1. Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз- жырлар


Мағжан Жұмабаев (1893-1938)



бет93/177
Дата28.09.2024
өлшемі0,55 Mb.
#146048
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   177
Байланысты:
К К КІТАП ДЕБИЕТ (3)

Мағжан Жұмабаев (1893-1938)
Туған жері: бұрынғы Ақмола губерниясы, Ақмоло уезі, Полуденовский болысы (қазіргі Солтүстік Қазақстан облысы, М.Жұмабаев ауданы, Сасықкөл жағасы).
Еңбектері: «Шолпан» (Қазан, 1912), «Мағжан Жұмабаевтың өлеңдері» (Қазан,1922, Бернияз Күлеевтің алғысөзімен), Мағжан Жұмабайұлының өлеңдері» (Ташкент, 1923, Сұлтанбек Қожановтың алғысөзімен), «Батыр Баян» поэмасы ( «Шолпан» журналы, Ташкент, 1923), «Қорқыт», «Ертегі» поэмалары ( «Ақжол» газеті, Ташкент, 1926), «Тоқсанның тобы» поэмасы («Еңбекші қазақ» газеті, 1927), «Жүсіп хан» ертегі поэмасы (Мәскеу, 1928), «Педагогика» (1923).
«Абай – ақылдың ақыны болса, ал Мағжан – ақынның ақыны, сондықтан біз Мағжаннан үйренуіміз керек.» (М. Әуезов)
«... Абайдан кейін тіл өнегесінде Мағжаннан асқан ақын қазақта жоқ» (С.Мұқанов)
«М.Жұмабаев – Абай мен қазіргі қазақ поэзиясының арасындағы поэтикалық көпір» (Ғ.Ибрагимов)
Мағжан «Батыр Баян» поэмасын 1923 жылы Ташкентте М. Әуезовтің үйінде бір түнде жазып шыққан. Сол жылы Ташкентте «Шолпан» журналында басылған.

  • Мағжан Жұмабаевтың өмір сүрген жылдары: (1893-1938)

  • Мағжанның әкесінің аты:(Бекен)

  • Мағжанның баласының аты: (Граждан)

  • Мағжанның жары мен баласы өлгенде шығарған өлеңі: («Мені де, өлім, әлдиле»)

  • ***Мағжан Жұмабаевқа тән жауап: (әкесі – Бекен, Солтүстік Қазақстанда туған, 1893 жылы дүниеге келген)

  • ***М. Жұмабаев білім алған орын: (Орынбордағы мұғалімдер семинариясы, Уфадағы «Ғалия» медресесі) (Мәскеудегі әдебиет өнер институты)

  • М. Жұмабаевтың алғаш тілін сындырып, хат танытқан ұстаздары: (Кәрім, Мұхамеждан, Данияр қажы)

  • Қызылжарда М.Жұмабаев оқыған медресені ашқан, Стамбұлда оқып білім алған, интеллигент азаматтың аты-жөні: (Мұқамеджан Бегішев)

  • М. Жұмабаевтың алғаш хат таныған жасы: (4 жаста)

  • М. Жұмабаев Омбының мұғалімдер дайындайтын семинариясын бітірген жылы: (1916)

  • Омбы қаласындағы М.Жұмабаевқа сабақ берген белгілі қазақ ақыны: (М. Дулатов)

  • М. Жұмабаев Уфа қаласындағы Медресе-Ғалияда танысқан көрнекті жазушы: (Б.Майлин)

  • М.Жұмбаев семинарияда оқып жүргенде танысты: (С.Сейфуллинмен)

  • М. Жұмабаевтың еуропалық білім алуына себебін тигізген қайраткерлер: (А. Байтұрсынов, М. Дулатов)

  • Мағжанның ұстазы, белгілі татар жазушысы, «Қазақ қызы» романының авторы: (Ғалымжан Ибрагимов)

  • «... Сол кезде профессорлардың бірі Мағжанды «Қырғыздың Пушкині» деуші еді,»-дегенді айтқан: (Сайфи Құдаш)

  • М.Жұмбаевтың мойнына құрық, басына сырық болған ұйымның аты: («Алқа»)

  • М.Жұмбаевтың Мәскеуде жоғары әдебиет – көркемөнер институтында оқыған жылдары:(1923-1927) (В. Брюсов басқарған институт)

  • 1929 жылы Мағжан Жұмабаев сотталды: (10 жылға)

  • М. Жұмабевтың біраз уақыт бостандық алуына көмектескен қайраткерлер: (М.Горький, Е.Пешкова)

  • Мағжан ақынның өлең жазбай, көпшілікке белгісіз болып қалған жырлары: (1929-1938)

