2 Дәрістік жұмыс
жүктеу/скачать 1,97 Mb.
|
2 Лекция
| Техниканың қозғалысын визуализациялау
Серверде сақталатын мәліметтер негізінде жабдықтың орналасқан жері анықталады және оны мамандандырылған электрондық картада көрсетеді. Осылайша, егістік алқабының электронды картасы аясында автомобиль және ауылшаруашылық техникаларының қозғалысын көруге болады. Қосымша орнатылған датчиктермен өлшенетін параметрлер шартты белгілер, мәтіндік қолтаңбалар, графиктер және диаграммалар түрінде көрсетіледі. Диспетчерлік орталық белгіленген нысандар бойынша есептерді қалыптастыру мақсатында өлшенетін параметрлердің жинақталуын жүргізеді. Сондай-ақ диспетчерлік орталықтың құралдары арқылы ауыл шаруашылығы техникасының жүргізушілерімен дауыстық байланыс жүзеге асырылады (сурет 5.8). GPS-өлшеу нәтижелері бойынша бағдарламалық қамтамасыз ету өңдеуден кейін орындайды және операторға мынадай ақпаратты береді: мониторинг объектісінің ағымдағы координаттары (X,Y); мониторинг объектісінің қозғалу жылдамдығы (V); қозғалыс бағыты (бұрыш); өткен қашықтық (D); өткен алаң (S1=D*l, мұндағы l – өңдеу жолағының ені); өңделген алаң (S2) – қос өңдеу аймақтарын және өткізіп алған учаскелерді шегергенде. Бұл алаң алаң алаңымен арақатынас кезінде механикаландырылған жұмыстарды орындау дәлдігін бағалауға мүмкіндік береді - отынның ағымдағы шығыны немесе бактағы отын көлемі (мониторинг объектісіне орнатылған датчиктің түріне байланысты). Жалпы осы жағдайға байланысты электронный карта алынады. Ол төмендегі cуретте көрсетілген. Жалпы жұмысты жүргізу барысында механикаландырылған жұмыстарды жедел есепке алу жағдайлары арнайы жаңа технологиялар бойынша жүргізілді. Панорама Агро ГАЖ механикаландырылған жұмыстарды жоспарлау мен есепке алуды қамтамасыз етеді. Жоспарлау және есепке алу навигация құралдары орнатылған объектілер үшін жүргізіледі. Жүйенің жұмыс істеуі келесі схема бойынша жүреді: күн сайын жұмыс күнінің соңында жүргізушілер мен механизаторлар үшін келесі жұмыс күніне жоспарлы тапсырмалар қалыптастырылады; қажет болған жағдайда таңертең жүргізушілер мен механизаторлардың есептік карточкаларына өзгерістер енгізіледі; өткен тәулікте нақты орындалған жұмыстардың есебі орындалады; жоспар-фактілік талдау, бухгалтерлік және қаржылық есептілікті қалыптастыру үшін «1С» платформасында «Агрохолдинг» жүйесіне нақты орындалған жұмыстар түсіріледі. Жұмыс барысында жүйе диалогтарындағы деректерді көруге және өңдеуге болады. Нақты орындалған жұмыстардың нәтижелерін кейінгі экономикалық талдау үшін егістік алқабтарында бөлуге болады. Нақты жұмыстарды есепке алу деректерді қолмен енгізу жолымен немесе диспетчерлік орталық мониторингінің кіші жүйесінен импорттау нәтижесінде жүргізілуі мүмкін. Екі ішкі жүйе арасында ақпарат алмасу XML форматындағы файлдармен жүзеге асырылады. «Агрохолдинг» АТЖ-ны «1С» платформасында қолдану кәсіпорын шеңберінде барлық құрылымдық бөлімшелерде: экономистер, агрономдар, бухгалтерияда бірыңғай интерфейс пен бірыңғай дерекқорды пайдалануға мүмкіндік береді. Сурет 5.7. Электрондық карта түрі Ауылдық округтің өсімдік шаруашылығындағы ресурстарды үнемдеу технологиялары. Ауылдық округында ресурстарды үнемдеу технологиялаоы бойынша келесі зерттеу жұмыстары орындалған Топырақты өңдеу, дәнді дақылдарды егу және жинау технологиялары, дизель отынының шығынын 5-10 есе, еңбекті 3-5 есе, астық пен сүтті мал шаруашылығы үшін жемнің өзіндік құнын 2-3 есе төмендетуді қамтамасыз ететін алмасу энергиясы жоғары жемшөптер бар. Топырақты 5-7 см тереңдікке дейін өңдеген кезде (минималды өңдеу деп аталатын - Mini-Till) өсімдіктердің тамыр жүйесінің ыдырайтын қалдықтарынан пайда болған табиғи дрендер мен құрттардан пайда болған түтікшелер сақталады. Табиғи дрендер мен түтікшелер жүйесі топырақты үлкен тереңдікке дейін қопсытады-жер жырту кезінде пайда болғаннан гөрі, топырақ массивіне ауа мен ылғал бере алады. Топырақта бір мезгілде ауа мен ылғалдың болуы өсімдік қалдықтарының ыдырау процестерін жеделдетеді, қышқылдықтың жоғарылауына жол бермейді, топырақта бар және өсімдіктердің қоректенуі үшін қажетті фосфор, калий, магний және басқа да өмірлік маңызды химиялық элементтердің көптігінде ерігіштігін арттырады (өсімдіктерге қол жетімді формаларға айналады). Әрдайым ауадағы ылғал, өңделген және өңделмеген топырақ бөліктерінің шекарасында конденсацияланады-күндізгі топырақ шығы түседі (топырақтың өңделмеген бөлігі әрдайым суық болады) - атмосфералық суару жүреді. Күндізгі топырақ шығымен бірге өсімдіктерге шықта ерітілген қосылыстар түрінде олардың дамуы үшін жеткілікті азот беріледі. Топырақты 5-7 см тереңдікке дейін өңдеу минералды тыңайтқыштарға деген қажеттілікті азайтуға, егілгеннен кейін, тіпті жаңбырсыз және құрғақшылықта да егін жинауға мүмкіндік береді. Егер топырақ жыртылса, онда табиғи дрендер мен түтікшелер жүйесі бұзылады, топырақ массивіне ауа ағымы тоқтайды. Өсімдік қалдықтарының ыдырау процестері баяулайды, топырақтың қышқылдығы артады. Топырақты дұрыс өңдемеу үшін минералды тыңайтқыштарды енгізу және қолдану арқылы төлеуге тура келеді. Егер топырақ жүйелі түрде жер жыртылса, онда тракторлар, комбайндар мен ауылшаруашылық техникаларының өтуі кезінде топырақтың тығыздалуы жеткілікті үлкен тереңдікке жиналады, тек егістік қабаты қопсытылады және осылайша «жер асты табаны» пайда болады, ол топырақтың қатты қабатына терең енбейді. Еріген су алқаптардың бетінен жартастарға, өзендерге, құрғақшылыққа өсімдіктер жинауға немесе «тұздықтарға» жиналып, батпақты жерлерге түсуге мәжбүр. Иісі жоқ жерде-ылғал топыраққа сіңіп, иісі шыққан жерде - ылғал егістік қабатын қанықтырып, әрі қарай жүре алмайды, ол егістік алқабының бетінде қалып, булануға мәжбүр болады. Тағы бір маңызды фактор: жер жыртудан бас тарту арқылы біз дизельдік отынның көп мөлшерін үнемдейміз - оның 70-90% дейін дәстүрлі технологияларды қолдана отырып, жерді механикаландырылған өңдеу, егу, отырғызу және жем-шөп дақылдарын жинауға кетеді. Біртіндеп сіз кез-келген топырақты өңдеуден мүлдем бас тарта аласыз. Яғни, топырақты өңдеудің нөлдік жүйесі - No-Till-ге ауысу өте тиімді. Екі-үш жыл ең аз (жер үсті) өңдеуді жүзеге асырады. Бұл жұмысты күзде бастаған дұрыс. Егістіктер үздіксіз гербицидтермен өңделеді, ал 2-3 аптадан кейін - 5-7 см тереңдікке дейін үздіксіз өсіру болады. Егер бұл көпжылдық шөптердің қабаты болса, онда ол қопсытқыштың екі-үш өтуі үшін жақсы әзірленеді. Содан кейін көктемде топырақтың өңдеусіз аудандардың бір бөлігіне тікелей себуге болады. Екі-үш жыл ішінде егістіктер тегістеледі, арамшөптермен биологиялық күрес жүйесі пысықталады. Ауыл шаруашылығы дақылдарының жиынтығы мен ауыспалы егістігі бар әр шаруашылық үшін - өзінің жүйесі, бірақ принциптері ортақ болады. Ауыспалы егісті жасау кезінде дұрыс алғы дақылдар - биологиялық санитарларды (аллопат) таңдау керек. Мамандар жақсы аллопаттар қыша, рапс екенін біледі. Егер егістіктер өте бітелген болса (біз көптеген жылдар бойы арамшөптерді жоймадық, бірақ оларды иістендірдік, содан кейін оларды қайтадан топырақ бетіне жаптық - яғни көбейттік), егер егістіктер құлаған тұқымдармен (мысалы, дәнді дақылдармен) бітеліп қалса, онда аралық дақылдарды пайдалану өте пайдалы. Азықтық ауыспалы егіс алқаптарын арамшөптерден тазарту үшін жем дайындау технологиясын сақтау да үлкен маңызға ие. Мысалы, бұршақ дақылдарындағы метаболикалық энергияның ең көп мөлшері-гүлдену кезеңінде және гүлдену кезеңінде, дәнді дақылдарда - құлағанға дейін болады. Сауатты тәсілмен гербицидтерді қолдану біртіндеп азайту мүмкін, содан кейін олардан мүлдем бас тартуға болады. Жыл бойы орташа деңгейден төмен жауын-шашын мөлшері бар аудандарда өсімдік қалдықтарын ұсақтап, оларды бетіне жайып, егістік алқабын көрпе сияқты мульчамен жабу керек. Мұндай «көрпе» астында ылғал жақсы сақталады, арамшөптердің өсуі қиын, топырақ бетінде қыртыс пайда болмайды, сондықтан топыраққа ауа кіруі тоқтамайды, бірақ қарды өте жақсы ұстайды, болашақ дақыл алу үшін қысқы ылғалдың жиналуына ықпал етеді, күздік қатып қалудан сақтайды. Минималды өңдеудің бір-екі жылында табан жоғалады, топырақ өмірге келеді: ол қысқы ылғалды сақтап, ауаны жақсы өткізе бастайды, қышқылдануды тоқтатады. Топырақтың «өмірге келуінің» басталуының өзіндік көрсеткіші-тереңдігі 10-15 см болатын топырақ массивінің шаршы метріндегі құрттардың санын 20-25 данаға дейін арттыру. Суық кезеңдегі тар жапырақты дақылдарды (мысалы, дәнді дақылдар) жылы кезеңдегі кең жапырақты дақылдармен (жүгерімен) ауыстыру өте пайдалы. Өйткені, топырақта өсімдіктерге қарағанда 100 - 1000 есе көп қоректік заттар бар болса да, өсімдіктерге қол жетімді пішіндер топырақтың жоғарғы қабатынан егінмен бірге шығарылады. Жылы кезеңдегі мол жапырақты дақылдар көп ылғалды тұтынады, олар тереңдіктен ылғал алып, сорғылар сияқты жұмыс істейді, сонымен бірге өсімдіктерге суда еритін қоректік заттары бар. Минералды тыңайтқыштарды қолдану біртіндеп ақылға қонымды минимумға дейін төмендейді. Сипатталған технологияға сәйкес дәнді дақылдар, көпжылдық шөптер мен жылдық шөп қоспалары, жүгері мен дәнді сүрлемге арналған жүгері - барлық дерлік дақылдар өсіріледі. Көптеген зерттеулердің нәтижелері ауылшаруашылық өнімдерін өндірудің заманауи технологияларында өсімдіктердің өсуін реттегіштер маңызды рөл атқаратынын көрсетеді. Өсуді реттегіштер өңделген аймақтың бірлігіне препараттың аз шығынымен ерекшеленеді, оларды қолдану егінді арттыруға ғана емес, сонымен қатар дақылдардың сапасын жақсартуға және өсімдіктердің қолайсыз биотикалық және абиотикалық факторларға төзімділігін арттыруға бағытталған. Өсімдіктердің өсуін реттегіштер нитраттардың, ауыр металдардың және радионуклидтердің мөлшерін азайтуға көмектесетіні дәлелденді. Препараттардың әрқайсысы белгілі бір мөлшерде, мерзімде және қолдану әдістерінде белгілі бір дақылдардың өсуін, дамуын және өнімділігін арттыруға арналған екенін есте ұстаған жөн. Осы талаптарды бұзу күтілетін әсердің төмендеуіне әкелуі мүмкін. Соңғы уақытта Ресей Федерациясының аумағында дақылдарды өсіру кезінде қолдануға рұқсат етілген жаңа буын өсімдіктерінің өсуінің улы емес жоғары тиімді реттегіштеріне – Крезацин, Силацин, Энергия-М көбірек көңіл бөлінді. Органосиликон препараттарының қасиеттері циркон мен эпиннің қасиеттеріне ұқсас. Органосиликон препараттары-бұл күшті тамыр жүйесі бар жоғары сапалы көшет алуға ықпал ететін тұқымдарды алдын-ала егу кезінде көкөніс, дәнді және ағаш дақылдарының тұқымдарының өнуін белсендіретін өсу биостимуляторлары. Құрғақ және батпақты жерлерде өсімдіктердің өсуін реттегіштерді қолдану ауылшаруашылық өсімдіктерінің бейімделу қасиеттері мен иммунитетін едәуір арттырады, олардың өнімділігі мен өнім сапасын арттырады. Бұл өсімдіктердің қолайсыз экологиялық факторларға, саңырауқұлақ, бактериялық және вирустық аурулардың бірқатар түрлеріне иммунитетін арттыратынын ескере отырып, оларды бірге немесе бөлек қолданған кезде фунгицидтерді тұтыну нормаларын, сондай-ақ емдеу жиілігін төмендетуге болады. Жаңа буынның өсу реттегіштері өсімдіктерге үш есе әсер етеді: физиологиялық процестерді ынталандыру, өсімдіктердің қолайсыз факторларға төзімділігін арттыру және спецификалық емес иммунитетті күшейту. Бұл әрекеттің нәтижесі өсірілетін өнімнің өнімділігі мен сапасын арттыру болып табылады. Олардың іс-әрекеттерінің өте аз концентрацияларда көрінісі оларды ауылшаруашылық өндірісінде кеңінен қолдануға мүмкіндік берді. Біздің елде шөпті өсімдіктер үшін негізгі жем көзі болып табылатын арзан, көбейтілетін, үлкен шалғынды-жайылымдық ресурстар бар. Бірақ бұл әлеует іс жүзінде іске асырылмайды. Осы уақытта астық алуға үлкен қаражат, техногендік және еңбек ресурстары салынуда, оның 2/3-і жем-шөпке, сондай-ақ егістікте жоғары энергетикалық және ақуыздық жем-шөпке кетеді. Табиғи жаңартылатын ресурстарды пайдалану есебінен 80-90% және одан да көп тиімділікке қол жеткізілетін шабындықтар мен жайылымдарды жақсартудың қазіргі заманғы отандық технологиялары ел ауқымында іске асырылмаған және тек жекелеген шаруашылықтарда сынақтан өткізілген үлкен әлеуетке ие. Сонымен бірге, табиғи жемшөп алқаптарын жақсарту және Ресейде соңғы онжылдықта ондаған миллион гектарға өскен пайдаланылмайтын егістік жерлерді шалғындандыру арқылы шабындықтар мен жайылымдардың өнімділігі 3-5 есе немесе одан да көп артып, олардан арзан сапалы энергия, ақуыз және дәрумендерге бай жем алуға болады. Далалық жемшөп өндірісінің аймақтық жүйелері де қарқындауды қажет етеді. Мұнда жем-шөп дақылдары үшін егіс алқаптарын ұлғайту, олардың түрлері мен сорттық құрамын жетілдіру, оларды өсірудің ресурс үнемдейтін технологияларын игеру және өсімдік шикізатын ұтымды пайдалану қажет. Бұл шаралар дала жерлеріндегі жем-шөптің жалпы өндірісін екі есе арттыруға мүмкіндік береді. Азық-түлік ғылыми-зерттеу институтының ғалымдары жасаған жемшөп өндірісі бойынша ғылыми әзірлемелердің әлеуеті және олар үйлестіретін ғылыми-зерттеу мекемелерінің желісі жем өндірісін едәуір арттыруға, олардың сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Еліміздің ғалымдары жемшөп дақылдарының жоғары өнімді сорттарын, оларды өсіру мен жинаудың, ұзақ қыста сақтаудың және пайдаланудың тиімді технологияларын жасады. Оның ішінде көлемді азықтарды (пішен, пішендеме, сүрлем) дайындау технологиялары, олардың сапасын 15-25% - ға арттыратын технологиялар, сондай-ақ биологиялық (ферменттік, полиферменттік, бактериалдық), химиялық (органикалық және минералды қышқылдар) және кешенді (биологиялық және химиялық) қамтитын консервілеуші препараттар жүйесін қолдана отырып, көпжылдық шөптерді консервілеу технологиялары әзірленіп, жетілдірілді. Бұл консерванттар жүйесі қоректік заттардың сіңімділігі, энергия және ақуыздың тағамдық құндылығы бойынша бастапқы массаға тең келетін жемді дайындауды және сақтауды қамтамасыз етеді. Бүкілресейлік жем ғылыми-зерттеу институтының селекционерлері. В.Р.Вильямс Бүкілресейлік ауылшаруашылық микробиология ҒЗИ - мен бірге симбиотикалық азотты бекітетін, өнімділігі, қоршаған ортаны қалыптастыратын және экологиялық қауіпсіз, бәсекеге қабілетті ауылшаруашылық өнімдерін өндіруге бейімделу қабілеті бар микроорганизмдермен жемшөп шөптерінің әр түрлі микробтық жүйелерін құруға мүмкіндік беретін симбиотикалық таңдаудың тиімді әдістерін жасады. Жемшөп өндірісіне 1 млн.га алаңға жоңышқа мен жоңышқаның сортомикробтық жүйесін енгізу қосымша материалдық шығынсыз жемшөп жинауды 1,5 - 2,0 млн.т (шөпке қайта есептегенде) ұлғайтуға мүмкіндік береді және топырақта биологиялық азоттың жинақталуы есебінен азот тыңайтқыштарын (0,7 - 0,9 млн.т) үнемдеуді қамтамасыз етеді. Көптеген жем-шөп дақылдарын солтүстікке жылжыту мәселесін шешуге айтарлықтай үлес қосылды, бұл Ресейдің жылу ресурстары шектеулі аумағы үшін өте маңызды. Біздің селекционерлер ерте пісетін, қыста төзімді, жоғары өнімді шалғынды жоңышқа, жоңышқа, жайылымдық қара бидай, от жағатын, әдеттегіден 15-30 күн бұрын пісетін және жылуды қажет етпейтін сорттарын жасау арқылы керемет жетістіктерге жетті. Жемшөп өндірісін дамыту, оның ішінде шалғынды-жайылымдық алқаптардың, көпжылдық шөптердің, дәнді-бұршақты дақылдардың және жемдік астықтың үлесін ұлғайту елдегі егіс алқаптарының құрылымын оңтайландыруға, Ресейдің ауыл шаруашылығындағы қаржылық, материалдық-техникалық және энергетикалық ресурстардың шығындарын 20-30% - ға төмендетуге мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|