Қазақстан Республикасында жер құқығымен сәйкес нарықтық экономикасының жағдайында жер пайдаланудың жаңа бағытына байланысты көп функционалдық жер кадастрының моделін жасауы мақсатында жұмыстар жүргізіліп жатыр.
2007 жылы бұрын жасалған кағаз түрінде МЖК-ның жүргізу ақпараттық базасының негізінде МЖК-ның автоматтандырылған ақпараттық жүйесін (МЖК ААЖ) барлық денгейде құру процесі жалғасты. Өткен жылда МЖК ААЖ-ның ақпараттық базасы жер учаскелерін жаңадан жасалған идентификациялық құжаттарымен және құрылған жер кадастрлық істерімен толып жатты. Жүргізілген топырақтардың ізденістерімен, жер учаскелерді легализациялау және жер учаскелердің меншік иелерімен, пайдаланушылардың санын белгілеу арқылы бұрынғы мәліметтер жаңартылған. Жер учаскелердің құқығын негіздейтін құжаттарды жасау қомақты жұмыстар орындалған.
Облыстарда, аудандарда, қалаларда біртұтас кешенге біріктірген, бірдей жұмыс технологиясымен құрылған кадастрлық орталықтар ашылды, олар мемлекеттік жер тұралы ақпараттық ресурс құруға мүмкіншілік берді және МЖК ААЖ-нің жүргізу инновациялық технологиясына жол ашты.
Республикада құрылған құқықтық жағдай, мемлекеттік жер кадастрдың мазмұнын, жүргізу ережесін, басқа кадастрлардың және мемлекеттік ақпараттық ресурстардың ішіндегі орнын бекітіп берді.
Алдымыздағы жылдарда ең басты мақсат мынадай: мемлекеттік кадастрлық есепті жүргізу біріккен механизмін құру. Сонда жер учаскелермен бірге, олармен тығыз байланыстағы жылжымайтын мүліктер объектілерін мемлекеттік есепке алу, кадастрлық номерлерін беру, идентификациялау және құқықтық құжаттарын дайындау бір технологиямен, бір жүргізу ережесімен жасалып, келесі этаптағы мемлекеттік құқықты тіркеу мен ақпаратты салық төлеушілер және салық төлейтін объектілер (СТР және СТО) реестріне бірдей беріледі. Бұл жағдайға жеткенде осы жұмыстарды жүргізетін мемлекеттік органдарда бір болұы керек. «Мемлекеттік жер кадастрдың ААЖ құру» бағдарламасы бойынша мынадай жұмыстар жасалды:
- РМК «МемжерҒӨО» жанында республикалық МЖК ААЖ орталығы құрылды және орталықтың облыстық кәсіпорындарында облыстық МЖК ААЖ бөлімдері ашылды. Келесі денгейде – аудандарда мынадай орталықтарды ашу жұмыстары жалғасуда;
- республикалық, облыстық және аудандық МЖК ААЖ орталықтары мен бөлімдері керекті компьютерлік құралдармен және керекті бағдарламалармен қамтамасызданып жасалған;
- МЖК ААЖ ның 15 жүйесі іске қосылған, оларды дайындалған мамандармен толық қамтыған;
- компьютерлік технологияны қолданып кадастрлық қағаз құжаттардан электрондық құжаттарға көшу жұмыстары аяқталды;
- 1:25000 масштабты цифрлік карталар (топырақ, геоботаникалық, бедер, т.б.) жасалуда;
- графикалық базаға 700 мың. астам жер учаскелері кіргізілген;
«Электрондық үкімет» базасына ақпарат тапсыру үшін МЖК ААЖ-нің 2 жүйесі жасалды:
- «Пайдаланушымен жұмыс» - мемлекеттік мекемелеріне ақпаратты беру үшін;
- «Ақпараттық-анықтау жүйесі» МЖК ААЖ сайтынан Интернет арқылы электрондық ақпарат халыққа беру.
ҚР ақпараттық және байланыс Агентігі 4 жоба бойынша жұмыстарды бітірді: «Адрестік регистр», «Жылжымайтын мүлік реестрі», «Азаматтар» и «Электрондық үкіметтің шлюзы».
Жер учаскелерін есепке алу республикада МЖК ААЖ мен ғана жасалып жатыр. Сол себептен барлық денгейде республикада МЖК ААЖ арқылы кезекті бақылау тоқтамай жүрүде. Бұл жұмыстың арқасында облыстық орталықтардан республикаға күнделікті электрондық ақпараттар тапсырылады, ал айына бір рет бұл ақпараттар Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігінің Салық комитетіне тапсырылады.
23-кесте. Облыстар бойынша республикалық ақпараттық базасына (АБ МЖК ААЖ) атрибутикалық және графикалық ақпараттың кіргізілген саны