Өзін-өзі тексеру сұрақтары

«Сафи Өтебаев атындағы Атырау мұнай және газ университеті» КеАҚ
Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) «Ғимаратты жаңғырту технологиясы» 
Айманова Г.Р.
- құрылыстың бас жоспарында қолданыстағы, бөлшектелетін және қайта салынатын
инженерлік коммуникацияларды, өткелдерді, құрылымдарды жинау және жинауға арналған
алаңдарды көрсету;
- қабырғалық қоршауларды, жабындарды және жабындарды бөлшектеу, монтаждау немесе
ауыстыру кезінде қолданыстағы жабдықтарды қорғау тәсілдерін анықтау;
- өндірістік процесті толық немесе ішінара тоқтатуға байланысты негізгі жұмыстарды
орындау кезеңі ең аз болатын дайындық кезеңі жұмыстарының құрамын анықтау;
- олардың қымбаттау факторлары қолданылатын қысылған жағдайларда құрылыс-монтаждау
жұмыстарының тізбесін, көлемін және оларды орындау тәсілдерін белгілеу.
Құрылысты ұйымдастыру жобасының құрамына:
- күнтізбелік жоспар немесе кешенді желілік кесте;
- құрылыстың бас жоспары;
- негізгі ғимараттар мен құрылыстарды қайта жаңартудың ұйымдастыру-технологиялық
сұлбалары;
- түсіндірме жазба.
Өндірісті дайындауға объектілерді пайдалануға беру мерзімдерінің уақтылығы, құрылыс
ұйымдарының рентабельділігі, өндіріс ресурстарын пайдаланудың тиімділігі байланысты.
Бұл әсіресе жұмыс істеп тұрған цехтар ішіндегі құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуге
қатысты. Осыған байланысты құрылысты ұйымдастыру жобалары мен жұмыс өндірісінің
жобалары қайта жаңартуды жүзеге асыратын және оның барысында орындалатын
жұмыстарды жүргізудің ерекшеліктерін көрсететін құжаттармен негізделуі тиіс.
Қайта құру жағдайында ЖАЖ әзірлеу кезінде мынадай ерекшеліктерді ескеру қажет:
- қайта құру кезеңдерін анықтайтын кәсіпорынның жұмыс тәртібі, сондай-ақ Тапсырыс
берушінің тиісті мүдделі қызметтерімен ЖАЖ-ның барлық әзірлемелерін келісу қажеттілігі;
- нақты өндірістік жағдайларды ескере отырып, оларды өндірудің арнайы әдістерін әзірлеу
қажеттілігін негіздейтін жұмыстарды жүргізудің тығыз шарттары;
- орындаудың қысқа мерзімдері;
- жұмыс өндірісінің жоғары қаупі, еңбекті қорғауға ерекше талаптар.
Қайта құру кезінде ЖАЖ әзірлеу үшін негізгі бастапқы материалдар:
- бекітілген қайта жаңарту жобасы;
- құрылысты ұйымдастыру жобасы;
- жұмыс жүргізу ұзақтығының Нормативтік немесе директивтік мерзімдері;
- осы құрылыс ұйымында машиналар мен механизмдер паркінің бар-жоғы және қуаты
туралы мәліметтер;
- кәсіпорынның қолданыстағы кірме жолдарын, көлік магистральдарын, қойма үй-жайларын,
энергетикалық ресурстар көздерін пайдалану мүмкіндігі, мерзімі және ұзақтығы туралы
мәліметтер;
-цехтарда, ғимараттарда, құрылыстарда құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындау
тәсілдеріне өндіріс шарттарымен қойылатын барлық шектеулер туралы Тапсырыс беруші
кәсіпорынның анықтамасы немесе хаты;
- қолданыстағы нормативтік құжаттар.
Ғимараттарды, конструкцияларды немесе олардың элементтерін бұзу немесе күшейту
кезінде олардың орнықтылығы бұзылуы мүмкін кезде пайдаланылатын ғимараттың немесе
құрылыстың техникалық паспорты және оны салған жұмыс сызбалары, сондай-ақ
ғимараттың немесе құрылыстың және жекелеген конструкциялардың жүріп өткендігі туралы
ведомость қажет.
Мамандандырылған қосалқы мердігерлік ұйымдар өздерінің ЖАЖ құрамында
орындалатын жұмыс түріне немесе кешеніне құрылыс бас жоспарларын әзірлеуі және
оларды : бас мердігермен келісуі тиіс.
Ғимаратты салу кезінде жұмыс өндірісінің жүйелілігі мен әдістерін, конструкцияның
беріктігі мен беріктігін бақылау жөніндегі іс-шараларды нақтылау қажет.
Ү АтМГУ 131-03-22 Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК). Бірінші басылым
10

«Сафи Өтебаев атындағы Атырау мұнай және газ университеті» КеАҚ
Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) «Ғимаратты жаңғырту технологиясы» 
Айманова Г.Р.
Ғимаратты жапсарлас салу кезінде ескі және оның жаңа бөліктері жанасқан жерлерде
жұмыс жүргізу әдістеріне, қоршау конструкцияларын бөлшектеу тәсілдеріне ерекше назар
аудару керек. Жұмыстарды жүргізу мерзімі цех пен кәсіпорынның басшылығымен келісілуі
тиіс.
ЖАЖ әзірлеу кезінде дайындық жұмыстарын алаңішілік, алаңішілік және цехішілік
жұмыстарға бөлу қажет.
Сыртқы алаңдағы дайындық жұмыстарына қайта жаңарту жатады:
- кірме темір жолдар;
- автомобиль жолдары;
- трансформаторлық қосалқы станциялары бар электр беру желілері;
- су құбыры желілері, тазарту құрылғылары бар канализациялық коллекторлар.
Алаң ішіндегі дайындық жұмыстарына:
- қайта құру үшін геодезиялық бөлу негізін қалпына келтіру немесе кеңейту;
- уақытша автокөлік және темір жолдардың құрылысы, қолданыстағыларын қайта құру және
жаңаларын салу;
- су және энергиямен жабдықтау, кәріз, телефон және радиобайланыс алаңішілік желілерін
қайта салу және жаңаларын салу;
- құрылыстарды қайта жаңарту процесінде пайдаланылмайтын бұзу;
- жабдықтар мен құрылымдарды ірілендіріп жинау алаңдарын ұйымдастыру (Құрылыс және
технологиялық););
- құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізудің қауіпсіз жағдайларын жасау үшін қорғаныс және
қоршау конструкциялары мен айлабұйымдарын орнату;
- монтаж крандары үшін кран асты жолдарын босату және орнату.
Кәсіпорын тоқтаусыз немесе ішінара тоқтамай қайта құру кезінде цехішілік дайындық
жұмыстарына жатады:
- қайта жаңартылып жатқан кәсіпорынның пайдалану режиміне кедергі келтірмей, орындауға
болатын жаңа инженерлік коммуникациялар мен желілерді орнату;
- тиісті учаскені қайта құру кезеңінде бөлшектелетін технологиялық жабдықтың бір бөлігін
уақытша орналастыру үшін қайта жаңартылып жатқан ғимарат ішіндегі (немесе басқа да
ғимараттарда) үй-жайларды босату және дайындау, осы жабдықтарды бөлшектеу және жаңа
орында монтаждау;
-қолданыстағы және кейінгі жаңа технологиялық жабдықтарды бөлшектеу, Құрылыс-монтаж
жұмыстарын орындау үшін жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді орнату;
- адамдар мен жабдықтарды қорғау үшін қоршаулар мен қалқаларды дайындау және орнату;
- технологиялық жабдықты монтаждау аймағына жеткізу;
- технологиялық жабдықтар мен құрылымдарды ірілендіріп құрастыру.
