2Бактериялардың сахаролитикалық және протеолитикалық белсенділігін анықтау әдістері. Бактериялардың сахаролитикалық белсенділігін анықтау: Бактериялардың қант-литикалық белсенділігі қанттарды қарапайым қанттарға (моносахаридтерге) ыдырату қабілетімен бағаланады. Сахаролитикалық белсенділікті анықтау үшін әртүрлі биохимиялық әдістер қолданылады: Ферменттік сынақтар. Ферменттік реакциялар крахмалды мальтоза мен глюкозаға ыдырататын амилаза немесе лактозаны глюкоза мен галактозаға ыдырататын лактаза сияқты ферменттердің болуын және белсенділігін анықтау үшін қолданылады. Глюкоза өндірісін глюкоза оксидаза әдісімен өлшеуге болады. Ашыту сынақтары. Бұл сынақтарда бактериялар әртүрлі қанттары бар орталарда инкубацияланады және рН өзгеруі немесе газдардың (СО2) түзілуі сахаролитикалық белсенділікті көрсете алады. Мысал ретінде бактериялардың глюкозаны, лактозаны немесе сахарозаны ашыту қабілетін анықтауға арналған фенол қызыл сорпа агарының сынағы болып табылады. Бактериялардың протеолитикалық белсенділігін анықтау: Бактериялардың протеолитикалық белсенділігі олардың белоктарды пептидтерге және аминқышқылдарына ыдырату қабілетімен байланысты. Протеолитикалық белсенділікті анықтау үшін келесі әдістерді қолдануға болады: Протеин гидролизі сынағы: Бактериялар құрамында ақуыздары бар ортада инкубацияланады, содан кейін ақуыз гидролизінің орын алған-болмағаны бағаланады. Пептидтер мен аминқышқылдарының түзілуін биурет реакциясы, нингидрин реакциясы және т.б. сияқты реакциялар арқылы анықтауға болады. Протеаза сынақтары. Бактериялардың протеолитикалық белсенділігін анықтау үшін казеин, желатин немесе казеин агар сынақтары сияқты көптеген коммерциялық қол жетімді сынақтар қолданылады. Жарық аймақтардың пайда болуы немесе субстраттың деградациясы протеазаның болуын көрсетеді.
13 билет
1 Дәрілік өсімдіктердің микрофлорасы (эпифитті, ризосфералық). Бактериоздар (ауруларды үрдістің локализациясы және зақымдану механизмі бойынша жіктелуі). Дәрілік өсімдіктердің микрофлорасы: Дәрілік өсімдіктердің микрофлорасы – өсімдіктердің тамыры, сабағы, жапырақтары, гүлдері, жемістері сияқты әртүрлі бөліктерін мекендейтін микроағзалардың жиынтығы. Бұл микрофлора бактериялардың, саңырауқұлақтардың және вирустардың әртүрлі түрлерін қамтуы мүмкін. Дәрілік өсімдіктердегі микрофлораның екі негізгі мекендеу ортасына мыналар жатады: Ризосфера: Бұл микроорганизмдер тамырлармен симбиотикалық әрекеттесе алатын және өсімдіктің қоректік заттарды қабылдауына әсер ететін өсімдік тамырының айналасында орналасқан топырақ аймағы. Эпифиттер: Эпифиттер - басқа өсімдіктердің бетінде, көбінесе ағаштарда өсетін өсімдіктер. Эпифиттердің бетінде бактериялар мен саңырауқұлақтар сияқты микроорганизмдер де өмір сүре алады. Дәрілік өсімдіктердің микрофлорасы осы өсімдіктер өндіретін биоактивті қосылыстардың сапасы мен белсенділігіне әсер етуі мүмкін. Кейбір микроорганизмдер микробқа қарсы агенттер сияқты биоактивті қосылыстардың биосинтезін жеңілдетсе, басқалары бағалы қосылыстардың ыдырауына әкелуі мүмкін. Бактериоз (аурулардың классификациясы): Бактериоз – әртүрлі бактериялар тудыратын жұқпалы аурулар тобы. Олар ағзадағы әртүрлі органдар мен жүйелерге әсер етуі мүмкін және процестің локализациясы мен зақымдану механизміне сәйкес жіктеледі: Процесті локализациялау бойынша: Жоғарғы тыныс жолдарының бактериялық инфекциялары: мысалы, тамақ ауруы, синусит, фарингит. Төменгі тыныс жолдарының бактериялық инфекциялары: Мысалы, бронхит, пневмония. Несеп-жыныс жүйесінің бактериозы: Мысалы, цистит, пиелонефрит. Асқазан-ішек жолдарының бактериозы: Мысалы, сальмонеллез, эшерихиоз, ойық жаралы колит. Терінің бактериялық инфекциялары: Мысалы, фурункул, целлюлит, импетиго. Зақымдану механизмі бойынша: Беткейлік инфекциялар: Бактериялар тері мен шырышты қабаттар сияқты тіндердің үстіңгі қабатына ғана әсер етеді. Кедергі бұзылған инфекциялар: Бактериялар шырышты қабаттар немесе тері сияқты бұзылған кедергілер арқылы денеге тереңірек енеді. Токсиндері бар инфекциялар: Бактериялар ауру белгілерін тудыруы мүмкін токсиндер шығарады. Жүйелік көріністері бар инфекциялар: Бактериялар бүкіл денеге таралып, жүйелі белгілерді тудыруы мүмкін. Бактериялық инфекцияларды тиімді емдеу көбінесе антибиотиктерді немесе басқа бактерияға қарсы препараттарды қажет етеді, дұрыс диагноз қою және аурудың жіктелуі дұрыс терапияны таңдауда маңызды рөл атқарады.