2. Курстың қысқаша сипаттамасы. Пәнді оқыту мақсаты


Тақырып №8. Жаһандану аясындағы қазақ мәдениеті



бет46/47
Дата25.11.2023
өлшемі6,97 Mb.
#126905
түріБілім беру бағдарламасы
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47
Байланысты:
madeniettanu umkd.pdf 2023-24 kaz

Тақырып №8. Жаһандану аясындағы қазақ мәдениеті

Өзіндік жұмыс мақсаты: Жаһандану жағдайында қазақ мәдениетінің даму ерекшеліктеріне және жаһанданудың ықпалын саралау.




Сабақ мазмұны:
1. Рухани жаңғыру бағдарламасынның мәні.
2. Мәдени код.
3. Жаһанданудың қазіргі концептілері.


Әдебиеттер тізімі:
1. Ғабитов Т.Х. Қазақ мәдениетінің тарихы: оқу құралы. – Алматы.Қазақ университеті, 2016. – 325 б.
2. Нағымұлы Ш. Мәдениеттану – Астана: Фолиант, 2017. – 238 б.
3. Төкенов Ө.С. Мәдениеттану: оқулық. Алматы:Дайк пресс, 2016. – 278б. https://www.iprbookshop.ru/67102.html
4. Сәрсенова Ж.Н. Мәдениеттану. 2013. http://rmebrk.kz/book/1175025
5. Сихымбаев И.Б. Нұржанбаева Ж.О. Мәдениеттану. 2020. http://rmebrk.kz/book/1177293


Мәдениеттану пәні бойынша студенттердің білім деңгейін

тексеруге арналған тест сұрақтары





  1. «Мәдениет» термині қай тілден алынған?

  1. Араб

  2. Қазақ

  3. Парсы

  4. Қытай

  5. Үнді

  1. «Культура» термині қай тілден алынған?

  1. Латын

  2. Грек

  3. Орыс

  4. Араб

  5. Ағылшын

  1. Өзіне әлеуметтік және ғибадаттық мұрагерлік элементтерін енгізетін, ұрпақтан ұрпаққа беріліп, ұзақ уақыт сақталатын әрекет қалай аталады:

  1. Дәстүр

  2. Кәде

  3. Әдет

  4. Мереке

  5. Салт

  1. Менталитет мәдениеттің қай деңгейімен тығыз байланысты?

  1. Ұлттық мәдениет

  2. Суперөркениет

  3. Субмәдениет

  4. Әлемдік мәдениет

  5. Рухани мәдениет

  1. Әл-Фараби трактаттары қай тілде жазылды?

  1. Араб

  2. Қазақ

  3. Қыпшақ

  4. Парсы

  5. Үнді

  1. Қазақстан аумағында ХІІІ-ХІV ғ халық ауыз әдебиеті мен әдебиет қай тілде дамыды?

Қыпшақ тілінде

  1. Ұйғыр тілінде

  2. Ноғай тілінде

  3. Өзбек тілінде

  4. Қазақ тілінде

  1. Мәдениет қандай құрылымдық бөліктерден тұрады?

  1. Материалдық және рухани.

  2. Дін, білім, өнер, дүниетаным.

  3. Әдептілік, тәртіп, сұлулық.

  4. Жазу-сызу, сәулет өнері, салт-дәстүр.

  5. Қалалр, мемлекеттер, халықтар.

  1. «Өркениет» ұғымының бастапқы этимологиялық мағынасы:

  1. Азаматтық

  2. Ақыл-ой негізінде құрылған қоғам.

  3. Мемлекеттік мүдде.

  4. Қалалық.

  5. Мәдениеттік.

  1. Андронов және Беғазы- Дәндібай мәдениеті қай дәуірге жатады?

  1. Қола

  2. Темір

  3. Палеолит

  4. Неолит

  5. Мезолит

10. «Алғашқы қауымдық мәдениет» еңбегінің авторы кім?

  1. Э.Тайлор

  2. А.Тойнби

  3. Н.Данилевский

  4. П.Сорокин

  5. К.Ясперс

  1. ХХ ғ. жазу мәдениетінен қай мәдениетке ауысты?

  1. Экрандық

  2. Кітап

  3. Бұқаралық

  4. Ауызша

  5. Теледидарлық

  1. Қазақстанда Кеңес Одағы кезінде пайда болған өнер түрлері:

  1. Кино, театр, цирк

  2. Музыка, поэзия

  3. Әдебиет

  4. Айтыс, көркем сөз

  5. Ою-өрнек

12. Өркениетті мәдениеттің ақыры деп танитын мәдениеттанушы кім?

  1. О.Шпенглер

  2. А.Тойнби

  3. П.Сорокин

  4. И.Хейзинга

  5. Ф.Ницше

  1. Мәдениеттану жеке ғылым ретінде қай ғылымнан бөлінді?

  1. Философия

  2. Тарих

  3. Әлеуметтану

  4. Этнография

  5. Саясаттану

  1. Көне грек тіліндегі “пайдея” ұғымы нені білдіреді?

  1. Тәрбиелеу, баулу

  2. Өсіру

  3. Жер өңдеу

  4. Шешендік өнері

  5. Ғылым-білім

  1. Аксиология нені білдіретін ұғым?

  1. Құндылықтар теориясын

  2. Мораль теориясын

  3. Өмір философисын

  4. Тарихи-мәдени типтер теориясын

  5. Этногенез теориясын

  1. Алғашқы қазақ ұлттық театрында қойылған бірінші пьеса?

  1. Еңлік-Кебек

  2. Шаншар молда

  3. Ревизор

  4. Арқалық батыр

  5. Отелло

  1. Экрандық мәдениет қандай әлеуметтік құбылыс негізінде пайда болды?

  1. Ғылыми-техникалық, ақпараттық революция және жаңа экономикалық тәртіп

  2. Экранды ойлап табумен

  3. Актерлар мектебі ашылуы

  4. Әдебиет, өнер және ғылымның өркендеуі

  5. Театрлардың көп ашылуы

  1. Төмендегілердің қайсысы мәдениетті талдаудың тәсіліне қатысты?

  1. Өркениетті – типологиялық, тарихи – салыстырмалы, функционалдық -құрылымдық, семиотикалық

  2. көшпелілік

  3. ақпараттық

  4. технологиялық

  5. цифрлық

  1. Мәдениеттің регулятивтік функциясы:

  1. Тәртіптің негізін қалыптастыру

  2. Рухани өмірдің ізденісін жүзеге асыру

  3. Ата мұрасын ұрпақтан-ұрпаққа жеткізу

  4. Дүниеге көзқарасты қалыптастыру

  5. Жеке тұлғаны қоғам өміріне енгізу

  1. «Культура» деген сөз алғашында нені білдірді?

  1. Жерді өңдеу

  2. Жанды жетілдіру

  3. Тәрбие, білім

  4. Ілім, даму

  5. Материалдық өндіріс

  1. Қай ұғым рухани мәдениетке тиіс емес:

  1. Транспорт

  2. Ғылым

  3. Өнер

  4. Мораль

  5. Құқық

  1. «Өркениет» ұғымы қандай мағынаны білдіреді?

  1. Бұл түсінік барлық ғылыми әдебиетте жоғарыда айтылған барлық мағынада автордың көзқарасына байланысты қолданылады

  2. Қоғамдық дамудың деңгейі

  3. Варварлықтан кейінгі қоғамдық дамудың деңгейі

  4. Мәдениеттің синонимі

  5. Тарихи өрлеудің негізгі ерекшелігі

  1. 1880 ж ақын Дулат Бабатайұлының жазған поэмасы?

  1. Өсиет-нама

  2. Жалайырлар

  3. Тарихи Рашири

  4. Шахнама

  5. Шырын

  1. Қай жерден түрік жазбалары табылды?

  1. Талас өзені маңында

  2. Іле Алатауы бөктерінде

  3. Солтүстік Балқаш өңірінде

  4. Арал маңында

  5. Орталық Қазақстанда

  1. Қандай мәдени құндылықтар ұлттар мәдениеттерінің ерекшіліктерін көрсетеді:

  1. Ұлттық

  2. Жалпы адамзаттық

  3. Шектелген топтық

  4. Отбасылық

  5. Жеке тұлғалық

  1. Қай ұғым көшпелілер үшін ең қасиетті?

  1. Ата-қоныс

  2. Қыстау

  3. Шаруашылық

  4. Бейбітшілік

  5. Бірегейлілік

  1. Тұңғыш қазақ педагогы?

  1. Ыбырай Алтынсарин

  2. Шоқан Уәлиханов

  3. Абай Құнанбаев

  4. Шәкәрім Құдайбердиев

  5. Міржақып Дулатов

  1. Мәдениеттің бұл қызметі бір ұрпақтан екінші ұрпаққа берілетін бүкіл адамдық өмір төсілдерінің өзіндік ерекшеліктеріне қатысты

  1. Жалғастық, мәдениет мұрагерлік қызметі

  2. Адамды қалыптастыру қызметі

  3. Танымдық қызметі

  4. Реттеу қызметі

  5. Коммуникативтік, қарым-қатынас қызметі

  1. Тәрбиелеу, оқыту деген ұғыммен қатар, білім беру,білімділік, ағартушылық, мәдениет деген мағыналарға ие болған термин:

  1. Пайдейя

  2. Маданият

  3. Полис

  4. Культура

  5. Натура

  1. Мәдениеттің көптеген теориялары қашан өмірге келді?

  1. XVII-XIX ғасырларда

  2. XVII ғасырда

  3. XVIII ғасырда

  4. XIX ғасырда

  5. XX ғасырда

30. «Құт» ұғымы қай ғұламаның шығармасының өзегі?

  1. Ж.Баласағұн «Құтты Білік»

  2. М.Қашқари «Түркі тілдерінің сөздігі»

  3. Әл-Фарабидің «Бақытқа жол сілтеу»

  4. А.Игүнекидің «Ақиқат сыйы»

  5. Қ.Яссауидің «Даналық кітабы»

  1. Ағартушылық мәдениеттегі негізгі тетік?

  1. Адам

  2. Білім

  3. Ғылым

  4. Тәрбие

  5. Дәстүр

31.1975 ж Алматыда шыққан “Аз и Я” кітабының авторы кім?

  1. О.Сүлейменов

  2. І.Есенберлин

  3. А.Бек

  4. Н.Кухаменов

  5. К.Қадырбеков

  1. Рухани тамырларынан айрылған адам?

  1. Мәңгүрт

  2. Неглист

  3. Тілін ұмытқан

  4. Дінін ұмытқан

  5. Дәстүрін ұмытқан

32.Мен үшін екі құпия нәрсе бар, олар :жұлдызды аспан, мен адамның ішкі рухани дүниесі деген кім?

  1. И.Кант

  2. Спиноза

  3. Фейербах

  4. Маркс

  5. Фрейд

  1. Мәдениеттің өтіп кеткен сатыларын қайтадан қалпына келтіруге бағытталған талпыныс?

  1. Архаизм

  2. Реннесанс

  3. Жаңару

  4. Серпіліс

  5. Дәстүр

33. Мәдениет пен өркениет кең әрі этнографиялық мағынада-білімнен , наным-сенімдерден, өнерден, адамгершіліктен, заңдардан, сай-дәстүрлерден және қоғамның мүшесі ретінде адамның игерген дағдылары мен түрлі қабілеттерінен құралады:-деп мәдениетке жалпылама анықтама берген кім?

  1. Э.Б.Тайлор

  2. К.Ясперс

  3. А.Тойнби

  4. Д.Вико

  5. И.Кант

34. Мәдениеттанудағы символисттік бағыттың өкілі кім

  1. Э.Кассирер

  2. Э.Тайлор

  3. Н.Данилевский

  4. О.Шпенглер

  5. К.Ясперс

35.Қазақстан халқы ассамблеясы қай жылы құрылды?

  1. 1995 жылы 1 наурыз

  2. 1991 жылы 12 қаңтар

  3. 2000 жылы 6 шілде

  4. 1997 жылы 10 желтоқсан

  5. 1993 жылы 15 қараша

36. Дін, әрбір жеке тұлғаның өзіндік ісі деп жарияланған қоғам:

  1. Азаматтық

  2. Діни

  3. Көп дінді

  4. Жалғыз дінді

  5. Исламдық

37.Адамдардың қасиетті байланысты іздеу және жабу барысында қол жеткізетін бірлестігінің тұрақтылығын қамтамасыз ететін методологиялық механизм:

  1. Дін

  2. Білім

  3. Тәрбие

  4. Әдет-ғұрып

  5. Дәстүр

  6. 38. Қоғамдық құбылыстардың ішіндегі ең күрделісі:

  1. Дін

  2. Білім

  3. Тәрбие

  4. Әдет-ғұрып

  5. Дәстүр

39. Вестернизация деген не?

  1. Батыстандыру

  2. Шығыстандыру

  3. Техникаландыру

  4. Цифрлық жүйе

  5. Өткениеттің түрі

40. Орта ғасырлар мәдениетіндегі басым дамыған өнер түрі:

  1. Сәулет өнері.

  2. Әдебиет.

  3. Мүсін.

  4. Көркемсурет.

  5. Музыка.

41. Жазу-сызу дамымаған кездегі бір ұрпақтың екіншісіне қалдырған мұра өсиеті, тіршілік бағдарлары, құпия-сыры, тылсындық жұмбақтары?

  1. Фольклор

  2. Проза

  3. Поэзия

  4. Эпос

  5. Лироэпос

42. «Аккультурация» ұғымы нені білдіреді:

  1. мәдени изоляция,оқшаулық

  2. өркениеттер тоғысы

  3. өркениеттер қақтығысы

  4. мәдениет жетілу

  5. мәдениеттегі діннің рөлінің артуы

43. Мәдениеттанудың теориялық негізі

  1. Мәдениет философиясы

  2. Тарихи материализм

  3. Философия

  4. Тарих философиясы

  5. Қоғамтану

44. Рух пен жанның өмір сүретіндігіне деген сенім.

  1. Анимизм

  2. Фетишизм

  3. Тотемизм

  4. Шаманизм

  5. Зорастризм

45.С.Хантингтонның Өркениеттер қақтығысы концепциясындағы қазіргі замандағы өркениеттер арасындағы көшбастаушы өркениет қайсы?

  1. Батыс

  2. Қытай

  3. Ресей

  4. Шығыс

  5. Еуразия

46.Адамның өз бақытын байлық-мансаптарын іздеп,баюды мақсат етіп қоюда ешбір қолдамайтын дін.

  1. Будда

  2. Индуизм

  3. Брахманизм

  4. Христиан

  5. Ислам

47. Византия өркениетінің діни тірегі не ?

  1. Православиелік дін

  2. Католиктік дін

  3. Иудаизм

  4. Зороастризм

  5. Тәңіршілдік

48. Қазақтарда «обал» түсінігінің қарама-қарсы ұғымы қайсысы:

  1. ысырап

  2. кереге

  3. масылдық

  4. ырыс

  5. несібе

49. Қазақ алфавитінің реформаторы кім:

  1. А.Байтұрсынов

  2. Ы.Алтынсарин

  3. М.Дулатов

  4. Ш.Құдайбердіұлы

  5. М.Жұмабаев

50. Қайта жаңғыру дәуірі қандай атпен белгілі болды?

  1. Ренессанс

  2. Рационализм

  3. Антропоцентризм

  4. Сциентризм

  5. Еуроцентризм

51. «Анимизм» дегеніміз:

  1. Жоғары қасиетті рухтарға табыну

  2. Өнердегі бағыт

  3. Музыкадағы жанр

  4. Бидің түрі

  5. Ғылыми идея

52. И.Хейзинга мәдениетінің пайда болуын немен байланыстырады:

  1. Ойынмен

  2. Символмен

  3. Ғылыммен

  4. Ережемен

  5. Дәстүрмен

53. «Авеста» қай діннің қасиетті кітабы?

  1. Зороастризм

  2. Шаманизм

  3. Анимизм

  4. Тотемизм

  5. Фетишизм

54. Әл-Фараби жазған трактаттар саны?

  1. 200-ден астам

  2. 100-ден астам

  3. 150-ден астам

  4. 250-ден астам

  5. 300-ден астам

55..Қазақ мәдениетінің еуроазиялық бастауы туралы пікірді кім бірінші болып айтты?

  1. Л.Гумилев

  2. Ш.Уәлиханов

  3. Н.Конрад

  4. Ә.Марғұлан

  5. Кляшторный

56. Қазақ мәдениетінің “архетипіне” не жатады?

  1. Еуроазиялық дала мәдениеті, тәңірлік дін және түрік өркениеті

  2. Көшпенділер мәдениеті

  3. Ислам діні

  4. Зороастризм

  5. Халық ауыз әдебиеті

57. Этностың қалыптасуына кедергі кезең:

  1. әлеуметтік дағдарыс пен күйзеліс

  2. материалдық – рухани күш жинау

  3. ата – бабалар дәстүрін жалғастыру

  4. ұрпақ тағдыры үшін ерлік көрсету

  5. болашаққа сену

58. Анахарсис қай мәдениеттің ғұлама қайраткері?

  1. Скиф-сақ

  2. Ғұн

  3. Қазақ

  4. Түрік

  5. Үйсін

59. «Алтын адам» тымағындағы қандай бейнелер өрнектелінген?

  1. Барыс

  2. Жылан

  3. Арқар

  4. Бұғы

  5. Құс

60. Сопылық бағытты жан-жақты дамытқан ғұлама кім?

  1. Қожа Ахмет Яссауи

  2. Әл-Фараби

  3. Ибн-Сина

  4. Әл-Газали

  5. Ибн-Рушд

61. Әл-Фарабидің “Қайырымды қала тұрғындарының көзқарасы” атты шығармасындағы “қала” ұғымы төмедегілердің қайсысына сай келеді?

  1. Қала – мемлекет, полис

  2. Мемлекеттегі шаруашылық және мәдени орталықтар

  3. Тап және әлеуметтік топтар

  4. Мәдени-әлеуметтік топтар

  5. Ірі тұрғын қоныстары

62. Қазақ совет мәдениетінің белгілі қайраткерлерін атап өтіңіз:

  1. Жамбыл, С.Сейфуллин, М.Әуезов

  2. Абай, Жамбыл, М.Әуезов

  3. Шәкәрім, Міржақып

  4. Д.Нұрпейісова, Құрманғазы, Дәулеткерей

  5. Ш.Уәлиханов, Абай, Алтынсарин

63. Қазақтың ұлттық опера өнеріне еңбек сіңірген алғашқы композитор:

  1. Е.Брусиловский

  2. А.З.Жұбанов

  3. М.Төлебаев

  4. Л.Хамиди

  5. С.Мұхаметжанов

64. Революцияға дейінгі қазақ халқының музыка мәдениетін терең зерттеген ғалым:

  1. А.Затаевич

  2. А.Кастанье

  3. Г.Потанин

  4. А.Эйхгорн

  5. С.Рыбаков

65. Музыканың “Ұлы кітабын” жазған кім?

  1. Әл – Фараби

  2. Дәруіш Әли

  3. Абу Әли Ибн-Сина

  4. Каукаби Эль-Бахари

  5. Кутыб-Эдин аш-Ширази

66. Жаратылыстан тыс қасиеті бар деп танылған жансыз затқа табыну қалай аталады?

