6.Топырақтың негізгі қасиеті ретінде құнарлылықты көрсету. Топырақ құнарлылығын қалыптастыру процесінде топырақ коллоидтарының сіңіру қабілетінің маңыздылығын және рөлін ашу. Топырақтың құнарлылығы оның өсімдіктердің өсуіне қажетті қоректік заттармен қамтамасыз ету қабілетімен анықталады. Топырақ құнарлылығына қоректік заттар, органикалық заттар және микробтардың белсенділігі сияқты факторлар ықпал етеді. Топырақты азот, фосфор және калий сияқты негізгі қоректік заттарға сынау оның құнарлылығын бағалауға көмектеседі. Сонымен қатар, дұрыс топырақ құрылымы мен ылғалдылық деңгейін сақтау микробтардың өмірі мен өсімдіктердің қоректік заттардың қолжетімділігін қолдау арқылы құнарлылықты арттырады. Топырақтағы құнарлылық оның өсімдіктердің өсуіне қажетті қоректік заттармен қамтамасыз ету қабілетімен анықталады. Топырақ құнарлылығына органикалық заттар, қоректік заттардың мазмұны және рН деңгейі сияқты факторлар ықпал етеді. Топырақты сынау осы қасиеттерді бағалауға көмектеседі және органикалық түзетулерді қосу немесе қоректік заттардың деңгейін реттеу сияқты құнарлылықты арттыру үшін тиісті шараларды басшылыққа алады.
Топырақ коллоидтары дегеніміз диаметрі өте кішкентай бөлшектер жатады.Олардың саны массасынан неғұрлым аз болған сайын, соғұрлым топырақ сорбциялық күштерге ие болады.Бұның негізгі себебі: топырақтың қатты фазасының көп бөлігі коллоидтарда болуында; Және де топырақ коллоидтары арқасында физикалық және химилық қасиеттері арқылы сорбциялық процесс жүруі ыңғайлы болып табылады.Топырақ коллоидтарының сіңіру қабілеті топырақ құнарлылығында шешуші рөл атқарады. Саз бөлшектері мен органикалық заттар сияқты топырақ коллоидтарының бетінің ауданы жоғары және теріс заряды бар. Бұл оларға кальций, калий және магний сияқты өсімдіктердің өсуіне қажетті оң зарядталған иондарды (катиондарды) тартып, ұстап тұруға мүмкіндік береді.
Топырақ коллоидтарындағы катион алмасу процесі өсімдіктерге қоректік заттарды жеткізу үшін өте маңызды. Өсімдік тамырлары қоректік заттарды сіңіру кезінде сутегі иондарын (H+) бөлетіндіктен, бұл иондар топырақ коллоидтарындағы катиондарды ауыстырып, өсімдіктер үшін кальций мен калий сияқты қоректік заттарды қол жетімді етеді.
Сонымен қатар, топырақ коллоидтары қоректік заттарды бірте-бірте сақтап, босатып, шайылуды болдырмайды және қоректік заттарды өсімдіктерге уақыт өте келе қолжетімді етеді. Коллоидтық беттердегі бұл динамикалық алмасу өсімдіктердің өсуіне, дамуына және жалпы өнімділігіне әсер ететін топырақтың құнарлылығын арттырады. Топырақ коллоидтарының сіңіру қабілетін түсіну және басқару тұрақты ауыл шаруашылығы үшін топырақ құнарлығын оңтайландырудың негізі болып табылады.