5 – лекция Анықталған интегралдың қасиеттері, интегралдаудың негізгі әдістері.
Дайындаған - Ақпараттық технологиялар және интеллектуалды жүйелер мектебінің аға оқытушысы Ж.Т.Жаксыгунова.5 – лекция Анықталған интегралдың қасиеттері, интегралдаудың негізгі әдістері.
Дайындаған - Ақпараттық технологиялар және интеллектуалды жүйелер мектебінің аға оқытушысы Ж.Т.Жаксыгунова.
5 Анықталған интеграл.
5.1 Интегралдық қосынды. Анықталған интеграл.
Анықталған интегралдың анықтамасы
Анықталған интеграл ертеректе жазық фигуралардың ауданын табу негізінде туындады. Ал қазір анықталған интеграл барлық техникалық ғылымдардағы аз шаманың үлкен сандарының қосындысын табуға арналған есептерді шешуде қолданылады.
Анықтама. Қисық сызықты трапеция деп жазықтығындағы осімен, және түзулерімен шектелген облысты айтамыз, мұндағы және функциясының графигі аралығында үзіліссіз (сурет 1 қара).
Рис 1
Қарапайымдылық үшін, деп қарастыралық, яғни, қисық сызықты трапеция осінен жоғары орналасқан. Бұл қисық сызықты трапецияның ауданын жуық шамамен оны мәндері функциясының кейбір таңдап алынған нүктелеріндегі мәндерге тең болатын табаны мен биіктіктері өте аз тік төртбұрыштардың аудандарының қосындысымен алмастыру көмегімен табуға болады.
Анықтама. кесіндісін тең бөлікке бөлу деп осы кесіндіден алынған сандар жиынтығын айтамыз, мұндағы және .
Әрбір бөлік кесіндіден қандай да бір нүктесін аламыз, мұндағы
Бұндай бөліктеуді әрпімен, ал әр бөліктің ұзындығын арқылы белгілейміз. кесіндісінде қандай да бір функциясы анықталған болсын.
Анықтама. функциясының кесіндісін бөліктеуден тұрғызылған интегралдық қосындысы деп таңдалынған нүктесіндегі функцияның мәнінің бөліктің ұзындығына көбейтінділерінің қосындысын айтамыз.
Бұндай қосындыны былай белгілейміз:
.
Егер , онда интегралдық қосындысы табаны және биіктігі болатын тік төртбұрыштардан тұратын баспалдақты фигураның ауданына тең (сурет 1 қара), яғни, қосындысы жуық шамамен оған сәйкес қисық сызықты трапецияның ауданына тең.
Достарыңызбен бөлісу: |