3 тақырып. Педагог тұЛҒасы және оның КӘсіби қҰзыреттілігі жоспары
Оқыту үдерісіндегі білімдерді бағалау және тескерудің қызметтері
жүктеу/скачать 289,51 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 12.3. Білім сапасын бақылаудың теориялық негіздері және оқу жұмысының нәтижелілігін есепке алу. Бақылаудың түрлері . Оқу жұмыстарын бақылау әдістері мен нәтижелігін бағалау жүйесі.
| 12.2. Оқыту үдерісіндегі білімдерді бағалау және тескерудің қызметтері.
Білімдерді тексеру мен бағалау – оқыту үдерісінің құрамдас бөлігі.Бұл оқушылардың оқу әрекетіне жүйелі түрде сабақта не үйде ауызша,жазбаша графикалық және тәжірибелік жұмыстар арқылы бақылау жүргізу болып табылады.Тексеру мен бағалау арқылы оқушының әр деңгейдегң алған білім дәрежесі олардың дайындалу барысындағы жетістіктері мен кемшіліктері, мұғалімнің жұмыс деңгейі, тоқсандық және жылдық бағаларының қойылуы оқушылардың аттестациялануы келесі сыныпқа көшірілуі және де келесі деңгейдің білімін алуға қабілеті анықталады. Білімді тексеру мен бағалау бақылау, оқыту, білім беру, тәрбиелеу, түзету және хабарландыру, түзету және ақпараттық сияқты қызметтерді атқарады. 12.3. Білім сапасын бақылаудың теориялық негіздері және оқу жұмысының нәтижелілігін есепке алу. Бақылаудың түрлері. Оқу жұмыстарын бақылау әдістері мен нәтижелігін бағалау жүйесі. Оқытудың бағалау жүйесінің теориясы мен практикасының дамуы. Белгілі ғалым С.Қожазметовтың «Совет мектебінің негізгі дидактикалық принциптері» тақырыбындағы зерттеу жұмысында оқушылар білімінің саналы және жинақты болуының дидактикалық ұстанымдары, бастауыш мектепте оқушылар білімін тексеріп, бағалай білудің әдістемелік тексеріп, бағалай білудің әдістемелік жолдары, сабақтан тыс мезгілдегі және сабақ үстіндегі оқушылардың кітаппен жқмыс істей білуі, сабақтан тыс уақытта оқушыларға эстетикалық тәрбие беру жолдары қарастырылған. 50-жылдардың басынан педагогика ғылымы мен педагогикалық практикада білімді тексерудің оқыту қызметіне мән беріле бастады. Б.П.Есипов «Дұрыс қойылған білімді есепке алудың бақылау үші ғана емес, оқыту және тәрбиелеу үшін маңызы зор» деп жазды. Осы қағида кеңес педагогикасында бекіп, теориялық тұрғыдан М.А.Данилов, Б.П.Есипов, Н.Г.Дайри еңбектерінде негізделді. Дәстүрлі бақылау жүйесінің негізгі формасы, оқушының емес, мектеп ұжымының жетістігін айқындау жіне өзін-өзі бақылау болды. Тек тесттік тапсырмалар кең таратылды, олар өзіндің тексеру формаларының ішіндегі ең жарамдысы болып есептелінді. Бағасыз оқытудың басқа да кемшіліктері табыла бастады. Барлық жерлерде білімнің сапасының, оқыту деңгейінің, тәртіптің төмендеуі байқалды. Оқушылар сыныпта, .йде күнделікті дайындалуды қойды. Сондықтан да көптеген халық ағарту ісінің бөлімдері әр түрлі бақылау формаларын енгізуге мәжбүр болды. 1932 жылы қайтадан әрбір оқушының білімдерін жүйелі есепке алу тәртібі қалпына келтірілді. Оның негізі дара әдіс арқылы жасалды, 1935 жылы баллдың сараланған 5 деңгейлік жүйесі ауызша бағамен ауыстырылды(өте жақсы, жақсы, қанағаттандырады, жаман, өте жаман), 1944 жылы цифрлы 5 баллдық жүйе орнатылды. Кейінгі жылдары тәжірибенің көрсетуі бойынша, әрбір оқушының білімін есептеу, күнделікті есептеуі өзін ақтады, оқушылардың сабаққа деген дайындығы және тәртібі жоғарылады. Дәстүрлі жүйедегі баллдар ретінде бағалар өзінің кемшіліктеріне қарамастан, қазіргіге дейін өзіне сай айырбасталатын жүйе таппаған. Сонымен қатар, оның әлі де көп қоры бар және де барлық мүмкіндігі қолданылмаған.Отандық педагогтар ішінде бірінші болып С.Т.Шацкий бағаны шынайы ізгілік бастамалармен шешпекші болды. Бағаға, емтиханға қарсы шығып, ол баланың даралығын бағалау емес, оның жұмысының қалай орындалғанын, олардың оқу жұмысының орындалғаны туралы ата-ана алдында есеп беру арқылы бағалау керек деген. Бірақ та кеңес мектептерінің қалыптасуы және білім мазмұнын өзгерту жағдайында бағаның жаңа жүйесін енгізу мүмкін болмады, себебі ол бүкіл оқу-тәрбие үдерісін қайта құруды талап еткен. В.Ф.Шаталов қарама-қайшылықты алып тастады немесе оларды азайтты. Оның әдісімен оқушының ынталы жұмысының жақсы болашағын сақтауға болады, формалды жүйеден құтылуға, білімді дұрыс бағалауға және жаман бағаның мінез-құлыққа және тәрбие нәтижесінде жағымсыз әсерін алдын ала ескертуге мүмкіндік пайда болады. Білімдегі дәстүрлі баға жүйесінің қорларын сақтай отырып, білімнің бағасын тек баллдардың (баға) көмегімен шешу мүмкін емес. Ол жаңа әдіс –амалдармен толықтылыуы мүмкін, басқа варианттар білімді үлкен сапалыБақылқ деңдейде бағалауға жол ашады. Бұған зор қызығушылықты Ш.Амонашвилидің эксперименталды дидактикасының зертханалық тәжібесу көрсетті Еөптеген жылдар бойы кіші сыныптағы ()балаларка баға қойылмаған оқушылар ата-аналарының жеке мұғалімдердің аналарының жеке мұғалімдердің алдында өздерінің жетістіктерін өздерінің еңбектері, өздерінің көрмелері, суреттері, көшірмелері,өзіндік шешкен тапсырмалары және мысалдары арқылы көрсете білген. Бақылаудың негізгі түрлері ауызша, жазбаша нысанда және олардың байланысы арқылы жүзеге асырылады. Бақылау жұмыстары білім беру ұйымының жетекшісі бекіткен кестеге сәйкес өткізілуі қажет. Бақылау жұмыстарын дүйсенбі, жұма және соңғы сабақтарда өткізу ұсынылмайды. Бірізді фронтальды-тақырыптық тексерудің мақсаты – оқушыға оқылатын бөлім, тақырып материалдарының логикасының дамуын терең игерту. Ауызша тексеру барысында оқушының сапасын нақты білу мүмкін емес. Сондықтан мұндай жауабының сапасын беруді бағалау оғайға тимейді. Жазбаша тексеру ауызшаға қарағанда жеңілдітен болғанымен, өзінің қиындықтары да бар. мұғалім ьайланысты оқушының жауабын бағалау қиынға түседі.Жазбаша жауап өзіндік ережелермен реттелетін, бұл оның сапасына ықпал етеді. Оқушылардың бағалары мен біцлім деңгейінің айырмашылы жоғағы оқу орындарына түсу алдындағы емтихантарда байқалады. Мұғалімнің бағасымен оқушы келіскен жағдайда ғана ол жақсы тәрбиелік нәтижеге укеледі. Шын мәнісінде оқушылар өз білімдерін бағалаудамұғаліммен ылғи келісе бермейді. жүктеу/скачать 289,51 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|