinereum, infundibulumжәнеhypophysiscerebriдіңартқыүлесітүзіледі. Оданәрірекартқарайdiencephalonаймағындажекетомпақтүріндежұпcorporamammilaria-ныңіргесіқаланады. Аралық ми қуысын III қарыншатүзеді. Telencephalonортаңғы,кішілеу бөлікке (parsmediana) жәнеекіүлкенбүйірбӛліктергеүлкен ми сыңарларынаhemispheriadextrumetsinistrum бөлінеді,үлкен ми сыңарларыадамдаөте күштіұлғайыпөсіп, көлеміжағынанмидыңқалған бөлімдеріненедәуірартыпкетеді. Әрбірсыңардыңнегізінде, оныңшіндешығыңқыжерпайдаболады, оданжолақденеcorpusstratumдамиды. Әрбір ми сыңарының төменгіжағында,құрсақтадамудыңбесіншіаптасында-ақиіссезумиыныңrhinocephalonбастамасытүзіледі, олбіртіндепfissurarhinalislateralis-кесәйкескелетінжүлгешеарқылы, ми сыңарларықабырғасынаншекараланады. Ми сыңарларықабырғаларындасұрзат (қыртыстың), оданкейінақзатдамыпөседі, сөйтіп ми сыңарыүлкейіп, иіссезумиынжәнеталамустарменбіргеортаңғымидыңдорсалдыбетіменбіргемишықтыжауыптұратынжамылғы -palliumтүзеді. Ми сыңарыалдыменмаңдай бөлігінде, соданкейінжеке мен шүйде, еңсонындасамайүлестеріаймағындаөсіп үлкейеді. Солсебептіжамылғыталамустардықоршапайналатынсияқтыболып көрінеді, олалғашқыдаалдынанартына, содан төменқарайайналып, маңдайүлесінекеледі. Осыныңнәтижесінде мисыңарыныңбүйірбетінде, маңдай мен оғанжақынжатқансамайүлесіарасындашұңқырfossalateraliscerebriпайдаболады, олүлкенмидыңаталғанүлестеріжақындасқандасаңылауғаsulcuscerebrilateralisайналады, оныңтүбіндеаралшықinsulaтүзіледі. 162.Ми сыңарының жоғарғы-латералді бетінің жүлгелері және қатпарлары. Маңдай үлесін төбе үлесінен терең орталык жүлге, sulcus centralis, бөліп түрады. Ол ми сыңарының медиалді бетінен басталып, жоғарғы-бүйір бетке өтеді, бағыты кішкене киғаш,арттан алға, мидың латералді жүлгесіне сәл жетпейді. Орталық жүлгеге параллель орталықалды катпары, gyrus precentralis, жатады, бірақол ми сыңарының медиалді бетіне жетпейді. Оны алдынан орталықалды жүлге, sulcus precentralis, алартынан-орталык жүлге, sulcus centralis, қоршайды. Жоғарғы және төменгі маңдай жүлгелері, sulci frontales superior et inferior, орталықалды жүлгеден алға бағытталып маңдай үлесінжоғарғы маңдай үлесіне, gyrus frontalis superior, ол жоғарғы маңдайжүлгесінің үстінде жатып, ми сыңарының медиалді бетіне дейінжетеді; ортаңғы маңдай үлесіне, gyrus frontalis media, оны жоғарғыжәне ортаңғы маңдай жүлгелері шектейді; оның алдыңғы бөліміндежоғарғы жэне төменгі бөліктерді, pars superior et pars inferior, ажыратады: төменгі маңдай үлесіне, gyrus frontalis inferior, төменгімаңдай және мидың латералді жүлгелерінің арасында жатады. жүктеу/скачать 0,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|