3-Билет Дизайндық білім, дизайн негіздері
жүктеу/скачать 29,39 Kb.
|
|
3-Билет Дизайндық білім, дизайн негіздері Бастауыш сынып оқушылары өзінің сезімдік күшімен дизайндық талаптардаң философиялық жіне психологиялық табиғатын терең сезінеді. Бұны оқу курсын құрастырғанда негізге алу керек. Дизайнның субъективтік ережелерін оқушылар осы кезеңде меңгереді. Екінші сыныптан бастап, оқушыларға көптеген ахуалдар ұсынуға болады. Мұнда олар заттық ортаның ақпараттары туралы ойлайды. Мысалы, сәнді құмыраның аппликациясын орындаудың алдында көптеген құмыралардың бейнелерін көрсетіп, мына сөздермен оқушылардың назарын аударуға болады: “Мына барлық құмыралар гүлдер үшін жасалған, әр құмыраның пішініне қарай сәйкес букет салынып, сәйкес бөлмеге қойылу керек. Солай емес пе? Суреттерге қарап айтыңдар, осы құмыралардың қайсысына раушан гүлді салған жөн болады, ал қайсысына-қызғалдақты? Неге? Тағы қандай гүлдер қалған басқа құмыраларға сәйкес келеді?” Басқа сабақтарда оқушылар заттық ортаның күрделі проблемаларын шешуге ойланады. Мысалы, “Біздің ұйымдарымыз не туралы айтады” циклінде. Ыдыс-аяқ жасаудың алдында мына сұрақтарға тоқталамыз: “Бұйымдар сөйлесе ала ма? Иә, әсіресе біз туралы. Өйткені олар өзіміз сияқты: байсалды және ұстамды немесе айғайшыл, тиышсыз; көңілді немесе көңілсіз; таза немесе онша емес….. “ Мысалы, кеселер, олар неге әртүрлі? Өйткені, біздің өміріміз дағдылы және мерекелерден, бақытты және бақытсыз күндерден тұрады, біз де әртүрліміз-сондықтан әр түрлі кеселерді таңдаймыз. Әр түрлі пішінді, түсті, суретті! Сенің де жақсы көретін кесең бар ма? Ол қандай? Айтып кетейік, білімділік мағынасында әсіресе сабақта осы ақпарат негізгі болып табылады, ал апликация – “заттық нәтиже” емес. Келесі әрекет былай беріледі, берілген ақпаратқа оқушылардың зейінін аударып, оны белсенді және жете меңгеріп практикалық жұмыста қолдануды жалғастырамыз. Заттық ортаны адам өзі құрайтындықтан және табиғаттың ішінде өмір сүретіндіктен, барлық дизайнерлік жұмыс проблемалары осы жағдайды ескере отырып шешілуі қажет. Гармониялы қолөнер табиғатпен үйлеспеуі мүмкін емес. Сондықтан біз дизайнерлік білім беру жүйесінде табиғаттың орасан зор тәрбиелік әсерін қолдану мүмкіндігіне ие боламыз. Бүгінгі таңда біз оқушылардың табиғатқа деген ойды, ынталы көзқарастарын қалыптастыратын жаңа жолдар іздестіру қажеттігін түсініп отырамыз. Осы әр бір оқу пәндері қандай үлес қоса алады? Осы орайда еңбек сабағы басқа пәндер атқара алмайтын қандай міндеттерді өзіне алуы мүмкін? Соны байқайық. Мысалы, дизайндық білім беру табиғат саласынан қамтып қарастырады. Ол соңғы онжылдықты табиғат заңдарымен ондағы адамның алатын орны жайлы жаңа ұғымдар қалыптастыруына байланысты; қолдан жасалған өмір сүру ортасын құру кезінде табиғат заңдарын толық ескермеу оған кері әсер ете бастады. Сонымен қатар дидактика мен педагогикалық-психалогияның қазіргі жағдайы еңбекке баулу әдістемесінде қалыптасқан кейбір әдістерді қайта қарауға мәжбүр етті. Еңбекке баулу сабақтары, дизаиндық білім беруді ең маңызды екі мәселені ашатындай етіп құру керек: А) табиғи нысандардың коструктивтік идеялары; Б) олардың образдарының ерекшелігі, әдемілігі және үйлесімділігі. Бір жағынан, бұл ілімдер ерекшеленді (яғни, көркем құрастыру саласына жатады). Ал екіншіден, олар әмбебап және балаларға адамның тұрып жатқан ортасы және оның жаңалық күйде оның алатын орны жайлы түсінігін қалыптастырады. Еңбек сабағында осы екі жақтың бір-бірімен байланысты екендігін байқауға болады: жетілдіретін конструкция өзгелерге қарағанда әдемілеу. Табиғат нысандарында элементтерді ұйымдастырудың басқа да бірнеше қағидаларын қарастыруға болады, бірақ ортақ идея мынада: табиғаттың өзіне тән бұлжымас тәртібі бар; оны математикалық есептер арқылы тексеруге болады, ал сырттай ол ерекше үйлесім мен сұлулық сияқты қабылданады. Сөйтіп біз табиғаттан жасампаздықты және оны бере білуді үйренеміз: — конструкцияның мейлінше ақылға қонымдылығын, сыртқы қоршаған ортаға бейімделуін; — ұйымдасқандық, көріктілік және тәртіп; — симметриялық жіне ассимметриялық; — ритм және конструкциялармен табиғат образдарындағы басқа да идеялар. Табиғат өзін сұлу және үйлесімді ету үшін белгілі бір әдістерді қолданады. Дизайндық білім беру аясында осы сабақтарда орынды қолданылатын және оларды сендіретін, тәрбиелік әңгімелесуді балалармен жұмыс істеу кезінде қолдануға болады. Дизайнерлік білім берудің барлық танымдық аспектілерін оқушылар “жалпыдан жалқыға” қағидасы бойынша игерілуі керек. Ол сабақтан сабаққа тиісті фактілерді жинақтау ғана емес, оларды бірден ой елегінен өткізіп отыру деген сөз. Бастапқы сабақтан бастап оқушылардың бір ойлау қабілетін, бағытын қалыптастырып, сол арқылы алдағы уақытта өз бетімен таңдап, қажетті ақпаратты интерпретациялау мүмкіндіктерін дамыту қажет. Мысалы, бірінші сынып оқушылары қағаз гүлдер мен мазақтаудың декоративтік композициясын аппликация техникасында орындау кезінде, табиғат жасаған үйлесімділікті өз жұмыстарында көрсетуге тырысады. Ол үшін сабақта міндетті түрде оқушыларға өздерінің декоративтік образдар табиғаттарымен салыстыруға мүмкіндік беретін көрнекі құралдар қажет: мақсаттың құрылысы, гүлдің талшықтары, балықтың денесіндегі қабығы қалай орналасқан, түрі-түсі қандай, саны қанша? Көбелектің қанаты қандай, қалай орналасқан және т.б. Әрине, өз жұмыстарында оқушылар табиғатты дәл көшірмейді, тек олардың негізінде көркем образдар жасап, белгілі бір әдістерді қолданады. Ғылыми деректер бойынша дизайнерлік ойлау қабілеті мынадай көрсеткіштерден тұрады: -конструктивтік; -ақылға қонымдылық; -өзгермелі икемділік; -стиль мен стильдік үйлесімді сезе білу. 4-Билет Үлкен бастауыш сынып балалардың экологиялық білім беруінде практикалық және зерттеу қызметі үлкен рөл атқарады. Өз зерттеулеріңізді, бақылауларыңызды жүргізу экологиялық сауатты, табиғат пен өз денсаулығыңыз үшін қауіпсіз мінез-құлықты қорытындылауға, талдауға және ықпал етуге мүмкіндік береді. Педагогикалық бақылау кезінде біз мектеп жасына дейінгі балаларда бөлме өсімдіктерге күтім жасауда айтарлықтай қиындықтарды анықтадық. Әңгіме барысында балалардың бөлме өсімдіктер мен оларға күтім жасау ережелері туралы білім деңгейі жеткіліксіз екендігі белгілі болды. Өсімдік өмір сәні, табиғат көркі, дәрі-дәрмек. Олар біздің бөлмемізді тек әдемі етіп көрік бере қоймай, бөлменің, үйдің ауасын тазартады. Бізге қуаныш сыйлайды, көңіліміз көтеріңкі болады екен. Олардың көптеген түрлері болады.Бөлме гүлдері кеңсенің, үйдің сәні болып табылады. өлме өсімдіктерінің тарихы туралы. «Оларды алыс жақтың өсімдіктері» дейді. Өйткені ол өсімдіктердің тұқымы мен өскіні алыстағы ыстық елдерден әкелінген. Адамдар оларды үй ішінде өсіп-өнуге бейімдеген. Сондықтан олар «бөлме өсімдіктері» деп аталады. Олар өз Отанында ашық күннің аясында, әрдайым жылылықта тіршілік етеді. Біз де соған ұқсас жағдай жасауымыз керек. Өсімдік түрлері.
