1. Топырақтану ғылым ретінде, табиғаттағы және қоғамдағы топырақтың рөлі, ауа-райының және топырақтың пайда болу процестерін түсіндіру. Топырақтанудағы зерттеу әдістеріне шолу жасау



бет5/13
Дата26.12.2023
өлшемі46,76 Kb.
#143405
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
5. Топырақтың физикалық және физика-механикалық қасиеттерін зерттеу. Топырақтың су және ауа қасиеттері мен режимдері. Топырақ ерітіндісі және тотығу-тотықсыздану әлеуеті
(ТТӘ және pH).
Топырақтың физикалық қасиеттеріне мыналарды атап өтсек болады: топырақ тығыздығы, қуыстылығы, топырақ жағдайы, топырақ неден тұратын құрылымы , ауа режимі және су режимі.Ал, физика-механикалық қасиетіне сығылуы, ісінуі, жабысуы иленгіштігі және т.б жатқызса болады.Оларға жеке – жеке тоқталып өтейік, топырақ тығыздығы дегеніміз құрғақ топырақтың эрозияға ұшырамаған кезіндегі қатынасына тең.
Топырақ қуыстылығы-топырақтың қатты бөлігінің арасында қуыстардың қосындысымен сипатталады.
Топырақ құрылымы дегеніміз механикалық бөлшектердің топырақ түзіп, одан әрі дамуында топырақ шіріндісі, өсімдік тамырлары, топырақтағы жәндіктер іс-әрекеті арқылы бір-біріне жабысып, әртүрлі түйіршік агрегаттарынан құрылуын айтамыз.
Топырақтың су режимі судың қозғалысының, сақталуының және болуының динамикалық процестерін қамтиды. Топырақ саңылаулары сумен толтырылған кезде қанығу пайда болады, ал егістік сыйымдылығы гравитациялық дренаждан кейін ұсталатын судың максималды мөлшері болып табылады. Солу нүктесі – өсімдіктер енді суды тиімді шығара алмайтын ылғалдылық деңгейі. Бұл факторларды теңестіру өсімдіктердің өсуін қамтамасыз ету үшін өте маңызды.
Ауа режимі тамырдың тыныс алуына және микробтардың белсенділігіне қажетті топырақ саңылауларында ауаның болуына қатысты. Нашар газдалған топырақ қоректік заттардың қол жетімділігінің төмендеуіне және тамырдың денсаулығына әкелуі мүмкін. Топырақтағы су мен ауа арасындағы тепе-теңдікті сақтау өсімдіктердің сау және өнімді ортасын қалыптастыру үшін өте маңызды.
Топырақтың тотығу-тотықсыздану потенциалы – топырақтың тотығу немесе тотықсыздану жағдайларының өлшемі. Ол қоректік заттардың қолжетімділігіне және микробтардың белсенділігіне әсер етеді. Сулы жағдайлар сияқты ерітінділер топырақтың тотығу-тотықсыздану потенциалына әсер етуі мүмкін. Нашар дренаж оттегі деңгейінің төмендеуіне әкелуі мүмкін, анаэробты жағдайларды тудыруы және өсімдік денсаулығына әсер етуі мүмкін. Дренажды басқару және аэрацияны қамтамасыз ету топырақтың тотығу-тотықсыздану потенциалына жағымсыз әсерлерін азайтуға көмектеседі.
Қорытындылай келе, топырақтың физикалық және физикалық-механикалық қасиеттерін зерттеуге тереңірек үңілу, су және ауа қасиеттерімен күрделі байланыстарды түсінумен қатар, топырақ режимдерін жан-жақты көруге мүмкіндік береді. Топырақ ерітіндісі мен тотығу-тотықсыздану потенциалы арасындағы динамикалық өзара әрекеттесу өсімдіктердің өсуі үшін қоршаған орта жағдайларына айтарлықтай әсер етеді. Су режимдерін теңестіру, аэрацияны оңтайландыру және тотығу-тотықсыздану әлеуетін басқару тұрақты ауыл шаруашылығы мен тиімді қоршаған ортаны басқарудың маңызды мәселелері болып табылады. Бұл біртұтас көзқарас сау топырақты нығайту және өсімдіктердің өміршеңдігі мен экожүйенің тұрақтылығы үшін оңтайлы жағдайларды қамтамасыз ету үшін өте маңызды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет