1. Жылулық сәулелену
жүктеу/скачать 0,69 Mb.
|
| 1.Комптон эффектісі - шашыраған сәуле шығарудың толқын ұзындығы түскен сәуленің толқын ұзындығынан көп болған кездегі еркін немесе әлсіз байланысқан электрондағы жоғары жиілікті электромагниттік сәулеленудің серпімді шашырауы.Фотоэффект. Комптон эффектісі
Комптон эффектісі Комптон эффектісін классикалык электромагниттік теория аркылы тусіндіру мумкін емес, оны тек кванттык теория бойынша тусіндіреді. Кванттык теория тургысынан рентген саулелері дегеніміз фотондардын агыны болып табылады. Ал эрбір фотоннын белгілі бір энергиясы жане импульсі бар. Олай болса, Комптон эффектісі фотоннын импульсі мен еркін электрондардын согылысу натижесі деп карастыруга болады. Бул согылсу серпімді болгандыктан фотон мен электрон согылысканда онын энергиясы мен импульсі езгереді, себебі электрон согылысудын натижесінде импульс жене кинетикалык энегия алады. Комптон тажірибиесінде пайдаланган фотондар энергиясы 17,5 кэВ рентген сэулелері болды. Энергиянын осы шамасы гана электрондардын атомдармен байланысын буза алады. Жарыктын кванттык касиеттері 1923 жылы А. Комптон байкаган кубылыста да білінеді. Комптон эффектісі деп рентген саулелерінін (рентгендік кванттар) металл атомдарынан шашырауы натижесінде, онын толкын Узындыгынын озгеруін айтады. Спектрдін керінетін айматындагы жарык толкыны Ушін, фотоэлектрон энергиясынан рентгендік квант энергиясы кеп артык болады. Металдаты электроннын байланыс энергиясы рентгенттік квант ушін аздаган кедергі болып табылады, ол электронды еркін деп есептеуге мумкіндік береді.Егер фотоннын бастапкы энергиясы =hv,импульсі р=hvc (1-сурет) шашыраган фотоннын энегиясы Е'=hv,импульсі р'=hv c болады 2.Фотоэффектте фотонды кристалдық дененің ішінде орналасқан электрон жұтады (яғни, бұл электрон бос емес). Мұндай жұтылу кезінде энергияның сақталу заңы ғана орындалады. Фотонның энергиясы электронды бетінен жұлып алуға жұмсалады, энергияның қалған бөлігі электронмен байланысуға жұмсалады.Комптондық шашырау – фотонның бос электронмен соқтығысуы. Бұл жағдайда энергияның сақталу заңы да, импульстің сақталу заңы да орындалуы керек. Фотон тек электрондарға шашырауы мүмкін, бірақ жұтылмайды (әйтпесе сақталу заңын қанағаттандыру мүмкін емес...). 17-билет 1. Бөгеліс рентген саулесі. Тормозное рентгеновсое излучение. Спектрлік алқапқа жататын сәулелердің толқыны, жалпы алғанда, шеткі ультракүлгін сәулелердің толқынынан қысқа болады. Осындай өте қысқа толқынды ерекше сәулелер рентген сәулелері деп аталады. Бұл сәулелерді ең алғаш, 1895 жылы, неміс физигі Рентген тапқан. Қоздырылу жағдайларына қарай рентген сәулелері бөгеліс рентген сәулелері және сипаттауыш рентген сәулелері деп екіге бөлінеді. Бөгеліс рентген сәулелері тұтас спектр, сипаттауыш рентген сәулелері сызықтық спектр береді. 2. Сипатауыш рентген сәулесі. Характеристическое рентгеновское излучение. Коздырылан монохромат сәулелер анод жасалган затты сипаттайды содыктан оларды сипаттауыш рентген сеулелері деп атайды. Рентген саулелерін алу ушін арнаулы тутіктер колданылады. Сондай рентген тутіктерінін бір турі 8.1 -суретте корсетілген; мунда К - катод, ол вольфрам сымынан жасалган; А - анод, ол ауыр металдан, (платина, волфрам т. б.) жасалады. Электр тоГы жіберілгенде ол катод кызады да одан электрондар белініп шыгады, сол электрондар К мен А арасындагы потенциалдар айырымынын эсерінен анодка карай удей козгалады. Олар анодтын бір орнына шогырланып согылу ушін вольфрам спиральді адетте металл цилиндрдін ішіне орнатады. 18-билет Билет 18 1.Рентген сәулелерінің дифракциясы. 2.Вульф пен Брегттер заңы. жүктеу/скачать 0,69 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|