Шал ақын (Тілеуке Құлекеұлы) (1748-1819)
Туған жері: Көкшетау өңірі.
Тұңғыш өлеңі - "Өлеңге тоқтамайды Шал дегенің".
"Ата-ананың қадірін", "Жігіт туралы", "Жігіттің өзін білем дегені", "Жігітті
жау алмайды ақылдассаң". "Әйел сыны"Қыздар туралы","Кәрілік тур
"Кедейлік туралы". "Жастықты көксегені"Он бес деген жасым-ай", "Ету
әнсасы екен", "Жаманға дәулет бітсе ауа айналар", "Екі арыстан жабылса
өлтірер", "Айтайын бір аз кеңес" "Буд дүниенің мысалы". "Пасыл да пасыл,
пасылман", "Арғымақ ат кімде жоқ", "Саясы жоқ бәйтерек", т. б.
Бізге жеткен өлеңдері 1600 жолдан асады. Шал ақын - көркем поэзияның басы
Оның өлеңдері жай баяндау емес - нақты өмірден алған ақиқат.
Айтыстары: "Шал ақынның қызбен айтысы", "Бәйбіше мен Шал ақынның
айтысы", "Шал ақын мен жігіттің айтысы" т. б.
Шал ақынның шын есімі: (Тілеуке)
• Жгіттер, гибадат қыл маған нансаң,
Намаз оқы Алланы ойыңа алсаң
Қырық жыл қашқан ажалдан Қорқыт та өлген,
Түбінде сөз сенікі өлмей қалсаң, - деген жолдардың авторы: (Шал ақын)
Жаманға дәулет бітсе, ауа айналар,
Жақсыға дәулет бітсе, бақ айналар, - деп адамгершілікті дәріптеген ақын:
(Тілеуке Құлекеұлы)
Бұл дүниеден өткен соң,
Шын дүниеге жеткен соң.
Кімнің жақсы-жаманын
Бір жаратқан Хақ білер, - деген жолдардың авторы: (Шал ақын)
• Шал ақынның ойынша, білім алған адамның парызы: (Халқына пайдалы
қызмет ету)
• "Кедейлік туралы" өлеңіндегі кедейлікті болғызбау жолдары: (1.
Қайсарлық. 2. Талаптанып тұратын елгезектік. 3. Жалыаулықтан жирену)
*** Шал ақынның толғаулары: (*"Бұл дүниенің мысалы"; *"Пасыл да
пасыл, пасылман»); (*«Саясы жоқ бәйтерек»; *«Арғымақ ат кімде
жок»)
Шал ақынның өлеңі: (*"1 Бұл дүниенің мысалы")
*** Шал ақынның әкесі: (*Белсенді рубасы; *Абылай ханның жақын
Достарыңызбен бөлісу: |