  • 1929 жылы М. Жұмабаев қуғындауға ұшырап түрмеге түседі. Осы уақыттарда ..... араласуымен босап шығады. (Орыс жазушысы М. Горький мен оның әйелі Е. Пешкованың)

  • М.Жұмабаев қызмет еткен Ақмола губерниялық газетінің аты: («Бостандық туы»)

  • «Педагогика», «Сауатты бол» ( араб, латын әріптерімен бірнеше рет басылған кітаптарының авторы: (М. Жұмабаев)

  • М. Жұмабаевтың алғашқы жиғанының аты: («Шолпан»)

  • Мағжан Жұмабаевтың 1912 жылы қандай жинағыбасылып шыққан?(Шолпан)

  • М.Жұмабаевтың «Шолпан» атты тұңғыш өлеңдер жинағы шыққа жыл: (1912,Қазан)

  • Мағжанның «Шолпан» жинағының басылып шығуына жәрдем еткен адам: (Ғ.Ибаргимов)

  • Мағжан Жұмбаевтың өлеңдер жинағы шыққанда неше жаста болған: (18-19жаста)

  • 1923 жылы ташкентте басылып шыққан «Мағжан Жұмабайұлының өлеңдері» атты жинақтың алғы сөзін жазған мелекет қайраткері: (Сұлтанбек Қожанов)

  • Бернияз Күлеевтің алғы сөзімен басылып шыққан «Мағжан Жұмбаевтың өлеңдері» атты жинақ қай қалада, қай жылы жарық көрген? (Қазан, 1922ж)

  • Өмір, өлім- мәңгі аңдысқан екі жау,

Екі жауды бауыр қылар жыр бар-ау.
Сол жыр таппай, садақ тартпай, сабыр ғып,
Қан майданда күңіренсең еді, сор бала-ау!»- деген М. Жұмабаев жыры арналған: (Бернияз Күлеевке)

  • «Өлең менің Шолпаным, Айым, Күнім» деп жырлаған ақын: (М. Жұмабаев)

  • Қазақ әдебиетінің жарық жұлдызы, сезімнің жыршысы, сыршыл ақын: (М. Жұмабаев)

  • М. Жұмабаевтың өлеңінде кездесетін тарихи мекен:(Түркістан)

  • М. Жұмабаевтың «Түркістан» деген өлеңінде «Көп түрік енші алысып тарасқанда» қара шаңыраққа ие болып қалды деп көрсеткен: (Қазақты)

  • М. Жұмабаевтың жазуы бойынша, Түркістанды ертеде: (Тұран дескен)

  • Тұранның таулары бар аспанға асқан,

Мәңгіге басын аппақ шатыр басқан... Кімнің өлеңінен үзінді? (М.Жұмабаев «Түркістан»)

  • «Түркістан – екі дүние есігі ғой,

Түркістан –ер түріктің бесігі ғой. Қарамен жазылған сөздер көркемдегіш, бейнелеуіш сөздердің қандай түріне жатады: Метафора

  • «Қиял құлы мен бір ақын» деген тіркестің авторы: (М. Жұмабаев)

  • М. Жұмабаевтың «Айда атыңды, Сәрсенбай», «Жазғы қала», «Шойын жол» өлеңдеріне 20-жылдары қойылған негізсіз айып: (Қаланы қазақ ауылына қарсы қойған деген айып тағылған)

  • М. Жұмабаевтың шығыс пен батыс мәселесіне арналған өлеңдері: (Пайғамбар, Орал, Бостандық)

  • Мағжанның «Қазағым» өлең лириканың қай түрі? (Әлеуметтік лирика)

  • «Қазағым, таянды ғой қылта мойның,

Жер, мал кетіп, бос қалды біздің қойын.
Қарашы өзіңе –өзің көз жүгіртіп,
Жараспас бұдан кейін күлкі-ойын. Мағжанның осы шумақпен басталатын өлеңі: («Қазағым»)

  • Есімдіктер арқылы жасалған М. Жұмабаевтың өлеңі: (Мен кім?)

  • ***М. Жұмабаевтың шерлі, мұңлы толғаулары: (Жан сөзі, Мені де, өлім, әлдиле, Сарғайдым)

  • М.Жұмабаевтың қайғы-қасіретке толы өмірі, келешек ұрпақпен ашық тілдескен, іштей ақтарыла төгілген бір сәті көрінетін өлеңі: (Жан сөзі)

  • Жасағаннан бір-ақ нәрсе тілеймін

Өтпесе түн, атпаса екен таңы да!.. М. Жұмабаевтың бұл тілекті айтқан өлеңі: (Сүй, жан сәулем сүй)

  • «Қазақ тілі», «Мен кім?» өлеңдерінің авторы: М. Жұмабаев

  • Мына өлең жолдарының авторы:

Ерлік,елдік, бірлік, қайрат, бақ, ардың,
Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың (М. Жұмабаев «Қазақ тілі»)

  • Күш кеміді, айбынды ту құлады

Кеше батыр – бүгін қорқақ бұғады..... (Қазақ тілі)

  • Ойламай отқа түскен неткен жанбыз,

Сөз ұқпас мылқау, меңіреу, жүрген жалғыз.» (Осы күнгі күй)

  • Кең дала көресің ғой ана жатқан,

Жібектей жасыл шөптер бетін жапқан... (Айға)

  • Сарыарқа деген жерім бар,

Неге екенін білмеймін-
Сол Арқамды сүйемін деген өлең жолы: М. Жұмабаев

  • Тасбиқ санап бүгіліп,

Жерге қарап үңіліп,
Көрсе ауыр күрсінер,
Менің бір қарт анам бар, - (Сүйемін)

  • Мағжанның Омбы түрмесінде жазған өлеңі: («Сағындым»)

  • Не көрсемде Алаш үшін көргенім,

Маған атақ ұлтым үшін өлгенім.
Мен өлсем де Алаш өлмес, көркейер,
Істей берсін қолдарынан келгенін.... үзінді (М.Жұмабаев «Сағындым»)

  • «Тез барам»деген өлеңінің авторы: (М. Жұмабаев)

  • «Гүлсімге», «Махабат не?», «Жас келін», «Жамила», «Бәрінен де сен сұлу» өлеңдерінің авторы: М. Жұмабаев

  • «Мен жастарға сенемін», «З-ға», «Р-ға», «Махаббат не?» өлеңдерінің авторы: М. Жұмабаев

  • «Гүлсім ханымға», «Біраз Фетше», «З-ға» өлеңдерінің авторы: М. Жұмбаеав

  • М. Жұмабаев өлеңі: Шолпы

  • Мағжан әнімен халық арасында кең тараған өлеңі: (Сен сұлу)

  • Шашың – толқын, жүрегімнің жарына

Соғылды да, батты улы зарына.... (Махаббат лирикасы)

  • М. Жұмабаевтың табиғат лирикасына жататын өлеңі: (Қысқы жолда, Жазғы түнде, Жазғытұрым)

  • М. Жұмбаевтың лирикасына жататын өлеңі: (Қысқы жолда)

  • М. Жұмабаевтың алтын шашты пері бейнесі кездесетін өлеңі: (Жазғы жол)

  • М. Жұмабаевтың күнді күлдіріп, желді жүргізіп, суды жүгіртіп, жерді үйқыдан тұрғызып, бүлдіршіндей киіндіріп, ұйқысын ашатын өлеңі: (Жазғытұрым)

  • Сылдыр- сылдыр, сылдырлап,

Біріңнің сырын бірі ұрлап,
Толықнды толқын қуады,
Жарына бал береді..... (М. Жұмабаевтан)

  • Жылағаны –күлгені

Күлгені оның үлгені
Жылай, күле өледі (М. Жұмабаев «Толқын»)

  • М. Жұмбаевтың «Толқын» өлеңі: (Табиғат лирикасы)

  • М. Жұмабаетың суреткерлік құдіретін көрсеткен өлеңі: (Толқын)

  • Толқын мен толқын сырласып,

Сырларын ептеп ұрласып......(кейіптеу)

  • М. Жұмабаев поэзиясының бір қыры деп есептеледі: (пейзажды лирикаландырып, табиғатты ерітіп, тірілітіп, өзгеше көзқараспен суреттеуі)

  • М. Жұмабаевтың еріксіздік азабы түрме тауқыментіне арналған шығармалар шоғыры: (Сағындым, Жел, Тілегім,Жауға түскен жанға, Тұтқын (Лермонтовтан), Күн шығады да батады (Горькийден), Айға т.б)

  • М. Жұмабаевтың «Жауға түскен жанға» атты шығармасы кімге арналған: (М. Дулатовқа)

  • Эпикалық жанрға поэманың ықшам формаларын қалыптастырған ақын: (М. Жұмабаев)

  • М. Жұмабаевтың аңыз тарихи белігіл оқиғаларға құрылған поэмалары: (Қойлыбайдың қобызы, Түркістан, Қорқыт, Оқжетпестің қиясында, Батыр Баян)

  • М. Жұмабаевтың шығыстық сюжет, мысал, тұспалға құрылған поэмалары: (Жүсіпхан», Өтірік ертегі)

  • М. Жұмабаевтың поэмалары: (Батыр Баян, Қойлыбайдың Қобызы, Тоқсанның тобы)

  • М. Жұмабаевтың помалары: (Батыр Баян,Қойлыбайдың қобызы, Жүсіпхан)



  • Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   177




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет