1. Физиология пәні, басқа ғылымдармен байланысы, медицинадағы маңызы. Уник 100%
Динамикалық стереотип, оның физиологиялық мәні, еңбек дағдыларын игеру мен
жүктеу/скачать 0,93 Mb. Pdf көрінісі
|
физиология сессия Nazarkul E.S. 2021surak
| 77. Динамикалық стереотип, оның физиологиялық мәні, еңбек дағдыларын игеру мен
игерудегі маңызы. Уник 100% Сыртқы әлемнің көптеген қоздырғыштары мен дененің ішкі ортасы рецепторлар арқылы қабылданады және ми қыртысына енетін импульстардың көзі болып табылады. Бұл жерде олар талданып, ерекшеленеді және синтезделу арқылы біріктіріліп, жалпыланады. Кортекстің жекелеген тітіркенулерді бөліп, оларды ажырата алу қабілеті- ми қыртысының аналитикалық белсенділігінің көрінісі болып табылады. Алдымен тітіркенулер жарық, дыбыстық ынталандыру сынды мамандандырылған рецепторларда талданады. Тітіркенудің жоғары талдау формалары ми қыртысында жүзеге асырылады. Ми қыртысының аналитикалық қызметі оның синтетикалық белсенділігімен тығыз байланысты болып келеді, себебі ол көптеген қоздырғыштардың әсерінен оның түрлі бөліктерінде пайда болатын қозуды біріктіру, жалпылау арқылы көрініс береді. Жалпы, күрделі синтетикалық белсенділік екінші, үшінші және одан жоғары деңгейдегі рефлекстердің қалыптасуынан көрінеді. Жалпылау- қозудың сәулелену процесіне негізделген. Динамикалық стереотип дегеніміз- сыртқы әлемнің ағзада жалғыз ынталандыру арқылы емес, бір мезгілде бірізді қоздыру жүйесі арқылы әрекет етуі. Егер жүйелі ынталандыру жүйесі жиі қайталанса, бұл ми қыртысының қызметінде жүйелі немесе динамикалық стереотиптің пайда болуына әкеледі. Сонымен, динамикалық стереотип- уақыт бойынша қатаң белгіленген тәртіппен өтетін және дененің күшейтілген және күшейтілмеген шартты ынталандырғыштардың күрделі жүйесіне жүйелі реакциясының нәтижесі болып табылатын шартты рефлекс актілерінің тізбегі. Стереотиптің дамуы ми қыртысының күрделі синтездейтін белсенділігінің мысалы болып табылады. Стереотипті дамыту қиын, бірақ егер ол қалыптасса, оны сақтау кортикальды белсенділікке көп стрессті қажет етпейді. Динамикалық стереотип- адамның әдетін қалыптастыруға, еңбек операцияларында белгілі бір тізбекті қалыптастыруға, дағдыларды игеруге негіз болады. Стереотиптер көптеген жылдар бойы сақталады және адамның мінез-құлқының негізін құрайды. Орталық жүйке жүйесінің жоғарғы бөлімдерінің аналитикалық және синтетикалық белсенділігі әртүрлі жүйке процестерін бірыңғай сигнал беру жүйесіне біріктіретін уақытша қосылыстардың пайда болуын қамтамасыз етеді. Адамның GNI екі сигнал беру жүйесінің үйлесімді жұмысына негізделеді. 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан Бірінші сигнал беру жүйесі дегеніміз- белгілі бір табиғи заттар мен құбылыстардың сенсорлық органдарына әсер ету нәтижесінде орталық жүйке жүйесінің жоғарғы бөліктерінде пайда болатын жүйке процестерінің жиынтығы. Алғашқы сигнал беру жүйесінің арқасында қоршаған ортаны және организмнің жай-күйін нақты-сезімдік рефлексияға қол жеткізіледі, олар тек шындықты тікелей қабылдау мен табиғи шартталған ынталандыруларға реакцияға негізделген. Екінші сигнал беру жүйесі- бұл табиғи нысандар мен құбылыстардың сөйлеу белгілерімен сигнал беру нәтижесінде орталық жүйке жүйесінің жоғарғы бөліктерінде пайда болатын жүйке процестерінің жиынтығы юолып келеді. Екінші сигнал беру жүйесі жалпылама, дерексіз тұжырымдамаларды сөзбен берілген ұғымдарды қолдана отырып, шындықтың субъективті моделінің құрылысын қамтамасыз етеді. Сөйлеу екінші сигнализация жүйесін қалыптастыруда жетекші рөл атқарады. Оның көмегімен адам әлем туралы идеяларды абстрактілі жалпыланған түрде басқа субъектілерге жеткізе алады. Ақпарат бір адамнан екінші адамға тіл деп аталатын арнайы кодтау белгілері жүйелері арқылы беріледі. Сөздерді код жүйесі ретінде қолданатын сөйлеу ауызша деп аталады. Ол ауызша болуы мүмкін - есту арқылы немесе жазбаша түрде қабылданады, ол көзбен қабылдау үшін қол жетімді мәтін түрінде жүзеге асырылады. жүктеу/скачать 0,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|