Тоқтауға дейінгі кезеңнің цехішілік жұмыстарына және толық тоқтайтын кәсіпорынды
қайта жаңартуға жатады.:
- объектіге жеткізу және технологиялық жабдықтарды, Құрылыс және технологиялық
құрылымдарды ірілендіріп құрастыру;
- қоршау конструкцияларындағы монтаждық ойықтарды орнату;
- конструкцияларды бөлшектеу және монтаждау үшін пайдаланылатын көтергіш-көлік
жабдықтарын (уақытша немесе тұрақты пайдаланылатын) монтаждау;
- қолданыстағы желілерді ауыстыру және қайта жаңғыртылатын өндірістің пайдалану
режимін бұзбайтын көлемде жаңа желілер мен инженерлік коммуникацияларды төсеу;
- ғимараттардың тіреу және қоршау конструкцияларын бөлшектеуге және бөлшектеуге
дайындау және қайта жаңғыртылатын өндірістің пайдалану режимін бұзбай осы
жұмыстарды ішінара орындау;
- жобалық құжаттамаға сәйкес ғимараттардың құрылыс конструкцияларын күшейту;
- құрылысшылар мен пайдаланушылар үшін қолданыстағы өндіріс жағдайында еңбекті
қорғау және өндірістік санитария бойынша іс-шараларды орындау.
Ү АтМГУ 131-03-22 Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК). Бірінші басылым
11

«Сафи Өтебаев атындағы Атырау мұнай және газ университеті» КеАҚ
Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) «Ғимаратты жаңғырту технологиясы» 
Айманова Г.Р.
Дайындық және тоқтауға дейінгі кезеңдер жұмыстарының құрамы қайта жаңартылатын
өндірістердің ерекшеліктеріне байланысты өзгертілуі және толықтырылуы мүмкін.
Дайындық жұмыстары құрылысшыларға жұмыс шегін қамтамасыз ете отырып, негізгі
құрылыс-монтаждық жұмыстармен технологиялық байланыстырылады.
Аялдама кезеңінде өндіріс тоқтағаннан кейін ғана мүмкін болатын жұмыстар
орындалады:
- жабдықтар мен құрылыс конструкцияларын демонтаждау (бөлікті тоқтаған кезеңде
орындауға болады));
- ғимараттардың жабдығына және қаңқаларына немесе бөлшектелген (қираған) орнына
жаңаларын орнатуға арналған қолданыстағы іргетастарды күшейту);
- құрылыс құрылымдарын, жабдықтарды, энергетикалық желілерді монтаждау (бөлікті
тоқтаған кезеңде орындауға болады));
- сыртқы және ішкі қабырғаларды орнату( бөлікті тоқтаған кезеңде орындауға болады);
шатырлық және әрлеу жұмыстары, едендерді орнату;
- тораптар бойынша технологиялық жабдықтарды сынау және кешенді сынақтан өткізу.
Жұмыс өндірісінің жобасын жөндеу-құрылыс ұйымының бас инженері немесе
мамандандырылған қосалқы мердігерлік ұйымдардың бас инженерлері бекітеді. Ол
өндірістік учаскеге объектіде жұмыс басталғанға дейін берілуі тиіс.
Қайта жаңартуға арналған ЖАЖ әзірлеу кезінде:
- индустриялық құрылымдар;
- қайта құру және жөндеу-құрылыс үдерістерін механикаландыру;
- озық еңбек әдістері және Прогрессивті технология;
- диспетчерлендіру, жөндеу-құрылыс өндірісін басқарудың заманауи формалары, еңбекті
қорғау ережелерін сақтау.
Шағын нысандарды қайта жаңартуға арналған жұмыс өндірісінің жобалары
қысқартылған көлемде орындалады. Олардың құрамына күнтізбелік жоспар,
құрылысгенжоспар және түсіндірме жазба кіреді.
Ғимараттар мен құрылыстарды қайта жаңарту әлеуметтік, экономикалық, эстетикалық,
техникалық және ресурстық аспектілерді есепке алуды талап етеді.
Қайта құру көлемі одан әрі де өсетін болады, бұл жер, ресурстар тапшылығынан,
өндірістік салада пайдаланылатын алаңдарды жеткіліксіз тиімді пайдаланудан, тұрғын үйдің
жайлылығына қойылатын талаптардың артуынан және т. б. туындайды.
Қайта жаңартуды жетілдірудің негізгі бағыттары: 
- конструкция жағдайын диагностикалаудың жаңа әдістерін әзірлеу; құрылымдарды есептеу
кезінде дербес компьютерлерді пайдалану, жобалау кезінде АЖЖ; 
- тиімді конструктивті шешімдерді енгізу; 
- жаңа материалдардан жасалған конструкцияларды қолдану; 
- құрылымдарды күшейту және қалпына келтірудің жаңа әдістерін әзірлеу; прогрессивті
технологияларды әзірлеу және практикаға енгізу;
- экономикалық ынталандырудың тиімді нысандарын әзірлеу.
Ғимараттар мен құрылыстарды қайта жаңартуға бағытталған күрделі салымдарды
пайдаланудың түпкілікті нәтижелерін дұрыс экономикалық бағалауға қолайлы нұсқаны
таңдау бойынша шешімдер қабылдау тәуелді.
Қолданыстағы практикада ғимараттар мен құрылыстарды қайта жаңарту нұсқаларын
бағалау бірқатар экономикалық көрсеткіштер арқылы жүргізілуі мүмкін.: 
- шартты таза өнім;
- күрделі салымдарды пайдалану тиімділігінің коэффициенті; еңбек өнімділігінің деңгейі мен
өсуі; 
- жылдық экономикалық әсердің пайда көлемі мен өсімі; бір жолғы шығындар мен олардың
өтелу мерзімі және т. б.
Ү АтМГУ 131-03-22 Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК). Бірінші басылым
12

«Сафи Өтебаев атындағы Атырау мұнай және газ университеті» КеАҚ
Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) «Ғимаратты жаңғырту технологиясы» 
Айманова Г.Р.
Қайта жаңартудың жобалық шешімінің үнемділігінің өлшемдері мыналар болып
табылады: барлық жұмыстар орындалғаннан кейін объектінің сметалық құны жаңа құрылыс
кезінде ұқсас көрсеткіштен аспауы тиіс (Тарихи немесе көркемдік маңызы бар ғимараттарды
қоспағанда); жұмыстарды өндірісті тоқтатпай орындау мүмкіндігі; келтірілген шығындардың
минимумы; таңдалған нұсқаны іске асырудан жылдық экономикалық тиімділік.
Кез келген үлгідегі ғимараттар функционалдық, техникалық, экономикалық және
сәулет-көркемдік талаптарды барынша қанағаттандыруы тиіс.
Жобалық шешімнің функционалдық мақсаттылық талабы ғимарат үй-жайларының оларда
өтетін процестерге барынша сәйкестігін білдіреді. Ортаның параметрлері-ғимараттың
мақсатына сәйкес орналасу өлшемдері, Ауа ортасының жағдайы (температуралық-ылғалдық
сипаттамалары, ауа алмасу көрсеткіштері), жарық режимі (қажетті табиғи немесе жасанды
жарықтандыру көрсеткіштері) — ғимараттың әрбір түрі үшін ҚНжЕ — құрылыс нормалары
мен ережелері белгіленеді.
