Іс-шаралар
|
Сыртқы жүрек массажы
|
1. Есін жоғалту, ұйқы артерияларында пульстің болмауы, қалыпты тыныс алудың болмауы немесе тырыспа, дұрыс тыныс алмау сияқты белгілердің болуымен сипатталатын жүрек қызметінің тоқтап қалуы жүректің сыртқы массажын жасау үшін көрсеткіш болып табылады. Жүрек тоқтаған кезде, бір секундты жоғалтпай, зардап шегушіні тегіс, қатты негізге: орындыққа, еденге жатқызу қажет, тым болмағанда арқанын астына тақтай қою қажет.
|
2. Егер бір адам көмек көрсетсе, ол зардап шегушінің бүйір жағынан келіп, оның үстіне еңкейіп, бір қолдың алақанын кеуденің төменгі жартысына қояды (кеуденің жоғарғы жағына, ішке және кеуде қуысының бүйір беттеріне басуға болмайды). Екінші қолдың алақанын бірінші қолдың үстіне қойып, төменгі алақанның саусақтарын құлыптап, төменгі алақанның саусақтарын кеуденің бүйір бетіне батпайтындай етіп көтеріңіз. Өз дене корпусымен еңкейген түрде көкіректі басу қажет. Басу кезінде қолдар шынтақ буындарында түзетілуі тиіс.
|
3. Кеудені 5-6 см тереңдікке басу үшін тез жылдам қимылдар жасау қажет (балаларда 4-5 см; нәрестелерде кеуде қуысының тереңдігінен шамамен 1/3). Басу жиілігі бір минутта 100-120 басу жылдамдығымен жүргізілуі тиіс (ұзақтығы 0,5 с аспайды, жекелеген басу арасындағы аралық 0,5 с аспайды).
|
4. Үзілістер кезінде қолдар кеудеден алынбайды (егер екі адам көмек көрсетсе), саусақтар көтерілген күйде қалады, қолдар шынтақ буындарында толығымен түзетіледі.
|
5. Егер бір адам тірілту шараларын жүзеге асырса, онда кеудеге 30 қысым жасағаннан кейін 2 жасанды тыныс беру қажет, содан кейін қайтадан 30 қысым жасап, 2 дем беруді және басқаларын қайталау қажет. Минутына 100-120 қысым және 10-12 үрлеу жасау қажет, сондықтан реанимация шараларының қарқыны жоғары болуы қажет. Кеуде қуысына қысымды 10 секундтан артық уақытқа тоқтатуға болмайды.
|
6. Егер көмекті екі немесе одан да көп адам көрсетсе, онда балаларда кеуде қуысына басу мен жасанды дем беру арақатынасы 15:2 болуы қажет, яғни әрбір 15 қысымнан кейін 2 жасанды дем беру қажет. Ересектерде алгоритм бірдей болып қалады – 30:2, қанша адамға көмек көрсетуіне қарамастан. Компрессорды шамамен алғанда әрбір 2 минут сайын алмастыру ұсынылады.
|
7. Сыртқы жүрек массажы және жасанды дем беру қажеттілігі:
● зардап шегушіде өмірдің айқын белгілері пайда болғанға дейін (есін қалпына келтіру, өзінің тұрақты тыныс алуы және жүрек жұмысы);
● зардап шегушіні медициналық персоналға бергенге дейін; ресурстар болғанға дейін (физикалық мүмкіндіктер).
|
Жасанды дем беру
|
1. Тәжірибе көрсететіндей, ең көп уақыт жасанды дем беруге кетеді. Үрлеу уақытын созып жіберуге болмайды: зардап шегушінің кеудесі кеңейген кезде оны тоқтату қажет. Әр тыныс алудың ұзақтығы шамамен 1 секунд болуы қажет, ауа өкпеден кері шығуы үшін шамамен бірдей. Қысым мен жасанды тыныс қатынасы - 30:2 қатаң сақталуы тиіс.
|
2. Жасанды дем беру, сондай-ақ, зардап шеккен адам тыныс алмаған немесе өте нашар дем алған жағдайда (сирек, конвульсиялық, өксіп жылау сияқты) және/немесе оның тыныс алуы қандай да бір себеп бойынша тұрақты түрде нашарласа: тоқ соғу, улану, суға бату және басқалары. Жасанды дем берудің ең тиімді әдісі – "ауыздан ауызға" немесе "ауыздан мұрынға" әдісі, өйткені бұл шара зардап шегушінің өкпесіне жеткілікті мөлшерде ауа ағынын қамтамасыз етеді.
