ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
ГЕОГРАФИЯ ЖӘНЕ ТАБИҒАТТЫ ПАЙДАЛАНУ ФАКУЛЬТЕТІ
КАДАСТР ЖӘНЕ ЖЕРГЕ ОРНАЛАСТЫРУ КАФЕДРАСЫ
«ТАРИХЫ ТАНЫМ ФИЛОСОФИЯСЫ» ПӘНІ БОЙЫНША
№1 СОӨЖ /СӨЖ
Тақырыбы: Болмыс және оның түрлері мен Бейболмыс мәселесі
Орындаған:
«Жерге орналастыру» мамандығының
2 курс студенті
Амангелді А.Е
Тексерген:
Сулейменов П.М.
Саяси ғылымдарының кандидаты,
доцент
Алматы, 2023
Тақырыбы: Болмыс және оның түрлері мен Бейболмыс мәселесі
1.Болмыс туралы ұғым
2.
3.
Онтология грек тілінен аударғанда онтос — болмыс, логос – ілім, яғни болмыс туралы ілім болып табылады. Болмыс — тарихи қалыптасқан кең мағыналы, терең ауқымды философиялық ұғым. Әр заманда өмір сүрген ойшылдар бұл ұғымды көбінесе жүйелі философиялық толғаныстардың бастапқы негізі деп қараған. Осы уақытқа дейін де болмыс туралы бұл көзқарас өз мәнін сақтап келеді. Болмыс туралы философиялық мәселені түсіну үшін ең алдымен оның адамзаттың шынайы өмірінде қандай түбегейлі орын алатынын ұғыну қажет. Адамдар белгілі бір табиғи және әлеуметтік ортада өмірге келеді, тіршілік-әрекетке араласады. Олар қоршаған ортаның, тұтас дүниенің бар екендігіне еш шүбә келтірмейді, бір қарағанда бұл өзінен-өзі түсінікті сияқты көрінеді. Сонымен бірге адамдар табиғат пен қоғамда үнемі өзгерістер болып, оның толысып жататына қарамастан, дүние біршама тұрақты нәрсе ретінде сақталатынын да анық аңғарады. Алайда қоршаған табиғи және әлеуметтік дүние бір қалпында тұрмайды, мезгіл-мезгіл адамдардың алдыда шешуін іздеуді талап ететін алуан түрлі қиын мәселелер қояды, нақты тіршіліктің күңгірт жақтарына үңілуге мәжбүр етеді, қалыптасқан әдет-дағдыдан ілгері өтіп, мүлде басқаша ойланып-толғануға итермелейді. Бұл орайда бұрын бұлжымас әрі шүбәсіз болып көрінетін тіршілік негіздерінің іргесі сөгіліп, ыдырап, күдік келтірілуі ерекше мәнге ие болады. Осындай өмір туғызған күдіктер мен толғаныстар адам санасына болмыс ұғымының қалыптасып, айқындалуына әкеледі. Мәселен, адамзат ақыл-ойының, қолөнерінің біздің дәуірдегі шырқау дамуының нәтижесінде, ядролық апат қаупінің туындауына байланысты миллиондаған жылдар бойы өмір сүріп келген адамзат қоғамының жер бетінде аман қалу-қалмау мәселесі баршамыздың алдымызда тұрғаны белгілі. Кейінгі кезде халықтар арасында жаңа қарым-қатынас қалыптастыру барысында бұл қауіпті сейілтуге болатынына көз жеткізіп отырмыз. Немесе, жер құрылғының «алтыдан біріне» ие болып, әлемді аузына қаратқан, дүниеге күш-қуатымен, айбарымен аты мәлім болған «шынайы социализм құрылысын жүргізіп келген» КСРО мемлекетінің тарихи тұрғыдан алғанда «қас пен көздің арасындағы» ыдырауы, қоғамды бірбеткей емін-еркін билеп-төсеп басқарып келген Компартияның саяси тұғырдан таюы, бұрынғы одақ құрылымындағы республикалар негізінде ұлттық тәуелсіз жаңа мемлекеттердің тарих сахнасына келуі, экономикалық, саяси дағдарыстар, ұлтаралық кикілжіндер заманның сарыны жайлы әрбір адамды терең толғанып, көп ойлануға жетектегені белгілі. Міне, осының бәрі дүниенің болмысы деген ұғыммен астасып жатқан мәселелер.
КІРІСПЕ
Гносеология (гр. gnosis – білім + logos – сөз, ілім) – білім туралы дербес ілім ретінде 19 ғасырда пайда болды. Осы уақытқа дейін философияда таным онтологиямен бірлікте қарастырылды. Сократқа дейінгілерді негізінен болмыстың шығу тегі туралы сұрақтар қызықтырса, Сократтан бастап философтар адамның, табиғаттың және қоғамның болмысын тану мүмкіндігін түсінуге тырысады. Гносеология шеңберіндегі орталық орынды: танымның субъектісі мен объектісі, сезімдік және рационалды таным, ғылым мен гносеология әдіснамасы алады. Таным процесінде екі негізгі элемент – таным субъектісі мен объектісі қатысады.Қоғамдық сананың әрбір формасының өзіндік таным әдістері болады. Адамзат тарихында шындықты түсінудің әртүрлі әдістері мен жолдары пайда болып, бірін-бірі алмастырып, бір мезгілде қатар өмір сүрді: кәдімгі-эмпирикалық, мифологиялық-діни, көркемдік-эстетикалық білім.Кәдімгі эмпирикалық білім – әдет-ғұрыптар мен дәстүрлердің, әдет-ғұрыптар мен әдет-ғұрыптардың, тыйымдар мен нұсқаулардың, сондай-ақ архетиптердің әсерінен қалыптасатын қарапайым санаға, ұжымдық тәжірибеге негізделген күнделікті күнделікті білім. Архетиптер деп аталатындардың мазмұнын құрайтын бастапқы, туа біткен психикалық құрылымдар, бейнелер (мотивтер). ұжымдық бейсаналық және армандардың, мифтердің, ертегілердің, ырымдар мен адам қиялының басқа да түрлерінің әмбебап символикасының негізінде жатыр. Күнделікті білімге адамдардың өмірінің әртүрлі формалары - еңбек, адамгершілік, көркемдік, әлеуметтік, саяси әсер етеді.Мифологиялық білім шындықтың рационалды және эмоционалды бейнеленуінің синкретикалық бірлігі.Мифологиялық білімде білім мен тәжірибе бөлінбейтін бірлікте өмір сүреді. Мифологиялық білімде қоршаған әлем туралы бақылаулар ұтымды түрде түсінілмейді. Мифологиялық білім шындықтың объективті көрінісі емес, адамдардың шындыққа деген сезімін бейнелеу болып табылады. Діни танымның ерекшелігі адам өмірінің, табиғат пен қоғамның мәнін теологиялық тұрғыдан түсіндіруде жатыр. Дін адам өмірінің ең маңызды көріністерін реттейді. Ол әлем мен адамзаттың бірлігін түсінуге ықпал ететін, сондай-ақ шындықтар жүйесін ассимиляциялауға ықпал ететін ғаламның түпкілікті мағыналары туралы идеясын (тұтас әлемді білдіретін философиялық термин) негіздейді. адамды және оның өмірін өзгерту. Діни доктриналар ұжымдық тәжірибені білдіреді және сондықтан сенушілер де, сенбейтіндер де қабылдай алады. Дін әлемді интуитивті-мистикалық түсінудің аян, қасиетті рәсімдер және медитация сияқты өзіндік спецификалық жолдарын дамытты.
1
Достарыңызбен бөлісу: |