Ғимараттың функционалдық мақсатына сәйкес онда оның негізгі функцияларына жауап
беретін және үй-жайлардың көпшілігін құрайтын үй-жайлар (мектептегі оқу үй-жайлары,
палаталар және ауруханада медициналық кабинеттер) орналасқан. Бұдан басқа, ғимарат
қажетті көлемде қосалқы функциялардың үй-жайларын: асханалар, буфеттер, акт залдары,
кіру және коммуникациялық Үй-жайлар топтары, санитарлық-техникалық Үй-жайлар және
т. б. ұстау керек. Коммуникациялық Үй-жайлар ғимаратты қалыпты пайдалану жағдайында
негізгі және қосалқы үй-жайлардың ыңғайлы байланысын қамтамасыз етеді және авариялық
жағдайларда (өрт, жер сілкінісі немесе т.б.) адамдарды эвакуациялау кезінде шешуші рөл
атқарады. Қауіпсіз және шұғыл эвакуациялау мүмкіндігіне жоспарлы және конструктивті
шешімдермен, сондай-ақ инженерлік жүйелермен қол жеткізіледі.
Жобалық шешімнің техникалық орындылығы талабы оның конструкцияларының
Құрылыс механикасы, құрылыс физикасы және т. б. заңдарына толық сәйкес орындалуын
білдіреді.
Сыртқы әсерлер шартты түрде Күштік және күштік емес болып бөлінеді.
Күшке жүктемелер мен әсерлердің мынадай түрлері жатады:
- тұрақты жүктемелер — ғимарат конструкцияларының меншікті салмағынан және жер асты
бөлігіне негіз топырағының қысымынан;
— ұзақ уақыт жұмыс істейтін уақытша жүктемелер-стационарлық технологиялық
жабдықтардан, қалқалардан, ұзақ сақталатын жүктерден (кітап сақтау және т. б.),
топырақтың біркелкі емес деформациясының әсерінен, негіз және т. б.;
— қысқа мерзімді жүктеме-жылжымалы жабдықтың, адамдардың, жиһаздың, қардың,
желдің және т. б. салмағынан.;
— ерекше әсер ету-сейсмикалық құбылыстардан, жарылыстардан, ормандық немесе
ғимараттың қатып қалған топырақ негізінің бұзылуынан, тау-кен қазбалары мен т. б. әсер
ететін аудандарда жер бетінің деформациясының әсерінен.
К несиловым жатқызады ықпал ету:
- ғимараттың сыртқы конструкциялары өлшемдерінің сызықтық (температуралық
деформациялар) өзгеруін немесе конструкциялардың қатты бекітілуі салдарынан
температуралық деформация көрінісінің қысылуы кезінде олардағы температуралық күштің
өзгеруін тудыратын сыртқы ауаның ауыспалы температуралары;
- физикалық параметрлердің өзгеруіне әкелетін конструкция материалына атмосфералық
және жер асты ылғалдары, сондай-ақ олардың атмосфералық коррозиясы салдарынан
материалдардың құрылымы, сондай-ақ сыртқы қоршаулар материалына үй-жай ауасының бу
тәрізді ылғалының әсері;
-үй-жайлардың жарық және температуралық режиміне әсер ететін және конструкциялардың
үстіңгі қабаттарының физикалық-техникалық қасиеттерінің өзгеруін тудыратын күн
радиациясы;
Ү АтМГУ 131-03-22 Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК). Бірінші басылым
13

«Сафи Өтебаев атындағы Атырау мұнай және газ университеті» КеАҚ
Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) «Ғимаратты жаңғырту технологиясы» 
Айманова Г.Р.
- сыртқы ауаның жылу оқшаулағыш қасиеттеріне және үй-жайлардың температуралық-
ылғалдық режиміне әсер ететін қоршау конструкцияларының тығыз еместігі арқылы
инфильтрациясы;
- ауа ортасындағы суда еритін қоспалардың химиялық агрессиясы, олар ерітілген
атмосфералық ылғал жағдайында конструкция материалының үстіңгі қабаттарының
бұзылуын (химиялық коррозияны) туындататын; ғимараттардың сыртынан және ішінен әр
түрлі шулар, үй-жайдың қалыпты акустикалық режимін бұзатын;
— биологиялық-органикалық материалдардан жасалған құрылымдарды бұзатын
микроорганизмдерден немесе жәндіктерден.
Ғимараттар конструкцияларын жобалау кезінде олардың барлық аталған әсерлерге қарсы
тұруы қарастырылуы тиіс. Бұл талаптар тіреу конструкцияларының беріктігімен,
орнықтылығымен және қаттылығымен, қоршау конструкцияларының ұзақ мерзімділігімен
және пайдалану сапасының тұрақтылығымен қамтамасыз етіледі.
Конструкцияның беріктігі-күш жүктемелері мен әсерлерін бұзбай қабылдау қабілеті.
Орнықтылық-күш жүктемелері мен әсерлері кезінде конструкцияның тепе-теңдікті сақтау
қабілеті. Ол тіреу конструкцияларының элементтерін кеңістікте орынды орналастырумен
және олардың жанасуының беріктігімен қамтамасыз етіледі. Қаттылық-конструкциялардың
өзінің статикалық функцияларын шағын, алдын ала берілген деформация шамаларымен
жүзеге асыру қабілеті.
Ұзақ мерзімділік-пайдалану процесінде ғимарат конструкцияларының физикалық
қасиеттерін сақтаудың шекті мерзімі.
Жылу-, дыбыс-, гидроизоляция және қоршаулардың ауа өткізгіштігі жататын пайдалану
қасиеттерінің тұрақтылығы-конструкциялардың ғимараттың немесе конструкциялық
элементтің жобалық қызмет ету мерзімі ішінде оқшаулау қасиеттерінің тұрақты деңгейін
сақтау қабілеті.
Ғимараттың жобалық шешімінің экономикалық орындылығы талабы оның
функционалдық және техникалық жағына жатады. Функционалдық міндеттерді — үй-
жайлардың мөлшерін, орналасуын, санын және оларды инженерлік көркейтуді шешкен кезде
қоғамның нақты қажеттіліктері мен мүмкіндіктеріне сүйенген жөн.
Жобаның конструктивтік бөлігіне қатысты экономикалық орындылығы конструкцияның
беріктігі мен орнықтылығының қажетті қорларын жобалау кезінде, сондай-ақ ғимараттың
мақсатына және оның жобалық қызмет мерзіміне сәйкес олардың беріктігі мен отқа
төзімділігінің тағайындалуы болып табылады.
Жобалық шешімге қойылатын сәулет-көркемдік талаптар ғимараттың сыртқы түрінің
оның мақсатына сәйкес келуі және көлемі мен интерьерлерін қалыптастыру қажеттігінен
тұрады. Бұл көбінесе жобаның функционалдық және техникалық шешімдерінің дұрыстығын
анықтайды. Ғимараттың мақсатына, оның құрылыстағы рөліне байланысты әртүрлі мәнерлі
құралдар пайдаланылуы мүмкін.
Функцияларын сақтай отырып немесе өзгерте отырып, өнеркәсіптік ғимараттарды одан
әрі пайдаланудың, қайта жаңартудың немесе бұзудың орындылығы олардың тозу
дәрежесімен анықталады.
Өнеркәсіптік құрылысты қайта жаңарту міндеттері:
- кәсіпорындарды кеңейту-жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар аумағында қосымша
өндірістерді ұйымдастыру;
- жұмыс істеп тұрған цехтарды қайта жабдықтау (Жаңа жабдықты орнату мақсатында));
- техникалық қайта жарақтандыру — жаңа техника мен технологияны енгізу есебінен
өндірістік қуаттарды ұлғайту.
