Алғаш рет гендік инженерияның тәсілдерін пайдаланып инсулин алды

Алғаш рет гендік инженерияның тәсілдерін пайдаланып инсулин алды.

Инсулин гормоны адамның ұйқы безінде жасалынады. Егер инсулиннің түзілуі бұзылатын болса, адам диабет ауруына шалдығады.

Қазір дүние жүзінде 60 млн-нан астам адам диабетпен ауырады. Осы уақытқа дейін инсулин гормонын сиыр мен шошқаның ұйкы безінен алатын. Ал инсулинге тәуелді адамдардың саны жылдан-жылға арта түсуде. Осы себептерге орай адамның инсулин генін бактерияға гендік инженерия әдісімен көшіру керек болды. Өндірісте инсулинді ішек таяқшасы бактериясынан синтездейді. Сонда көлемі 1000 л бактерия себіндісінен 200 г-ға дейін инсулин өндіруге болады екен. Бұрынғы әдіс бойынша өсу гормонының мұндай мөлшерін өндіру үшін сиырдың немесе шопщаның 1600 кг ұйқы безі қажет болар еді. Инсулиннен кейін гендік инженериялық әдіспен самотропин деп аталатын өсу гормонын бактерияларда синтездеу қолға алынды. Самотропин ірі қара малдардың сүтінің артуына қой мен шошканың еттілігінің жақсаруына әсер ететіні анықталды.

Ген инженериясы шешетін мәселелер:

• генді химиялық немесе ферментті қолдану жолымен синтездеу;
• әр түрлі организмнен алынған ДНҚ фрагменттерін бір-бірімен жалғастыру (ДНҚ рекомбинантгарын алу);
• бөтен генді жаңа жасушаға векторлық ДНҚ аркылы жеткізу және олардың қызмет жасауын қамтамасыз ету;
• жасушаларға гендерді немесе генетикалық жүйелерді енгізу және бөтен белокты синтездеу;
• бөтен генге ие болған жасушаларды таңдап бөліп алу жолдарын ашу.

Гендік инженерия пәнінің әдістері

• клеткадағы ДНҚ-дан тікелей кесіп алу;
• химиялық жолмен синтездеу;
• аРНҚ-дан кері транскриптаза арқылы синтездеу.

Ферменттер класификациясы.