Өсімдіктердің өзі дала және бөлме өсімдігі болып екіге бөлінеді. Барлық өсімдіктер күнді және жарықты жақсы көреді, сондықтан да оларды терезенің алдына қоямыз. Бөлме гүлдерінің басқа өсімдіктер сияқты тамыры, сабағы, жапырағы және гүлдері бар. Біз өсімдіктерді қалай күтіп баптау керектігін білеміз. Бөлме өсімдіктерін өсіруде қойылатын талаптар: 1. Оларды іріктеп алу; 2. Өсіру; 3. Баптап күту. Үй жағдайында гүлдейтін, шашақ жаятын өсімдіктерді дұрыстап іріктеп алуда олардың өсуіне қажетті жағдайларды алдын-ала оқып, біліп, сұрап, онымен танысып алған жөн. Үй өсімдіктерінің қай түріне қаншалықты жарық, температура, ылғалдылық қажет, оны жақсы білмейінше, отырғызған өсімдіктеріңіз қурап, солып, түрлі ауруларға ұшырап шіріп кетуі мүмкін. Үй өсімдіктерінің ішінде жарықты сүйетіні де, көлеңкеге төзімдісі де, өзіне жарықтың шашырап түскенін қалайтыны да бар. Қоршаған ортаның адамға тигізетін әсері орасан зор екендігі белгілі. Әсіресе, өсімдік әлеміне қандай көзқараспен қарасаңыз, ол да сізге солай «жауап» береді. Адамзат баласы сан ғасырлар бойы өсімдікті ем ретінде қолдануда. Өсімдік әлемінің адамға берері көп десе де болады. Мысалы, гүлді құмырасымен біреу сыйға тартса, сіз ол адамға сол гүл үшін аз болса да ақы төлеуіңіз керек екен. Себебі, құмырадағы гүл «мені бағалады» деп «риза» болып, одан әрі жайқалып өсе түседі екен. Ал, өсімдіктерге дұрыс қарамаса, уақытында суғарып тұрмаса «ренжіп», адам ағзасына зиянды улы химиялық заттар бөліп шығаратын көрінеді. Бөлме өсімдіктері өте пайдалы.Олар бөлменің ауасын тазартады, ондағы көмір қышқыл газын сіңіріп, оған оттегін бөліп шығырыды. Ал егер өсімдіктердің көлемі үлкен болып, бөлмеге жарықтың енуіне кедергі жасаса, ол зиянды.Сондай ақ өсімдіктер күтілмесе, онда оның жапырақтары «шаң-тозаң жинағышқа» айналып, түнде олар да оттегін сіңіреді. Сөйтіп, бұл жағдайлар өсімдіктердің пайдасынан гөрі зиянын арттырып, бөлме ауасын «тарылтады». Сондықтан бөлме өсімдіктерінің жапырақтарының шаң-тозаңдарын ылғалды шүберекпен сүртіп, тазартып отыру қажет.Үй өсімдіктерін бөлменің кез-келген жеріне қоя салмай, олар өсіп тұрған ыдыстарды тиімді де ыңғайлы әрі сәнді етіп орналастырудың маңызы зор. жүктеу/скачать 29,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|