|
3. "Ауыздан ауызға" немесе "ауыздан мұрынға" дем беру тәсілі зардап шегушінің тыныс алу жолдарына күшпен берілетін және зардап шегушінің тыныс алуына физиологиялық тұрғыдан жарамды көмек көрсетуші дем шығаратын ауаны қолдануға негізделген. Ауаны дәке, орамал арқылы үрлеуге болады. Жасанды дем берудің бұл әдісі үрлеуден кейін кеуде қуысының кеңеюінен және пассивті дем шығару нәтижесінде оның төмендеуінен зардап шегушінің өкпесіне ауа ағынын бақылауды жеңілдетеді.
|
4. Жасанды дем беруді жүргізу үшін зардап шегушіні арқасына жатқызып, тынысын тарылтатын киімін шешіп, ес-түссіз күйде болғанда ішке қарай ойысқан тілімен жабылған жоғарғы тыныс алу жолдарының өткізгіштігін қамтамасыз ету қажет. Сонымен қатар, ауыз қуысында бөгде заттар болуы мүмкін (құсу массасы, құм, тұнба, шөп), оны зардап шегушінің басын бір жағына бұрып, орамалмен (шүберекпен) немесе таңғышпен оралған сұқ саусағыңызбен алып тастау қажет.
|
5. Осыдан кейін көмек көрсетуші зардап шегушінің басының бүйір жағында орналасады, бір қолының алақанын зардап шегушінің маңдайына қояды, екінші қолының екі саусағымен зардап шегушінің төменгі жақ сүйегін жоғары қарай көтеріп, басын артқа қарай бұрады (артқа еңкейтеді) (мойын омыртқасының жарақатына күдік болған жағдайда зардап шегушінің басын арқа қарай еңкейтуге; балалардың басын қатты бұруға болмайды). Бұл жағдайда тілдің түбір жағы көтеріліп, көмейге кіру жолын босатады, ал зардап шегушінің аузы ашылады. Көмек беруші зардап шегушінің бетіне қарай еңкейіп, зардап шегушінің ашық аузын еріндерімен толығымен мықтап жауып, қалыпты дем береді, кішкене қысыммен ауызға ауа жібереді; бір уақытта ол зардап шегушінің мұрнын маңдайында орналасқан саусақтарымен жабады. Бұл жағдайда зардап шегушінің кеудесін бақылау қажет, ол шамамен 1 см көтерілуі тиіс. Кеуде көтерілгеннен кейін ауа айдау тоқтатылады, көмек көрсететін адам басын көтереді, зардап шегушіде пассивті дем алу пайда болады.
|
6. Егер зардап шегушінің пульсі жақсы анықталса және тек жасанды тыныс алу қажет болса, онда жасанды тыныс алу арасындағы интервал 5-6 секунд болуы қажет, бұл минутына 10-12 рет тыныс алу жиілігіне сәйкес келеді.
|
7. Жасанды дем беру кезінде көмек көрсетуші үрленетін ауаның зардап шегушінің асқазанына емес, өкпесіне түсуін қадағалауы тиіс. Ауа асқазанға түссе, бұны "көкірек маңындағы" іш қуысының көтерілуінен көруге болады, бұл ретте кеуде мен кіндік арасындағы аумаққа алақанмен байқап басу қажет. Бұл жағдайда құсық пайда болуы мүмкін, сондықтан зардап шегушінің басы мен иықтарын аузы мен жұтқыншағын тазарту үшін бір жағына (жақсырақ солға) бұру қажет.
|
8. Егер зардап шегушінің жағы мықтап қысылып, аузын ашу мүмкін болмаса, "аузынан мұрынға" жасанды дем беру қажет.
|
9. Кішкентай балаларға ауаны бір уақытта аузына және мұрнына үрлейді. Бала неғұрлым жас болса, оған дем алу үшін соғұрлым аз ауа қажет болады және ересек адамға қарағанда жиі үрлеу қажет (минутына 15-18 рет).
|
|
10. Зардап шегушіде алғашқы әлсіз тыныс пайда болған кезде, жасанды дем беру оның тәуелсіз тыныс алу сәтіне сәйкес келеді.
|
11. Зардап шегушіде жеткілікті терең және ырғақты тәуелсіз тыныс алу қалпына келтірілгеннен кейін жасанды дем беру тоқтатылады.
|
12. Зардап шегушіге көмек көрсетуден бас тартуға және тыныс алу немесе пульс сияқты өмір белгілері болмаған кезде оны өлді деп санауға болмайды. Тек медицина қызметкері ғана зардап шегушінің өлімі туралы қорытынды жасауға құқылы.
|
13. Егер қандай да бір себептермен сіз жасанды дем бере алмасаңыз, негізгі реанимация кезінде тек кеудеге қысым жасаңыз (үздіксіз).Жүктеу
|
