| 74. Қазақ батырлар жырларының тілі мен поэтикасы
Батырлық жырларға қатысты сөз қозғаған А.Байтұрсынов, С.Сейфуллин, М.Әуезов, С.Мұқанов зерттеу еңбектерінде эпитетке қатысты пікірлер айтылған. Батырлық жырларға кеңірек орын берілген «Қазақ әдебиеті тарихы» және белгілі ғалымдар Қ.Жұмалиев, М.Ғабдуллин, Т.Сыдықов, Е.Ысмайылов, Ә.Қоңыратбаев т.б. зерттеулерінде эпитеттер мен теңеулерге байланысты тұжырымдар орын алған. Бұл батырлық жырлардағы тіл өрнегі терең қарастырылған поэтикаға қатысты зерттеулер. Бұны белгілі «Қобыланды батыр» жырының поэтикасы жөніндегі О.Нұрмағанбетованың және «Батырлық жырлардың поэтикасын» тереңдей зерттеген Ш.Ыбыраевтың еңбектері дәлелдейді.
Қазақ батырлар жырлары қазақ тілінің сөздік құрамына өзгеріс енгізді. Өзіне дейінгі ақын-жыраулар тілінде көп қолданылмайтын тұрмыс-салттық лексиканы, қарапайым сөздерді, терминдік мәнге ие болған ескі, жаңа атауларды өлең тіліне қосып, оларды поэзия тілінің құралына айналдырды. Қазақ батырлар жырлары тақырыбының бірі және бастысы - адам, оның моральдық бет-бейнесі, сыртқы портреті, ішкі дүниесі, іс-әрекеті. Қазақ батырлар жырларында көзге елестетіп берілетін образдау тән.
Қазақ батырлар жырлары қазақ жырларының бұрынғы көркемдік дүниесі ғана емес, жаңа кезеңінің, классикалық жазба түрінің бастамасы, кейінге жол салған үлгісі болды.
Достарыңызбен бөлісу: |
