1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы
Тітіркендіргіш заңдары (мерзімдік күші, градиент күші, аккомодация заңы
жүктеу/скачать 1,43 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология рк 1
| 25. Тітіркендіргіш заңдары (мерзімдік күші, градиент күші, аккомодация заңы,
токтың полярлы әрекет заңы). Тітіркену - әртүрлі тітіркендіргіштердің тірі тіндерге (тіндерге) әсері. Тітіркену тітіркенуге негізделген. Нәтижесінде жасушалар мен тіндердің өсуі мен көбеюі, тірі құрылымдардың қоршаған ортаға баяу морфологиялық бейімделуі жүреді. Тітіркену табиғаты мен тірі тіндердің (ұлпалардың) арасында тығыз байланыс бар. Тітіркену заңдары: Мерзімдік күші - тітіркендіргіш кезеңнің әсері неғұрлым ұзақ болса, тіннің (ұлпаның) реакциясы неғұрлым күшті (белгілі дәрежеде). Тітіркендіргіш әсер қозу процесінің пайда болуы үшін белгілі бір уақытқа созылуы керек. Тітіркенудің шекті әсерінен қозу процесінің басталуы үшін қажет уақыттың минималды мөлшері тиімді кезең деп аталады. Тітіркендіргіштің қарқындылығы мен оның әрекет ету ұзақтығы арасында белгілі бір байланыс бар. Градиент немесе аккомодация заңы: Бұл заң тітіркендіргіштің әрекеті оның күшінің абсолютті шамасына ғана емес, сонымен бірге оның шекті мәнге дейін көтерілуіне де байланысты деп айтады. Мысалы, өте баяу өсетін тітіркенудің әрекеті қозуды тудырмайды, өйткені тітіркенген тін оның әсеріне бейімделеді. Бұл факт баяу өсетін ынталандыру әсерінен қозғыш ұлпаның мембранасында деполяризация деңгейі жоғарылайтындығымен түсіндіріледі. Тітіркендіргіштің беріктігін белгілі бір минималды мәнге дейін жоғарылату жылдамдығының төмендеуімен, ынталандырудың кез келген күшімен жауап болмайды. Бұл құбылыс аккомодация деп аталады. Орналастырудың себебі - жасуша мембранасының баяу деполяризациясы кезінде пайда болатын, 1 с немесе одан да көп уақытқа созылатын Na + арналарының инактивациясы. 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан Токтың полярлы әрекет заңы: Бұл заң матада қалыпты күштің тұрақты токының әсерінен қозу тек тұйықталу кезінде және тізбекті ашқан кезде пайда болатындығын көрсетеді. Ағымдағы жабу кезінде қозу катодтың астында орналасқан жерде, ал ашылғанда, анодтың астында болады. Бұл қозғалмайтын ұлпа арқылы тұрақты электр тогының өтуі оның жасушаларының мембраналық тыныштық потенциалының өзгеруіне әкелетіндігіне байланысты. Катод аймағында жасуша мембранасының сыртқы бетіндегі оң потенциалы төмендейді, ал мембраналық деполяризация жүреді, ол тез критикалық деңгейге жетеді және қозуды тудырады. Анод аймағында тіндік жасуша мембранасының сыртқы бетінде оң потенциал жоғарылайды және мембраналық гиперполяризация дамиды. Анодтағы электр тізбегі ашылған кезде мембраналық потенциал тез қалпына келеді және критикалық мәнге жетеді, нәтижесінде Na + арналарының қақпалары ашылып, қозу пайда болады. жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|