1. Физиологияның ғылым ретінде жалпы сипаттамасы
Қозудың берілуінің электрлік теориясы.Синапстардың ерекше қасиеттері
жүктеу/скачать 1,43 Mb. Pdf көрінісі
|
1. Физиологияны ылым ретінде жалпы сипаттамасы
| 51.Қозудың берілуінің электрлік теориясы.Синапстардың ерекше қасиеттері.
Синапс - бұл ақпараттық маңыздылығын сақтай отырып, қозудың берілуін қамтамасыз ететін жүйке жасушалары (немесе жүйке және басқа қоздырғыш жасушалар) арасындағы арнайы байланыс. Синапстарды пайдалана отырып, жүйке жасушалары ақпаратты өңдейтін жүйке желілеріне біріктіріледі. Жүйке жүйесі мен шеткі мүшелер мен тіндердің арасындағы байланыс синапстарды қолдану арқылы да жүзеге асырылады. Морфологиялық принцип бойынша синапстар келесіге бөлінеді: 1. нейро-бұлшықет (бұлшықет жасушасымен байланыстағы нейронның аксоны); 2.нейро-секреторлық (нейронның аксоны секреторлық жасушамен байланысады); 3.нейро-нейрондық (басқа нейронмен байланыстағы нейронның аксоны):а.аксо- соматикалық (басқа нейронның денесімен),б.аксональды (басқа нейронның аксонымен),в.аксо-дендритикалық (басқа нейронның дендритімен). Қозудың берілу әдісіне сәйкес синапстар бөлінеді: 126ЖМ Назарқұл Еркебұлан 1. электрлік (қозу электр тогымен беріледі); 2.химиялық (қозу химиялық зат көмегімен беріледі):а)адренергиялық (қозу норепинефрин көмегімен беріледі),б)холинергиялық (қозу ацетилхолин көмегімен беріледі),в)пептидергиялық, NO-лық, пуринергиялық және т.б. Физиологиялық эффект бойынша синапстар бөлінеді:1) Қоздырушы (постсинаптикалық мембрананы деполяризациялау және постсинаптикалық жасушаның қозуын тудырады); 2)тежеуші (постсинаптикалық мембрананы гиперполяризациялау және постсинаптикалық жасушаның ингибирленуіне әкеледі). Электр синапсындағы қозу берілісінің механизмі жүйке талшықтарындағы қозуды жүргізу механизміне ұқсас. ПД дамуы кезінде пресинапстық мембрананың заряды қалпына келеді. Пресинапстық және постсинапстық мембраналар арасында пайда болатын электр тогы постсинапстық мембрананы тітіркендіреді және онда ПД пайда болуына әкеледі. Электрлік синапстың ультраструктурасының ерекшеліктері: • тар (шамамен 5 нм) синаптикалық ойық; • пресинаптикалық және постсинаптикалық мембраналарды байланыстыратын көлденең түтіктердің болуы. Химиялық синапстың ультраструктурасының ерекшеліктері: • кең (20-50 нм) синаптикалық ойық; • қоздырғыш беретін химиялық затпен толтырылған синапстық везикулалардың (везикулалардың) синапстық бляшкасында болуы; • постсинаптикалық мембранада көптеген химосезгіш арналар болады (қоздырғыш синапста - Na + үшін, ингибиторда - Cl - және K + үшін), бірақ кернеуге сезімтал каналдар жоқ. жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|