  1. Фетишизм

  2. Анимизм

  3. Тотемизм

  4. Магия

  5. Шаманизм

67. Бүкіл әлем жаратылыстан тыс өмір сүруші рух пен жанға толы болады деген көне ұғым:

  1. Анимизм

  2. Тотемизм

  3. Магия

  4. Фетишизм

  5. Шаманизм

68. «Маса» жинағы:

  1. А.Байтұрсыновтың жинақ еңбегі

  2. 1950 жылы жарық көрді

  3. Ұлы Отан соғысынан кейін жарық көрді

  4. Семейде жарық көрді

  5. Орынборда жарық көрді

69. “Кодекс Куманикус” – қыпшақ тілінің сөздігі қай кезеңде жазылған?

  1. ХІІІ – ХІV ғғ.

  2. VI – ІХ ғғ.

  3. Х – ХІІ ғғ.

  4. VІ – VІІІ ғғ.

  5. ХV – ХVІІ ғғ.

70. Қазақ тілі мен әдебиеттану ғылымының бастауында тұрған көрнекті ғалым, лингвист, ағартушы “Қазақ” газетінің редакторы:

  1. А.Байтұрсынов

  2. М.Жұмабаев

  3. М.Дулатов

  4. Ж.Аймауытов

  5. С.Асфенидияров

71. Қазақтардың наным-сенімдерін, әдет-ғұрпын, аңыздарын, этностарын тұңғыш зерттеген ғалым кім?

  1. Ш.Уәлиханов

  2. С.Сейфуллин

  3. М.Әуезов

  4. Ә.Марғұлан

  5. С.Қасқабасов

72. Қазақ ұлттық ғылым академиясының бірінші академигі:

  1. Қ.Сәтпаев

  2. Ә.Марғұлан

  3. А.Жұбанов

  4. С.Мұқанов

  5. Қ.Жұмалиев

73. Қазақстанның халық суретшісі, қазақ пейзажының жыршысы:

  1. Ә.Қастеев

  2. К.Телжанов

  3. М.Кенбаев

  4. С.Мәмбеев

  5. Н.Таңсықбаев

74. Номадалық өркениеттердің өрістеген аймағы?

  1. Еуроазиялық Дала

  2. Туран

  3. Иран

  4. Ордос

  5. Алтай

75. Ғұндар қай тілдік топқа жатады?

  1. Протүріктік

  2. Монғолдар

  3. Түріктік

  4. Славян

  5. Қытай

76. “Зар заман” мәдениеті қай ғасырда көрініс тапты?

  1. ХVІІІ – ХІХ ғғ.

  2. ХІІ ғ.

  3. ХІV ғ.

  4. ХVІ ғ.

  5. ХVІІ ғ.

77. “Орхон-Енисей” жазбалары қай тілде жазылған?

  1. Түрік

  2. Соғды

  3. Қыпшақ

  4. Қазақ

  5. Ғұн

78. “Еуразия ритмдері” еңбегінің авторы кім?

  1. Л.Гумилев

  2. М.Бахтин

  3. И.Гердер

  4. А.Тойнби

  5. К.Ясперс

79. Сиқыр сөзінің баламасы болып табылатын ежелгі наным сенім түрі:

  1. Магия

  2. Фетишизм

  3. Анимизм

  4. Тотемизм

  5. Генотеизм

80. Қазақстан территориясында болған қай мәдениетке “Аң стилі” тән?

  1. Сақ мәдениетіне

  2. Үйсін мәдениетіне

  3. Түркі мәдениетіне

  4. Ғұн мәдениетіне

  5. Қаңлы мәдениетіне

81.Салт дәстүр дегеніміз:

  1. Ұрпақтан ұрпаққа берілетін құнды тәжірибелер, рәсімдер

  2. Қажеттілік, тілеушілік

  3. Мақсат, ақиқат, бағыттар

  4. Идеялар, идеалдар, идеология

  5. Болжау, анықтау

82.Мәдениеттер типологиясының тұйық шеңберлік (циклдік) теориясын ұсынған мәдениеттанушылар:

  1. Дж.Вико,Н.Данилевский, О.Шпенглер, А.Тойнби

  2. Н.Данилевский, Н.Бердяев

  3. О.Шпенглер, А.Тойнби, К.Ясперс

  4. Ф.Ницше, А.Шопенгауэр, К.Маркс

  5. Д.Вико, Гердер, Гегель


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет