Организмде тіршілікке қажет газдар:
өкпеден -> тінге,
тіннен -> өкпеге қанмен тасымалданады.
О2, СО2, азот – қанға атмосфералық ауадан енеді.
О2 - артерия қантамырында
СО2 – вена қантамырында көбірек болады.
Азот – газ алмасуына қатыспайды, қантамырлардағы мөлшері тек 1%.
Өкпеде: О2 ауадан->қанға, СО2 қаннан ->альвеолаға өтеді.
Тінде керісінше: О2 қаннан -> тінге, СО2 тіннен ->қанға ауысады.
• О2 – көбінесе гемоглобинмен қосылып, оксигемоглобин түрінде тасымалданады:
О2+гемоглобин->оксигемоглобин
• Қандағы газдардың, әсіресе еріген газдардың жалпы көлемі – атмосферадағы меншікті қысымына байланысты.
• О2-нің меншікті қысымын әдейі жоғарылатса, қанда көбейеді. Ал капилляр эндотелийінен еріген газдар ғана өтеді, сондықтан О2 тінге көбірек тасымалданады. О2-нің бұл қасиеті – медицинада емдеу мақсатында кеңінен п-ды.
• Адам О2-ге толы қысым камерасына кіргізіледі, О2-нің меншікті қысымы көбейеді. Нәт-де: қанда гемоглобин+ О2 әрекеттесіп, түгелдей оксигемоглобинге айналады. Солайша қан әбден О2 қанығады. Гемоглобиннің толық оксигемоглобинге айналуы – қанның оттегіне қанығу сыйымдылығы д.а.
О2 артериядан -> тінге түгелдей өтпейді, біразы венада қалады.
О2 артериядан -> тінге келіп сіңген бөлігін - О2 сіңіру коэффициенті д.а.
Ол ағзалар мен тіндердің қызмет қарқынының көрсеткіші.
Достарыңызбен бөлісу: |