5. Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы Биыл Еуразия құрлығының ұлан-ғайыр ау¬ма¬ғын астаң-кестең еткен 1917 жылдың қазан айын¬дағы оқиғаға 100 жыл толады.
Күллі ХХ ғасыр революциялық сілкі¬ніс¬терге толы болды. Бұл осы аумақтағы барша ұлт¬¬¬тар¬ға мейлінше әсер етіп, бүкіл болмысын өзгерт¬ті.
Әрбір жұрт тарихтан өзінше тағылым алады, бұл – әркімнің өз еркіндегі шаруа.
Біреуге өзіңнің көзқарасыңды еріксіз таңуға ешқашан болмайды. Бізге тарих туралы өздерінің субъективті пайымдарын тықпалауға да еш¬кім¬нің қақысы жоқ.
Өткен ХХ ғасыр халқымыз үшін қасіретке то¬лы, зобалаң да зұлмат ғасыр болды.
Біріншіден, ұлттық дамудың көнеден жалғасып келе жатқан өзімізге ғана тән жолы біржола күйретіліп, қоғамдық құрылымның бізге жат үлгісі еріксіз таңылды.
Екіншіден, ұлтымызға адам айтқысыз демо¬графиялық соққы жасалды. Оның жарасы бір ғасырдан бері әлі жазылмай келеді.
Үшіншіден, қазақтың тілі мен мәдениеті құр¬дымға кете жаздады.
Төртіншіден, еліміздің көптеген өңірлері эко¬ло¬гиялық апат аймақтарына айналды.
Әрине, тарих тек ақтаңдақтардан тұрмайды.
ХХ ғасыр Қазақстанға бірқатар игіліктерін де берді.
Индустрияландыруды, әлеуметтік және өнді¬рістік инфрақұрылымдардың құрылуын, жаңа ин¬теллигенцияның қалыптасуын осыған жат¬қызуға болады.
Бұл кезеңде елімізде белгілі бір жаңғыру болды. Бірақ, бұл – ұлттың емес, аумақтың жаң¬ғы¬руы еді.
Біз тарихтың сабағын айқын түсінуіміз керек. Революциялар дәуірі әлі біткен жоқ. Тек оның формасы мен мазмұны түбегейлі өзгерді.
Біздің кешегі тарихымыз бұлтартпас бір ақи¬қатқа – эволюциялық даму ғана ұлттың өр¬кен¬деуіне мүмкіндік беретініне көзімізді жеткізді.
Бұдан сабақ ала білмесек, тағы да тарихтың темір қақпанына түсеміз. Ендеше, эволюциялық даму қағидасы әрбір қазақстандықтың жеке басының дербес бағдарына айналуға тиіс.
Бірақ, қоғамның эволюциялық дамуы қағида ретінде мәңгі тұмшаланудың синонимі емес.
Сол себепті, тарихтың ащы сабағын түсініп қана қоймай, өзіміз күнде көріп жүрген қазіргі құбылыстардан ой түйіп, болашақтың беталысына қарап, пайым жасай білу де айрықша маңызды.
Бүгінде революциялар өңін өзгертіп, ұлттық, діни, мәдени, сепаратистік перде жамылды. Бірақ, бәрі де, түптеп келгенде, қантөгіспен, эко-номикалық күйреумен аяқталатынын көріп отырмыз.
Сондықтан, әлемдегі оқиғаларды ой елегінен өткізіп, қорытынды жасау – қоғамның да, саяси партиялар мен қозғалыстардың да, білім беру жүйе-сінің де ауқымды дүниетанымдық, рухани жұ¬мысының бір бөлігі.
