1. Атомдық ядролардағы заттың тығыздығын бағалаңыз

Үш табиғи радиактивті топтан басқа жасанды радиактивті топ бар, ол трансуранды элемент нептунийден басталып, висмутпен аяқталады. Осы радиактивті топтағы α– және β– ыдырау санын табу керек.

ядросы атомның К–қабықшасынан электронды қармайды. К – қармау нәтижесінде қандай ядро түзіледі?

көміртегі изотопының ядросында β^-–ыдырау нәтижесінде бір нейтрон протонға айналады. Осындай айналу кезінде қандай ядро пайда болды?

кремний изотопының ядросында β⁺ –ыдырау нәтижесінде бір протон нейтронға айналады. Осындай айналу кезінде қандай ядро пайда болды?

Массалық саны 226 радий изотопы массалық саны 206 қорғасын изотопына айналды? Осы жағдайда қанша α –, β – ыдырау болды?

көміртегі ядросының β – ыдырауының энергиясын анықтау керек.

Төрт радиактивті үйірдің бастапқы және аяққы элементтері берілген: ; ; ; әрбір үйірде қанша α- және β-түрлену болғанын анықтаңыз.

Төрт α– және β-ыдырау нәтижесінде радиактивті торийдан қандай изотоп пайда болады?

γ –фотонды (λ =0,47 пм) жұтқан атомдық ядро қозған күйге өтіп, бөлек – бөлек нуклондарға бөлініп, жан–жаққа ұшып кетеді. Нуклондардың қорытқы кинетикалық энергиясы 0,4 МэВ –қа тең. Ядроның байланыс энергиясын анықтаңыз.

Радиактивті изотопы энергиясы Е=1,28 МэВ γ–квантын шығарады. Массасы m=5 г болатын натрий изотопының t=5 мин уақыт аралығында шығаратын γ–квантының Р қуатын және W энергиясын анықтаңыз.

Нүктелік изотропты радиактивті сәуле көзі r=1 м ара қашықтықта интенсивтілігі I = 1,6 мВт/м² болатын γ – сәуле шығарады. Ядроның әр ыдырауында энергиясы Е=1,33 МэВ γ – квант шығарылады деп есептеп, сәуле көзінің А активтілігін анықтаңыз.

Нүктелік изотропты радиактивті сәуле көзі r=5 м аралықта активтілігі А = 148 ГБк болатын γ – сәуле шығаратын болса, оның интенсивтілігі қандай? Әр ыдырауда орта есеппен энергиясы E =0,51 МэВ болатын n=1,8 фотон шығарылады.

Егер адам үшін рұхсат етілген ұшақтарда ұшу дозасы бір жылда 0,5 бэр, ал космостық сәулелену нәтижесінде болатын эквиваленттік дозаның қуаты 0,7мбэр/сағ (10–12км биіктікке сәйкес) болса, ұшақтарда ұшудың апталық шегі қандай?

Адам рентгенгенге түскенде 25 мбэр доза алады. Егер массасы 80 кг адамның денесінің жартысы сәулеленген болса, онда адам денесі сәулеленудің қанша энергиясын жұтты. Сәулеленудің сапалық коэффициентін 0,85 деп аламыз.

Адам 300 рад қауіпті дозаны қабылдады. Егер адамның массасы 80 кг болса және сәулелену адам денесінің барлық жеріне әсер етсе, онда дененің жұтқан энергисы қандай?

Қалыпты жағдайда ауа γ – сәулемен сәулелендіріледі. Массасы m = 5 г, экспозициялық дозасы Х =1 P болса, ауада жұтылған энергияны табу керек.

Теңіз деңгейінде көлемі V=1 см³ ауада космостық сәулелер әсерінен минутына 120 қосарланған ион пайда болады. t=1 тәуліктегі адамға әсер ететін Х экспозициялық дозаны табу керек. Ауаның молярлық массасы 28,97 г/моль, қалыпты жағдайдағы көлем V_m=22.4 л/моль.

Нүктелік сәуле көзінен r₁=40 см аралықтағы Х экспозициялық дозаның қуаты Р=4,3 мкА/кг. Егер рұқсат етілген экспозициялық доза X_max= 5,16 мкКл/кг болса, онда r₂ = 6 м ара қашықтықта қанша уақыт тұруға болады?