1. Физиология пәні, басқа ғылымдармен байланысы, медицинадағы маңызы. Уник 100%
жүктеу/скачать 0,93 Mb. Pdf көрінісі
|
физиология сессия Nazarkul E.S. 2021surak
| 21.
Тегіс бұлшықеттер физиологиясы, олардың функциялары, физиологиялық қасиеттері, қызметін реттелуі.Уник 87% Бірыңғай салалы бұлшықет . Бұл көбінесе ішкі мүшелерде кездеседі. Мысалы ет ішек- карын, ас қорыту бездері ,иқан мен лимфа тамырларының, несеп шығаратын мүшелердің, жатырдың, бронхының кабырғасында көптеп кездеседі. Тегіс бұлшықеттің көлденең жолақты етке карағанда бұл бұшықеттің организмдегі көлемі аз болады және оның орындайтын қызметі де бөлектеу болады. Соған қарап біз оның маңызы аз сияқты көріп қалуымыз мүмкін. Дегенмен патология кезінде, мәселен, асказан мен он екі елі ішектің түйiскен жеріндегі пилорус ұзақ уақыт жиырылатын болса ас қарында көпке дейн тұрып қалады, бара-бара асказан созылып темен түседі. Мұндай халде жұтынғанда қиын болады Ал бұндай мысалдар көптеп кездеседі Қыскасы, дәрігер үшін бірынғай салалы бұлшықеттің ерекшеліктерін білу өте маңызды. Бірыңғай салалы бұлшықеттің физиологиялық қасиеттерікің негізінде оның морфологиялық ерекшеліктері жатады. Бірыңғай салалы ет козған сәтте АYФ комплексі өте жай ыдырайды. Бұлшықеттің протоплазмасында Na", Cl иондарының мөлшері көлде- нең жолак етке қарағанда жоғарырақ болады және миоцит мембранасы арқыны иондардың алмасуы тез өтеді. Бұлшықетінде әр миоцитпен жүйке талшығы түйіспе кұратын болса, бірыңғай салалы бұлшықеттің әр миоцитімен жүйке талшығы түйіспе кұрмайды. Бірак тін козған кезде жүйкетелген миоциттер рана емес жуйкетелмеген миоциттер де қозады. Өйткені салалы булшықеттің миоциттері бір-бірімен нексус аркылы байланысқан. Нексустерден әрекет потениалы бір жасушалан екінші жасушаға сол күйінде өте береді. Сондықтан бірыңғай салалы ет функциялық синцитийлерге жатады. Бірынғай салалы еттің қаңқа еті секілді қозғыштык, қозуды өткiзу жиырылу қасиеттері болады. Мүнымен бірге ол ерекше пластикалық сонымен қатар автоматиялық қасиеттері бар. Бірыңғай салалы еттің көлденең жолак етке карағанда қозғыштығы төмен болады, хронаксиясы, қозу табалдырығы жоғары, абсолюттік рефрактерлік кезеңі үзақ, бірақ лабилдігі төмен болады. Тағы айтатын бір ерекшелік – бірыңғай салалы бұлшықеттің жекелеген жиырылуы өте ұзақ уақытқа созылады. Қозу урдісі бірыңғай салалы бұлшықет аркылы өте жай таралады (2-10 см/с). Өйткені бұл етте пайда болған әрекет потенциалының жылдамдығы тінге әсер еткен тітіркендіргіштің күшіне жөне тітіркендіргенде бірден қозатын ет талшығының санына байланысты. Бірыцғай салалы етті қатты созса, ол келесі тітіркендіруге дейін ширыкпай сол үзындығын сақтайды. Мүны дәлелдеу үшін біз бақаны пайдаланамыз.Бақаның асқазанының бір үшын миографтың үстіңгі жағына бекітіп, екінші үшына белгіпі бір салмақты (гирді) созса, гирді алып тастаған соң ет сол созылган күйінде келесі тітіркендіруге дейін қалады. Кейбір 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан бірынғай салалы еттердің (асказаннын, ішектін, несеп eткізгіш түтіктің) автоматиялық қасиеті болады. Олар тітіркендірrіштин әсерінсіз-ақ өздігінен белгілі бір ырғакпен жиырылады Бірынғай салалы етке гуморалдық заттар - гормондар, медиаторлар, әсер етіп қозғыштық қасиетін өзгертеді, қозу урдісімен қатар тежелу де туғызады. Симпатикалық жөне парасимпатикалық жүйке жүйелері бірыңғай ҫалалы еттердің жиырылуын, тонусын қарама-қарсы өзгертеді. жүктеу/скачать 0,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|