1 билет асауидің ағасы Садыр шейхтың немересі Маулана Сафи әд-Дин Орын Қойлақи түркі тіліне аударғаны жазылған. “Насабнама



бет2/3
Дата09.06.2023
өлшемі29,8 Kb.
#100094
1   2   3
Байланысты:
Сұрақтар билеттер түрінде-1

Қожа Ахмет Ясауи – 1093 жылы туылған түркістандық ғұлама, әулие. Қожа Ахмет Ясауидің арғы тегі қожалар әулеті. Әкесі – Исфиджабта даңққа бөленген әулие, Әзірет Әлінің ұрпағы Шейх Ибраһим. Анасы – Мұса шейхтың қызы Айша (Қарашаш ана). Мұса шейх те Исфиджабта әулиелігімен танылған. Кейбір деректерде Қожа Ахмет Ясауидың Ибраһим атты ұлы мен Гауhар Хошназ (Жауhар Шахназ) атты қызының болғандығы айтылады. Қожа Ахмет Ясауидың ұрпағы негізінен осы қызынан тарайды

  • «Хан талапай» сөзін ашып көрсетіңіз.

  • Хан талапай - қазақтың ұлттық ойындарының бірі.

    Ойнаушылар шеңбер бойынша отырады, басқа асықтар арасынан ерекшені хан деп тандап, шеңбер ортасына асықтарды шашады. Асық қандай жағымен құлағаны маңызды, өйткені асық ішік құласа ішікпен қағады, бүкті бүкпен, тәйкені тәйкемен, алшыны алшымен қағуға болады. Егер ойнаушы тигізбесе немесе басқа жақпен тигізіп қақса, онда жүріс келесіге беріледі. Асық бойынша қағу тек үлкен саусақтын жоғарғы бөлігімен жасалынады. Хан кімде болады, сол жеңімпаз аталады.

  • Барақ хан Тұрсын хан ұлы баяндаңыз.


  • Барақ хан Тұрсын ханның баласы, Қодай Менде сұлтанның немересі. Қазақ хандарының Жәдіктен тарайтын әулетіне жатады. Барақтың туылған жылы белгісіз. Қайтыс болған уақыты шамамен 1750 жылдың ақпан-наурыз айлары. Ол Қырықсан Барақ-сұлтан, Барақ хан, Кіші Барақ, Барақ-сұлтан, сұлтан Барақ-батыр деген есімдермен белгілі болған.




    4 билет



    1. Ясауидің шәкірті Имам Марғозы туралы хикаяны және оның кесенесі орналасқан жерді атаңыз.

    2. ХІХ ғасырда шикі кірпіштен салынған дәстүрлі сәулеттік құрылыстардың бірі. Жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші. Бұл әулиенің кесенесі Түркістаннан 7 шақырым қашықтықта Шобанақ ауылының оңтүстігіндегі биіктеу төбеде, ескі қорымда орналасқан. Қорымды жергілікті халық «Көктонды ата

    3. Түркістандағы «Хан Ордасы» туралы баяндаңыз.

    4. Есім хан туралы баяндаңыз.






    5 билет



    1. Ясауидің Баба Машынмен пікірсайысы туралы хикаяны айтыңыз (Әфсана 69 бет).

    Қожа Ахмет Ясауи жолының күн санап күшейіп бара жатқанын ислам әлемінің басқа аймақтарындағы ді қырық дүре соғады. Осы кезде ғана баба Машынның құлындай шыңғырып, «Алла»,- деген жан даусы шығады. Ясауи ата дүре соғуды тоқтатуға бұйырады. Мұны көріп тұрған Хасан хан Ясауи атадан:
    — Бірінші рет дүре соққанда, ол бір рет те Алланың атын есіне алмады. 40 дүрені екіші рет соққанда «Алла» деп шыңғырған жан дауысы шықты.

    Бұның себебі неде? – деп сұрады.
    Ясауи:

    — Оның арқасына жын-перілер жабысып алып, алғашқы 40 дүрені
    өткізбеді. Сол себепті алғашында оған дүре батпай, Алла атын жад етпеді.
    Соңғы 40 дүре Баба Машынның арқасына тиіп еді. Сондықтан оның жан
    дауысы шықты, – деді.
    Одан кейін Ясауи ата есін жиған Баба Машынға қарап:
    — Өзіңнің қайдан екеніңді білдің бе? – деп сұрады. Ол көз жасы көл
    болып, әдепсіздігі үшін Ясауиден кешірім сұрап, тәубесіне келді. Атаның
    шәкірті болды. Үш рет қылуетке түсіп, Ясауидің сүйікті шәкірттерінің біріне айналады


    Қылует жерасты мешіті туралы айтыңыз.

    1. Болат хан Тәуке хан ұлы баяндаңыз.






    6 билет



    1. Арыстан бабтың Ясауиге құрманы беру туралы аңызын баяндаңыз.

    Арыстан баб Мұхаммед (с.ғ.с) пайғамбардың елшісі болған. Бір күні Мұхаммед пайғамбар өзінің шәкірттерімен құрма жеп отырған еді. Бір құрма қайта-қайта ыдыстан құлай беріп, пайғамбар ішкі дауысты естіді: «Бұл құрма Сізден кейін 400 жыл алдағы уақытта туылатын мұсылман бала Ахметке арналған». Сонда пайғамбар шәкірттері ішінен бұл құрманы кім иесіне жеткізетінін сұрайды. Ешкім үн қатпады. Пайғамбар сұрақты қайта қойғаннан кейін, Арыстан баб былай деді: «Егер Сіз Алла Тағаладан 400 жыл сұрап берсеңіз мен бұл құрманы иесіне жеткіземін». Қожа Ахмет Яссауи ұлы әулие мен діни көріпкел 1103 жылы туылып 1166 жылы қайтыс болған.
    Жергілікті тұрғындардың айтуынша Арыстан баб кесенесінің үстінде ешқашан бұлт тұрмайды екен. Әрдайым ашық аспан астында тұрады. Бұл да болса жоғарыда айтылған аңыздардың ішінде шындығы бар секілді

    1. Тайқазан Санкт-Петербор қаласына не үшін жіберілді? Оралған жылы.

    2. Әбілмәмбет хан Болат хан ұлы баяндаңыз.






    7 билет


    1. Ясауидің шәкірті Сүлеймен Бақырғани (Хакім ата) туралы баяндаңыз.

    атпен белгілі.

    1. Ясауи кесенесіндегі Тайқазан қай жылы жасалды? Ұстаның аты-жөні, сыртындағы жазулардың мағынасы.

    2. Тәуке хан Әбілмәмбет хан ұлы баяндаңыз.






    8 билет


    1. «Мединеде – Мұхаммед, Түркістанда – Қожа Ахмет, Маңғыстауда – Пір Бекет» сөзіне талдау жасаңыз?

    .

    1. Лауһа және ондағы жазулардың мәні.

    2. Қаз дауысты Қазыбек би туралы баяндаңыз.






    9 билет


    1. Қандай оқиғадан кейін Қожа Ахметтің есіміне Ясауи деген тіркес жалғанып айтылатын болды?

    2. Яссы-дан шыққан деген мағынада

    3. Кесене сыртындағы жазулардың қазақша мағынасы.

    4. Қасым сұлтан Абылай хан ұлы баяндаңыз.






    10 билет


    1. Ясауидің ұлы Ибраһим шайықтың өмірден өтуі.

    2. Сегіз қырлы сағана туралы не білесіз?

    3. Бөгенбай батырдың «сөресі» туралы айтыңыз.





    11 билет


    1. Шопан ата туралы аңызды айтып беріңіз.



    Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   2   3




    ©emirsaba.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет