№3 Зертханалық жұмыс Көлбеу науамен сырғанайтын дененің қозғалысын оқып үйрену
Жұмыстың мақсаты: Қатты дененің айналмалы қозғалысын зерделеу. Дененің инерция моментін тәжірибелік әдіспен анықтау.
Құрал жабдықтар:Көлбеу науа, шариктер, сызғыш, штангельциркуль, электрондық таразы, электрондық секундомер.
Болжам: егер шар науамен сырғанамай домалайтын болса? Ол науа бойымен бір қалыпты үдемелі қозғалады.
Қысқаша теория Науа бойымен қозғалатын шариктің қозғалысын ілгерілемелі және айналмалықозғалыстардың жиынтығы деп қарастырамыз.
Шардың бастапқы жене соңғы күйлері үшін энрегияның сақталы заңы:
ΔЕпот= –ΔЕкин = –(ΔЕкі + ΔЕка)
(1)
Шардың инерция моментінің теорилық өрнегі
Jтеор= 2/5(mr2)
Шардың жылдамдығын кинаматикалық қатыстардан табамыз, бастапқы жылдамдық нолге тең, сондықтан:
(2)
Тәжірибені жүргізу https://www.youtube.com/watch?v=VX4YvsfO_XM
1. Алдын ала шарик массасы мен радиусын анықтаймыз [1]
2. Науаны шарик сырғанамай домалайтын бұрышпен орналастыру керек (бұрыш үлкен болса шар сырғанап кетеді).
3. Уақытты өлшейтін бергіштерді (датчиктерді) орналастыру керек [1]
4. Бірінші бергіш биіктігін өлшейміз [1]
5. Екі бергіш арасы S -ті өлшейміз [1]
6. Бірінші бергіш тұрған тұстан шарикті жайлап қоя береміз
7. Шариктің S қашықты жүріп өту уақытын жазып аламыз
8. Нәтижені кестеге енгіземіз [1]
9. 6-8 пнкттерді 5 рет қайталаймыз [3]
m, кг
r, м
h, м
S, м
ti,с
,с
Δt,с
υ, м/с
Δυ, м/с
, кг·м2
ΔJ, кг·м2
J, кг·м2
1
2
3
4
5
Тәжірибе деректерін өңдеу https://www.youtube.com/watch?v=Izs7156v7y4
1. Уақыттың орташа мәнін анықтау
= (t1+t2+t3+t4+t5)/5
[1]
2. Уақыт қателігі тікелей өлшеу қателігін анықтау тәсілімен есептеледі (абсолют қателік арқылы)
3. (2) формуланы қолданып шариктің соңғы жылдамдығы анықтаймыз.
Жылдамдық қателігі салыстырмалы қателік арқылы анықталады:
[1]
4. (1) формуланы қолданып шариктиң инерция моментінің орташа мәнін анықтаймыз.
Инерция моментінің қателігін салыстырмалы қателік арқылы бағалауға болады
(3)
5. Соңғы нәтижені J = ± ΔJ түрінде жазу [1]
Қорытынды жазу 1. Алынған нәтиже мен тәжірибе жүргізу тәсілін бағалау [1]
2. Инерция моментінің тәжірибеден алынған мәнін теориялық мәнімен салыстыру. [1]
3. Тәжірибені жақсартудың тәсілін ұсыну [1]
Барлығы 15 балл Бақылау сұрақтары Айналмалы қозғалатын қатты дененің кинетикалық энергиясы
Жанама және тікелей өлшеудің қателіктерін анықтау тәсілдері
(3) формуланы негіздеу
Презентация
Сабақтың ортасы
35 мин
Презентация
Сабақтың соңы. 6 мин
Сабаққа керібайланыс береді . Сабақ соңында оқушылар стикерлер арқылы рефлексия жүргізеді
- нені білдім, нені үйрендім
- нені толық түсінбедім
- немен жұмысты жалғастыру қажет
Үй тапсырмасы :
Оқушылар стикерлер бойынша сабаққа рефлекисия жазады
Бірнеше оқушы өз ойымен бөлісіп, оқу мақсатына қалай қол жеткізгені туралы пікір бөліседі.
Стикер, слайд
Оқушылар өздерінің жұмысы мен сыныптастарының жұмысын белгілі бір критерийлер бойынша бағалайды
Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз қабілетті оқушылардың алдына қандай тапсырмалар қоясыз?
Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау
Саралау тапсырмаларды іріктеуді, белгілі бір оқушыдан күтілетін нәтижені, оқушыға жеке қолдау көрсетуде, оқу материалы мен ресурстарды оқушылардың жеке қабілеттерін ескере отырып әзірлеуді қамтиды.
Тапсырмаға критерий бойынша құрастырылған дескрипторларды қолдану арқылы, ал критерий оқу мақсатына тікелей негізделген болуы қажет
Денсаулық сақтау технологиялары.
Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолданамын.
Осы сабақта қолданылатын
Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары орындалады.
Жалпы бағалау Сабақтың қандай екі аспектісі жақсы өтті? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.
1:
2:
Сабақты жақсартуға не жәрдемдесер еді? Оқыту туралы да, сабақ беру туралы да ойланыңыз.
1:
2:
Сабақ кезінде, сынып немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/қиыншылықтары туралы мен нені анықтадым? Келесі сабақтарда неге назар аудару керек?
1:
2:
Бөлімі:
Педагогтің аты-жөні:
Күні:
Сыныбы:
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Күштер. Күштерді қосу. Ньютон заңдары
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты
10.2.2.1 - бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру;
Сабақтың мақсаты:
Барлық оқушылар: Есептер шығаруда Ньютонның бірінші және екінші заңын қолдану
Көпшілік оқушылар: Бірқалыпты және үдемелі қозғалған денелерге әсер ететін күшті сипаттау
Кейбір оқушылар: Векторларды қосу қасиеттерін есептер шығруда қолдану
