1.Қазақстан аумағындағы мемлекеттер; (1-6) Амангелдиева
Қазақтардың дәстүрлі көшпелілер мәдениеті
жүктеу/скачать 151,21 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 42. Халықтың рухани мәдениеті.
| 41. Қазақтардың дәстүрлі көшпелілер мәдениеті.
Көшпелі өмір салты қазақтың рухани дүниесіне, дүниетанымына, әдет-ғұрпына, салт-дәстүріне із қалдырды. Қазақ мәдениеті дамуының ұзақ тарихында мол рухани мұра қалыптасты. Көптеген көшпелі халықтар сияқты қазақтарға да аңыз, аңыздар, ертегілер, эпостар, шежірелер арқылы ауызша ақпарат беру тән.Көшпелілер өздерінің мәдени дәстүрлерін құлшыныспен қорғады және іс жүзінде басқа этностардың мәдениеттерінің ықпалына жол бермеді, сол арқылы бүгінгі күні біз байқап отырған қасиеттің рухани негізін сақтап қалды. Көшпелілердің өмірі қиын өмір сүру жағдайларымен шартталды: адамның қатал климатқа бейімделуі, жайылымдардың өзгеруі, су көздерінің жетіспеушілігі, қарсыластардың шабуыл қаупі, мал бағу.Қазақ арасында мал – «Мал ашу – жан ашу» – «Мал дерті – жан азабы» немесе байлық – саулық, екінші байлық – отбасы, үшінші байлық – мал азабы – деген сияқты халық мақалдарымен дәлелденетін құндылық. Малдың болуы. 42. Халықтың рухани мәдениеті. Кез келген өркениеттің рухани құндылықтары ерекше ұзақ өмір сүреді және олардың жасалу дәуірінің ерекшеліктерін және жасаушылардың жеке басын теңдессіз көбірек қамтиды, жалпы эстетикалық және көркемдік талғамымен элитаның ерекшеліктерін сақтайды. Қоғам. Интеллектуалдық өмір, жинақталған білім, адамгершілік, құқық, ғылым, өнер туындылары рухани құндылықтармен байланысты. Сонымен бірге рухани мәдениетті зерттеудің ерекше маңызды аспектісі этникалық және мәдени процестермен тікелей байланысты діни жүйелер болып табылады.16-17 ғасырларда көптеген тақырыптары мен жанрлары бар ауызша халық шығармашылығы қарқынды дамыды. Жанрдың негізгі түрлері: қиял-ғажайып ертегілер, аңыздар, мақал-мәтелдер, жырлар мен аңыздар, той жырлары жар-жар, беташар, синсу (келін зары), жоқтау (марқұмды жылататын жыр), жарапазан (30 күн бойы жырлау). Ораза ), діни жырлар т.б.. Қазақ ауыз әдебиетінің қазынасын бізге жеткізген жасаушылар дарынды ақындар, салдарлар, күкірттер.XVI-XVII ғасырларда қазақтар ресми түрде ислам дінін қабылдады. Қазақтар арасында ислам дінін таратушылар Түркістан, Бұхара және Астрахан дінбасылары болды. Қазақ хандары мен сұлтандары исламды қабылдағаннан кейін оның барлық рәсімдерін, мысалы, Құран оқу мен намаз оқуды (намаз) сақтай бастады. Олар балаларын медресеге оқуға берді. Ислам қалың бұқараға баяу ене бастады. Олар дәстүрлі түрде пұтқа табынушылық (тәңірлік) нанымдарын ұстануды жалғастырды. жүктеу/скачать 151,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|