Өнеркәсіптік ғимараттар конструкцияларының болуы мүмкін зақымданулар мен
физикалық тозуы мынадай негізгі белгілер бойынша жіктелуі мүмкін: оларды тудыратын
себептер; конструкциялардың бұзылуының тоттану процесінің механизмі; ғимараттардың
қирау салдарының маңыздылығы және қалпына келтірудің еңбек сыйымдылығы.
Ү АтМГУ 131-03-22 Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК). Бірінші басылым
14

«Сафи Өтебаев атындағы Атырау мұнай және газ университеті» КеАҚ
Пәннің оқу-әдістемелік кешені (ПОӘК) «Ғимаратты жаңғырту технологиясы» 
Айманова Г.Р.
Ғимараттардың моральдық тозуы екі нысанда көрінеді: олардың бастапқы құнының
уақыт бойынша азаюы, қолданыстағы ғимараттар параметрлерінің ұқсас мақсаттағы
объектілердің неғұрлым прогрессивті шешімдерімен салыстырғанда өндірісті қайта
ұйымдастыру талаптарына сәйкес келуі нашар. Көптеген ескі кәсіпорындарда жоспарлау
Өндірісті ұтымды ұйымдастыруды және қолайлы еңбек жағдайларын жасауды қамтамасыз
етпейді.
Негізгі өндірістік қорларды жаңарту дәрежесі мен тереңдігі бойынша жұмыс істеп тұрған
кәсіпорындарды қайта жаңартуды үш түрге бөледі:
I тип мыналарды қамтиды: ескі жабдықты ауыстыру және жаңа жабдықты іске қосу;
кәсіпорынның технологиялық процестеріндегі "тар" орындарды жою; қолданыстағы
ғимараттар мен құрылыстарды қайта құру;
II тип ескі ғимараттар мен құрылыстарды күрделі қайта құрумен қатар жүреді; көптеген
жағдайларда цех пен корпустың конструкциялық шешімдері бойынша тозған және
моральдық тозған үйлер бұзылады;
III түрі жұмыс істеп тұрған кәсіпорынның аумағында бұзылатын, сондай-ақ кәсіпорынды
кеңейтуді қамтамасыз ететін жаңа ғимараттар мен құрылыстардың орнына едәуір санын
салуды көздейді.
Қайта құру нәтижесінде шешілетін міндеттердің сипатына қарай оны мынадай түрлерге
бөледі:
кәсіпорынның ұйымдық-техникалық деңгейін жетілдіруді көздейтін, негізінен өндірістік
процесті реттеуге бағытталған қайта жаңарту;
1) шығарылатын (немесе жаңа өнім шығарудың) сапасын арттыруға бағытталған, сондай-ақ
барлық негізгі өндірісті Елеулі қайта құруды талап ететін өнім өндірудің жаңа
технологиясын енгізуге байланысты қайта жаңарту;
2) әлеуметтік нәтижелер және жүргізілетін мүддесі үшін ғана емес, қолданыстағы
реконструкцияланатын кәсіпорындар мен мүддесі үшін аудан, қала, немесе бүкіл қоғам.
Мысалы, тазарту имараттары кешенін, аймақтың ауа бассейнін және т. б. тазарту
имараттарын салу.
Құрылыс-монтаж жұмыстарын (ҚМЖ) кәсіпорын қызметімен қоса атқару сипаты
бойынша қайта жаңарту өндірісті тоқтатпай, өндірісті ішінара немесе толық тоқтатпай
жүргізілуі мүмкін. Жұмыс істеп тұрған кәсіпорынды қайта құру нәтижесінде: кәсіпорынның
өндірістік қуатын ұлғайтуға; шығарылатын өнімнің түрі мен номенклатурасын өзгертуге,
оның сапасын арттыруға; Еңбек өнімділігі мен шарттарын арттыруға; өндірістің материал
сыйымдылығын азайтуға; қоршаған ортаны қорғауға қойылатын талаптарды арттыруға және
т. б. қол жеткізілуге тиіс.

жүктеу/скачать 1,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: