1.Қазақстан аумағындағы тас ғасырына қатысты археологиялық ескерткіштердің ашылуы. Ежелгі адамгың шаруашылығы мен тұрмысы



бет20/86
Дата20.12.2022
өлшемі379,46 Kb.
#58524
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   86
Байланысты:
1. аза стан аума ында ы тас асырына атысты археологиялы ескер

Қысқаша қорытынды
Қимақ қағанаты – Шығыс және Орталық Қазақстанда IX ғасырдың соңы мен XI ғасырдың басында өмір сүрген мемлекет.

  • Мемлекеттің орталығы Ертістің орта алабында болған. Қимақтар VII ғасырда Алтайдың солтүстігіне, Ертіс жағалауына орналасып, батыс Түркі қағанаты құрамына кірген. 

  • VIII ғасырда қимақ тайпалары Ертістің орта ағысын мекендеді. IX ғасырдың алғашқы жартысынан Жетісудың солтүстік-батысындағы Алакөл аймағына қоныстана бастады. 

  • 656 жылы Батыс Түркі қағанаты тарағаннан кейін қимақтар өз алдына бөлініп шықты. 

  • 840 жылы Турфан қағандығы ыдырағаннан кейін оның құрамындағы эймур, баяндур, татар тайпалары қимақтарға қосылды. Қимақ тайпалары федерациясының қалыптасуы осы кезге сай келеді. 

  • Қимақ қағанаты құрылған күннен бастап олардың патшалары ең жоғарғы түркі атағымен хакан (немесе қаған) деп аталды.

  • Бұл атақ жабғу атағынан екі дәреже жоғары. 

  • Қимақ қағанаты үлестік-тайпалық құрылымда болды. 

  • Елді хакан мен оның аймақтардағы оның он бір мұрагері (әмір) биледі. 

  • Қимақтарда жазу болған, олар қамыс қаламмен жазып, ежелгі түркі әліппесін пайдаланған. 

  • Түркілердің шонжарларына мынадай дәреже сатылары: шад, ябғу (ұлы шад), кіші қаған, ұлы қаған атақтары тән болған. 

  • Қимақтар негізінен малшаруашылығымен айналысты. 

  • Егіншілікпен де шұғылданды, балық, аң аулады, қымбат аң терілерін дайындады. 

  • Қимақтар арасында қолөнер де дамыды, мата тоқып, киім тікті, металл бұйымдар шығарды, темір, күміс, алтын өндіріп, металл құйды.

  • Әл-Идрисидің (XII ғасыр) келтірген деректеріне қарағанда олардың өзендер мен көлдер жағасына, таулы аудандарда, пайдалы қазба байлықтары орналасқан жерлерде 16 қаласы болған. 

  • Х ғасырдың аяғы XI ғасырдың басында Қимақ мемлекеті ыдырайды. Оның құлауының екі себебі болды. 

  • Қимақтар саяси оқиғалар барысында саяси үстемдігінен айырылып қана қойған жоқ, сонымен қатар қыпшақтарға тәуелді болып қалды. 

  • XI ғасырдың басында қимақтардың орнына жаңадан нығайған қыпшақ тайпалары келді.

  • Қыпшақтар Қимақ мемлекетінің орнын басты.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   86




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет