Байланысты: 1. Химиялық технологияның негізгі ұғымдары мен анықтамаларын сип-emirsaba.org
24. Азот қышқылы өндірісі мен қолданылуы туралы мәліметтер беріңіз.. Өндірістің технологиялық параметрлерін сипаттаңыз. Азот қышқылы, HNO3 — тұншықтырғыш, иісі бар, түссіз, сұйық зат. Азот қышқылын өндірудің бірнеше әдістері бар: Селитрадан алу. натрий селитрасын концентрленген күкірт қышқылымен араластырып қыздыру (Глаубер) әдісі болды.NaNO3+H2SO4=NaHSO4+HNO3
Ауадан алу. ауадағы азот пен оттекті қосып, азот қышқылына айналдырудың технологиялық әдісі N2+O2=2NO-103 кДж/2NO+O2=2NO2+112 кДж
2NO+H2O=HNO2+HNO3+116 кДж/3NO2+H2O=2HNO3+ NO +136 кДж
Аммиактытотықтырыпалу. көміркокстегендешығатынаммиактытотықтырыпазотқышқылыналу
Сұйытылған азот қышқылын концентрлейтін қондырғылар. Концентрлеу құбырына берілетін сұйытылған азот қышқылы екіге бөлінеді, бір бөлігі буландырғыш арқылы буға айналып барботаждау құбырының оныншы (барлық тәрелкенің саны 20) тәрелкеге беріледі (2), сұйытылған азот қышқылының екінші белгілі тікелей оныншы тәрелкеден жоғары орналасқан барботаждау құбырындағы тәрелкеге жіберіледі. 92-94%-ды концентрлі күкірт қышқылы жоғары орналасқан тәрелкенің біреуіне жіберіледі. Қоспаны жылытуға құбырдың төменгі жағынан өткір су буы (2500С температурадағы) енгізіледі. Азот қышқылының буы аз мөлшерде су буы және азот қышқылының ыдырауынан пайда болған азот оксидтері құбырдан тоңазытқыш конденсаторына (3) жіберіліп, азот қышқылы конденсацияланады, ал нитроз газдарын (азот оксидтері) бөліп алып, азот қышқылын өндіретін цехта жартылай шикізат ретінде қолданады. Азот оксидтерінің бірсыпырасы конденсацияланған азот қышқылында ериді, солардан азот қышқылын тазарту үшін ол қышқыл конденсатордан қайтадан құбырдағы жоғарыда орналасқан тәрелкелерге қайта келіп төменнен көтерілген бу қалпындағы азот қышқылы мен азот оксидтерінің қоспасымен үрленіп оксидтерден тазартылып тоңазытқышқа (4) келіп салқындап өнім ретінде тұтынушыларға ұсынылады.Пайдаланылған сұйытылған 68%-ды күкірт қышқылы ректификациялау құбырының төменгі шетінен шығарылып ыстық қалпында буландырылып 92-94%-ды концентрлі қышқылға айналады.Азот қышқылы тыңайтқыштар,дәрі-дәрмек,пластмассалар,қопарылғыш заттар,органикалық бояулар өндіруге қолданылады.
Қолданылуы- терең наркоз бен миорелаксацияны талап етпейтін жалпы анестезияда ( хирургияда, оперативті гинекологияда, стоматологияда, босануда ауыруды басу үшін) /ауыру синдромында; жедел коронарлық жеткіліксіздікте, миокард инфарктісінде, жедел панкреатитте (басу)/ санадан айырылуды талап ететін медициналық емшаралар жүргізгенде ауыруды басу үшін.
