1. Мәдениеттанулық зерттеулердің негізгі бағыттары (кесте жасау)
жүктеу/скачать 141 Kb.
|
1 тапсырма
| II. Негізгі бөлім
2.1. Тұтастық және үйлесімділік еуразияшылдық мәдениетінің идеалы ретінде... Көне заманнан бүгінгі күнге дейінгі Еуразия құрлығында ең шешуші суперэтностар – славян және тұран (түркі тілдес) халықтарының кейінгі ұрпаққа қалдырған бай философиялық мұралары бар, олардың жиынтығын Еуразия философиясы деуге әбден болады. Сондықтан Еуразия философиясында тұрандықтар мен славяндардың философиялық дәстүрлері арасындағы сұхбат үдерісі өте қажет. Осының нәтижесінде Еуразия континентінде мемлекетаралық, ұлтаралық және конфессияаралық тұрақтылық пен қауіпсіздік, ендеше еуразиялық рухани келісім қалыптасуда. Қазір ХХ ғасырдағы тәжірибемен байыған Еуразия идеясы оның алғашқы даму кезеңіне қарағанда да көкейкесті болып отыр. Бүгінгі күнгі жаһандану заманында тұрақтылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету тұрғысынан Шығыс пен Батыстың жақындасуы Еуразия континенті мемлекеттерінің дүниеге деген қатынасы мен интеграциясы іспетті аса тарихи қажеттілікке айналуда. Егер алғашқы еуразияшылдық Ресей империясының күйреуіне жауап ретінде болса, қазіргі еуразияшылдық КСРО-ның ыдырауы, сондай-ақ болашақта орын алуы мүмкін әлеуметтік-саяси күйреуге деген әсер болуы мүмкін. Еуразияшылдықты дүниеге айрықша қатынас түріндегі мәдени-философиялық доктрина, адам тіршілігінің әртүрлі тараптарын үйлестірудің бірден-бір тәсілі болар еді. ХХІ ғасырда Еуразиялық идеяның кең де терең мәнге ие болуы да сондықтан. Осыған орай Еуразиялық философия туралы жаңа зерттеулер, оны Батыс пен Шығыс мәдениеттері сұхбаты ауқымында теориялық негіздеу бүгінгі жаһандану заманының өскелең талабы. Батыс философиясы, Шығыс философиясы сияқты Еуразия философиясының өмір сүруі заңды. Сондықтан Еуразиялық идея Еуразия құрлығындағы мемлекеттер арасындағы қайшылықтарды шешудің бірден-бір үйлесімді формасы, сонымен қатар, көп деңгейлі интеграциялық процестердің қайнар көзі, ендеше, континенттік қауіпсіздік пен бейбітшілікті қамтамасыз етудің бірден-бір құралы. Қазақстан Республикасы – еуразиялық ел, ендеше, оған еуразиялық идеясы басқаларға қарағанда өте жақын. Еуразиялық идея Еуропа мен Азияны біріктіреді,бірақ олар өзінің философиялық мәні тұрғысында Батыс пен Шығыс деген терең ұғымды біріктіреді. Біздің тәуелсіз мемлекетіміз географиялық тұрғыдан ғана емес, демографиялық және мәдени тұрғыдан да Еуропа мен Азия, христиандық пен исламның тарихи әлемі аралығында жатыр.Еуразия кеңістігі бойынша біздің елімізде ғана славяндар мен түркілердің іс жүзіндегі сұхбаты арқылы үйлесімді қатынасы, достығы, ислам мен христиандық арасындағы рухани келісім іске асып отыр. Осының арқасында Еуразиялық экономикалық одақ, Қазақстан, Беларусь, Ресей сияқты үш мемлекеттің Кеден одағы сияқты аймақтық ұйымдар құрылып, жаһандану процесінің зиянды салдарларына тосқауыл қойылуда. Еуразиялық идея дегеніміз, мәдени әртүрліліктің бірлігі. Бірлік дегенді көптүрліліктің ішкі үйлесімді байланысы, бірліктегі көптүрлілік деп түсінеміз. Сондықтан оны көптүрліліктің дамуы ретінде түсінуге болады. Еуразиялық экономикалық одақ жаңа жұмыс орындарын ашуға, Ресеймен бірлескен кәсіпорындар ашуға, өндірілген өнімнің сапасын арттыруға септігін тигізеді. Сонымен қатар, ТМД елдері арасындағы өзара әсерге қосымша серпіліс береді. Қазақстан өзінің ұлттық заңдарын еуропалық стандарттарға жақындастырады. Ресейге қажетті еліміздің этносаралық және конфессиялық келісімді қамтамасыз етудегі тәжірибесін ескере отырып, Еуразия кеңістігінде толеранттылық және мәдениетаралық сұхбат мәселелері Қазақстанның да басым бағыттарының бірі. Қазақстан мен Ресей арасында өзара бір-бірімізге пайдалы істер бар. Мысалы, бізге Ресейдің мемлекеттік-конфессионалдық серіктестік тәжірибесі қызғылықты. Сонымен қатар, екі елге этносаралық қатынастар саласында қызмет атқаратын азаматтық қоғамның институттарының өзара әсері және үйлесімділігі құнды. Сол сияқты Еуразиялық ынтымақтастықта, соның ішінде Қазақстан мен Ресей арасындағы гуманитарлық ынтымақтастықта аймақтық деңгейде ғана шешімін табатын миграция мәселесі басым бағыттың бірі. Қазақстан өркениетті миграцияны қолдайды. Беларусь, Қазақстан, Ресей арасындағы біртұтас экономикалық кеңістікті қалыптастыру шеңберінде көптеген мәселелер шешілу үстінде. Әсіресе, этносаралық және конфессияаралық келісімнің Қазақстандық моделінің халықаралық маңызы зор. Еуразияшылдық дегеніміз – ол ең алдымен бірлік дедік қой. Өз мағынасы, өзінің табиғаты мен мәні жөнінде де ол солай болуы тиіс. Еуразиялықтар акылы мен құлқын «жинақтаушы» деген бір ғана сөзбен білдіретіні жайдан-жай емес. Жинақтаушылық – кез келген адамға, мейлі ол алыс немесе жақын болсын, әрине егер ол адам табиғатына жат болмаса, халыққа немесе мәдениетке ашықтық дегенді білдіреді. Жинақтаушылық гуманизм мұратымен, ал өзінің ең жоғары деңгейінде жалпыадамзаттық туысқандықпен және жалпы планетарлық мәдениетпен түйіседі. Еуразиялық мұрат Шығыс пен Батыс мұраттарымен салыстырғанда өзіндік ерекшелігі бола тұра, оған кереғарлық жасамайды, онымен бірге қатар тұр. Керісінше, екі мұратты да жандандырып, мәдени-рухани жағынан біріктіреді. Ол дүниені жаңғырту болып табылады және адамды бір-бірінен алшақтатпайды, керісінше, жақындатады, толықтырады. Басқаша айтқанда, адамның материалдық-практикалық іс-әрекеті рухани-адамгершілік бастамасымен молығады; өз кезегінде адамның рухани-адамгершілік тұрғыдан дамуы дүниеден сырт болуды емес, қайта ол нақты іс-әрекетті, болмысты жаңғыртарлық әрекетті талап етеді. Осылайша еуразияшылдық өзінің мәні бойынша адамның дүниеге қатынасының ерекше түрі болып табылады. Ол іскерлік-гуманистік қуатына орай шектен шығуды жеңуге жетелейді. Яғни, Батыс пен Шығыстың шектен шығушылығын жеңуге, сөйтіп, бір жағынан, материалдық-практикалық қызметті, екінші жақтан, құлықтық-рухани мәдениетті біріктіруге бағыттайды. Еуразияшылды қадамның дүниеге, жаңа өмір формасына қатынасының үшінші мыңжылдық талаптарына толық жауап берерлік жаңа тәсілі. Еуразиялық кеңістіктегі мемлекетаралық қатынастар мен интеграциялық процестерді алсақ, олар еуразияшылдықтың табиғи терең мәнін көрсетеді. Егер Қазақстан Президенті Н.Назарбаевтың Еуразиялық мемлекеттер одағы жөніндегі нақты мұраты туралы айтар болсақ, ол саяси немесе жалаң сыртқары ойларға емес, Еуразия халықтарының ішкі тектік мәдениеті мен құлықтық болмысының жақындығына, славяндар мен турандықтардың іс жүзіндегі туыстығына негізделген. Еуразияшылдық мұраты біздің аумақта геосаяси және әлеуметтік-мәдени кеңістік щеңберінде терең интеграциялық процестер басталатын болашағы мол тарихтың жаңа философиясы рөліне ұмтылуы мүмкін. Адам мен табиғат, техника мен адамгершілік, ислам мен христиандық, ұлттық пен жалпыадамзаттық, атлантизм мен континентализм арасындағы теңсіздік аса зор күйреуге, барлық планетаның жойылуына апарып соқтыруы мүмкін. Еуразияшылдықты адамның дүниеге қатынасы түріндегі мәдени-философиялық доктрина ретінде жүзеге асыру осы теңсіздікті жоюдың басты жолы, адам тіршілігінің әртүрлі тараптарын үйлестірудің тәсілі болар еді. Қазіргі кезде Қазақстанда еуразиялық мұраттың кең де терең мәнге ие болуы да сондықтан. Қазіргі жаһандану заманында ешқандай мемлекет өз бетінше жалғыз өмір сүре алмайды. Қазақстан да өзінің ұлттық тәуелсіздігін еуразиялық аймақтағы Ресеймен және басқа елдермен көпдеңгейлі интеграцияға түсу және өзінің ұлттық мүддесін сақтау арқылы ғана орнықты дами алады. Еуразиялық экономикалық одаққа кіру – бұл тәуелсіздікті нығайту мен инновациялық дамудың даңғыл жолы. Сонымен, мемлекеттік тәуелсіздікті тек қана еуразиялық интеграцияны одан әрі өрістету арқылы ғана сақтауға, нығайтуға және дамытуға болады. жүктеу/скачать 141 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|