«№2 Тобыл жалпы білім беретін мектебі» КММ
Химия пәнінің мұғалімі Шайқығали Алтынай Алпысқызы
Қазіргі жас маман қандай болу керек? Елімізде, қоғамда жыл сайын болып жатырған өзгерістер жас маманға жүктелетін талаптарды күшейтуде. Бүгінгі жас маман қандай болу керек?
Ол – өз ісінің маманы, бүгінгі жас буын қолданатын кірме сөзбен айтқанда «профи» болу керек. Ол - оқушылардың жан – жақты дамуы үшін барлық жағдай жасайтын, пәнді меңгеруде балаға толыққанды мотивация беретін маман. Заманауи жас маман өз ісіне деген және шәкірттеріне деген махаббатты бір арнаға тоғыстыра алады. Ол балаларға білім беріп қана қоймайды, ол оқушылардан өзіне сабақ ала алады.
Қазіргі заманғы жас маман – бұл оның біліктілігі, оның кәсіби өзін-өзі дамытуымен айқындалатын кәсіби маман; өзін-өзі дамыту, яғни кәсіби қызметті жүзеге асыру үшін қажетті қасиеттерді мақсатты түрде қалыптастырушы тұлға. Заманауи жас маман табысқа ұмтылуы керек. Табысты ұстаз табысты шәкірт тәрбиелейді.
Заманауи жас маман – тұлға, өйткені тек адам ғана басқа тұлғаны – қазіргі мектептің басты міндеті болып табылатын қазіргі оқушы тұлғасын тәрбиелей алады. К.Д.Ушинскийдің өзі «Тұлғаны дамыту мен анықтауда тек тұлға ғана әрекет ете алады, мінезді тек мінез қалыптастырады» деп жазды. Ұстаз тұлғасының ықпалы – сол өмірлік күш, соның арқасында шәкірттердің жан дүниесінде жақсылық пен пайдалылық өседі.
Мұғалімнің бойында шыншылдық, парасаттылық, әдептілік, ашықтық, жауапкершілік, еңбексүйгіштік, табандылық, мақсаттылық, бастамашылдық, өзін-өзі құрметтеу, мақтаншақтық, өзін-өзі жетілдіруге ұмтылу қасиеттері болуы керек. Дегенмен, бұл қасиеттердің барлығы балаларға деген сүйіспеншілікпен үйлесуі керек, бұл көбінесе жанқиярлықпен, кейде жанқиярлықпен шектеседі. Балаларға деген сүйіспеншілік міндетті түрде оларға деген шыдамдылық пен құрметті, әдептілікті, мұғалімнің эмоционалдық мәдениетін және жауап беруді білдіреді. Міне, осының барлығы қазіргі мұғалімнің бойында болуы тиіс кәсіби шеберліктің, педагогикалық интуицияның негізінде жатыр.
Әзіл - кез келген бай адамның құтқарушы, құдіретті және ақылды құралы. Жылы күлімсіреу, сыпайы сөздер, мейірімді үн, достық ым. Бұл қазіргі жас маманның негізгі қаруы, өйткені шамадан тыс зерігу және дұшпандық атмосферасында оқушылар өздерін жайсыз сезінеді.
Заманауи жас маман - бұл өзін қоршаған барлық нәрсеге күлімсіреп, қызыға білетін адам, өйткені мектептегі мұғалім балаға қызықты болғанша өмір сүреді. Қазіргі мұғалім бақытты болуды үйренуі керек. Өйткені, бақытсыз ұстаз ешқашан бақытты шәкірт тәрбиелемейді. Екі мың жылдан астам уақыт бұрын Сократ: «Әр адамның бойында күн бар, тек оның жарқырауына мүмкіндік беріңіз», - деген. Ал ұстаз шәкірттеріне өзінің жылуы мен сүйіспеншілігінің бір бөлігін бере алады.
Заманауи мұғалімнің жетістігінің формуласын келесідей көрсетуге болады: балаларға деген сүйіспеншілік + шабыт + құзыреттілік. Содан кейін тану оқушылардың, ата-аналардың, әріптестердің және басқалардың алдында болады.
Ұстаз барлық уақытта ең құрметті адам болған және болып қала береді. Ол баршаға үлгі, тәрбие мен білімнің эталоны. Әрбір оқушы ұстаздың қасында жылы, жайлы болса, оларға көмектесіп, қолдау көрсетілсе, жетістіктеріне қуанып, бастамасы мен шыншылдығын құптап, жанын сауықтырып, жүрегін жылытса, шәкірті осындай ұстазбен араласқанына қуанады.