Сапалық талдаудың артықшылықтары мен кемшіліктері

Бұл әдістерді академиялық зерттеулерде қолдану мыналарға негізделген: жазылған мәтінді талдай отырып, адамның басынан өткен оқиғалар, оның әрекетінің мағынасы туралы толық ақпарат жинау; алынған нәтижені әлеуметтік-мәдени контексте түсіндіру; практикада оқшауланған жағдайларға назар аударыңыз. Сонымен қатар, талдау кезінде стандарттар жоқ. Зерттеуші объектінің көріністерінің бүкіл спектрін зерттей отырып, себеп пен салдар арасындағы байланысты анықтайды. Заттың мінез-құлқын бақылай отырып, күнделік жазбаларды, аудио-видео материалдарды зерттей отырып, мінез-құлыққа сапалы талдау жасайды. Көбінесе әдісті қолдану зерттелетін объектінің сипаттамасындағы маңыздылықты екіншіден ажыратуға мүмкіндік бермейді. 

Неліктен психологияда сапалық тәсілдер басым Бұл әдісті ең маңызды деп таңдай отырып, зерттеуші: психологиялық білім алудың жаңа жолдарын табуға ұмтылады; психологтардың көпшілігінің академиялық сандық түсініктерінің шегінен шыққысы келеді. Тәсілдің негізгі мағынасы мәліметтер типі мен талдау құралы қызметін атқаратын сөзбен байланысты. Зерттеуші жинаған фактілер, ақпарат сандармен емес, сөзбен көрсетіледі. Мазмұны, қорытындылары кодталады, тұжырымдалады және ауызша беріледі. Дж.Дэйдің айтуынша, сапалық және сандық әдістердің айырмашылығын анықтау математикалық статистикамен мағыналарды салыстыруға ұқсайды.

Қорытынды

Сапалық және сандық екі тәсілдің арасындағы шиеленіс бұрыннан бар. Сандық әдістерді сынау мына фактілерге негізделді: Зерттеудің сенімділігі адамның күрделі тәжірибесін зерттеуді қажет етеді. Физикалық эксперимент идеалдандырылған модель жасауға бағытталған. Зертханада әлемді модельдеуге тырысу сәтсіздікке ұшырайды. Зерттеуші тарапынан жағдайды бақылау нақты әлемнің жасанды әлемге айналуына әкеледі. Сондықтан эмпирикалық зерттеулерге сапалы көзқарасқа қызығушылық артты. Академиялық зерттеулердің жаңа тенденцияларының өкілдері статистиканы қолдану адамды әлеуметтік контекстен тыс қарастыра отырып, басқа адамдармен байланысы туралы толық түсінік бермейді деп есептейді. Субъектінің шектеулі мінез-құлқы байқалады. Бірақ сандық әдістерді елемеу академиялық зерттеулерде қате қорытынды жасауға әкеледі. Шынында да, сапалық көзқараста субъективті пікір көбірек болады. Зерттеуші субъектінің жеке тәжірибесі әлеміне толығымен енбеуі керек. Зерттелетін адамның мінез-құлқы туралы өз пікірлерінен, көзқарастарынан шағылысу қажет.  Сандық талдау субъективтілікті жеңуге көмектеседі. Сапамен бірге бұл құбылыстың мәнін терең түсінуге әкеледі. Әдістердің құзыреттілік аймақтарын ажырату маңызды. Адамның биологиялық табиғатын өлшеу сандық әдістермен өнімді өтеді. Академиялық білім үшін объектілерді, құбылыстарды салыстырмалы бағалау қажет. Мұнда координаттар жүйесінің құрылысы көмекке келеді. Бірақ жүйенің көмегімен бағалау объектінің үнемі өзгеруіне байланысты нақтылауды қажет етеді. Алынған математикалық мәліметтер белгілі бір мәдениетке бейімделген. Болып жатқан нәрсеге деген көзқарас мағыналар мен мағыналардың өзіндік ерекшеліктеріне негізделген.