С витамині, биологиялық әсері, авитаминозы, тәуліктік

Құрылысы/хим.табиғаты: С витаминінің құрылысы глюкозаға
ұқсас - гамма-лактон (гексозаның туындысы) болып табылады.
Оның молекуласында 2 ассимметриялық көміртек атомы (4С, 5С)
және 4 оптикалык изомер бар. L-аскорбин қышқылы ғана
биологиялық активтілікке ие. Аскорбин қышқылы
дегидроаскорбин қышқылымен редокс-жұп тузеді.
Биологиялық әсері: Аскорбин қышқылы келесі процестерге
қатысады: 1) триптофанды 5-гидрокситриптофанға
гидроксилдейді 2 ) холестериннен бүйрек үстi безінің
гормондарының синтезінде стероидтарды гидроксилдеуге
қатысады 3) фенилаланиннің тирозинге, тирозиннің
диоксифенилаланинге, диоксифенилаланиннің норадреналинге
айналуын катализдейді 4) фоль қышқылының ТГФҚ айналуын; 5)
коллаген синтезінде пролин мен лизиннің гидроксилденуіне
қатысады; 6 ) ішекте аскорбин қышқылы Fe3 -тi Ее2+-ке
тотықсыздандырады, оның сіңірілуіне жағдай жасап,
ферритиннен темірдің босауын тездетеді 7) С витамині
жасушаішілік антиоксиданттық қорғаныс жүйесінде басты орын
алады, ол жасушаішілік антиоксидант болып табылады. 8 ) С
витамині цитохром Р450 оксигеназды жүйесі жузеге асыратын
токсиндердің, антибиотиктердің және т.б. бөгде заттардьң
залалсыздануына қатысады. 9) аскорбин қышқылы қатерлі ісіктің
алдын алады (асқазан ішек ауруларында). 10) Тыныс алу
тізбегінде цитохром с үшін электрондардың доноры 11) Көп
мөлшерде бактерицидтік активтілікті және нейтрофилдердің
миграциясын стимулдейді 12) Ig А жэне Ig М антиденелерінің
түзілуін күшейтеі 13) Интерферондардың түзілуін және бөлінуін
күшейтеді.
Авитаминозы: С витамині жетіспегенде тез шаршау, асқа
тәбеттің төмендеуі, жұқпалы ауруға төзімділіктің төмендеуі,
теріде көгерген (қанталау) аймактар пайда болады. Қызыл иек
канауы - С витаминінің гиповитаминозының асқынған бейнесi, С
витаминінің мүлдем болмауы цинга (скорбут) ауруына
шалдықтырады. Цинганыц негізгі симптомы капиллярлардың
өткізгіштігінің. Сонымен қатар гиповитаминоздың клиникалық
көріністepi: кызыл иектің қанауы, тістердің босауы,
байламдардың iciнуі, сүйектің зақымдануы, терінің солғын
тартуы, жараның жазылуының кешігуi. С гиповитаминозы

кезінде организмнің иммундық қорғаныс реакциялары әлсіреп,

сәуле, iciк , атеросклероз, диабет жэне т.б. аурулардың
патогенезң негізінде жатқан бос радикалды тотығу
реакцияларының кушеюі байқалады.
Тағам көздері: өсімдік текті тағамдар, әсіресе бұрыш, қара
қарақат, аскок, балдыркөк, орамжапырак, цитрустар, жабайы
бүлдірген, итмурын С витаминіне бай.
Тәуліктік қажеттілігі: 60-100 мг

жүктеу/скачать 212,09 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: