«МӘСКЕУ–ҮШІНШІ РИМ» —
XVIғ. пайда болған Ресейдің ерекше
миссиясы туралы идея немесе доктрина.
Доктрина да нағыз шынайы ілім
ретінде православиелік христиандық барлық биліктің негізі екендігі бекітілді.
Алғашқы екі Рим де өмір сүрулерін тоқтатты, бастапқы «ескі – Рим» IVғ.
Еділ батыр (Аттила) бастаған көшпенді-ғұндардың шабуылы нәтижесінде
христиандық ілім орталығы ретінде күйресе, ал екінші «жаңа Рим» -
Константинополь христиандық идеялардың жалғастырушысы бола отырып,
XVғ. түріктердің тегеуірі нәтижесінде Византиямен қатар құлады.
Ресей христиандықтың мұрагері ретінде «Мәскеу-үшінші Рим» доктринасында бірінші және екінші Римнің ізбасары ретінде көрінеді . Өзін үшінші Рим, ал
төртіншісі болмайды деп есептейді. Филареттің айтуынша алғашқы екі
Римнің күйреу себебі, нағыз шынайы дін-православиені сатып кеткендігі
және сол үшін құдайдың қарғысына ұшырағандығымен түсіндірілді. Бұл
доктрина мемлекеттік өзіндік сананың басты доминанты болды.
МЕГАР МЕКТЕБІ —
б.д.д. IVғ. Мегар қаласының тұрғыны Сократтың
шәкірті Евклидтің араласуымен ашылды. Бұл мектептің өкілдері:
Евбулид, Диодор Крон . Мегарлықтар дәлелдеуге болмайтын абстрактты жоғарғы
игілік – Құдай, Парасат, Өмірлік энергия болады деп санады. Ал жоғарғы
игілікті терістеуге (абсолюттық зұлымдық) болмайды деді. Мегарлықтар
теориялық ізденіспен қатар белсенді практикалық қызметпен де (шын
мәнінде софистикамен) айналысты.
МЕТАФИЗИКА (гр. тіл. ауд. - физикадан кейінгі мәселе) — болмыстың
тәжірибиеден тыс бастаулары туралы ілім ретіндегі философия бөлімі.
Онтологиямен,
жалпы
философиясымен
жиі
теңестіріледі.
Яғни,
диалектикаға қарама-қарсы таным әдісі, мұнда заттар мен құбылыстар бір-
біріне байланыссыз, ішкі қайшылықсыз, тұрақты түрде өзгеріп тұрады деп
түсіндіріледі.
