46-шы ғылыми-әдiстемелiк конференция материалдары

22 
 
• 
коммуникабельность; 
• 
пунктуальность; 
• 
организованность; 
• 
имидж; 
• 
трудолюбие; 
• 
решительность. 
 
Группа № 3: 
• 
опыт; 
• 
уверенность в себе; 
• 
удача; 
• 
трудолюбие; 
• 
ответственность; 
• 
возраст; 
• 
организованность; 
• 
склонность к риску. 
 
Группа №4:  
• 
уравновешенность, рассудительность 
• 
объективность; 
• 
организаторские способности; 
• 
высокая трудоспособность; 
• 
целеустремленность и упорство в достижении цели; 
• 
верность данному слову; 
• 
уверенность в себе; 
• 
быть в нужное время, в нужном месте; 
• 
высокая мотивация. 
 
Группа № 5 
• 
целеустремленность; 
• 
ответственность; 
• 
креативность; 
• 
удача; 
• 
адаптация; 
• 
усидчивость; 
• 
поддержка родителей; 
• 
уверенность; 
• 
красноречивость; 
• 
коммуникабельность; 
• 
знание психологии человека; 
• 
терпеливость; 
• 
решительность. 
 
Группа №6 
• 
высокая мотивация; 
• 
целеустремленность; 
• 
креативность; 
• 
упорство; 
• 
трудолюбие; 
• 
талант; 
• 
хорошая память. 
Как видно из результатов исследования некоторые качества встречаются довольно часто, 
например, такие как: 
1. целеустремленность (5); 
2. коммуникабельность (3); 

23 
 
3.уверенность (3); 
4. организованность( 3); 
5.трудолюбие ( 2),  
6. ответственность (2); 
7. красноречивость (2); 
8. решительность(2); 
9. креативность (2); 
10. высокая мотивация ( 2). 
Таким  образом,  в  сознании  студентов  образ  успешного  человека  устойчиво  ассоци-
ируется  с  целеустремленным,  коммуникабельным,  уверенным  в  себе  человеком.  Немало-
важными качествами успешного человека являются такие его качества, как организованность, 
ответсвенность, красноречивость, решительность, кративность и высокая мотивация. 
Перейдем теперь к рассмотрению мотивации. 
Важной частью курса явилось изучение мотивации как основной составляющей успеха. В 
курсе  достаточно  подробно  были  рассмотрены  зарубежные  теории  мотивации.  Известно,  что 
трудовая мотивация и удовлетворенность трудом оказывают большое влияние на деятельность 
и поведение в организациях. Однако в противоположность так называемым жестким факторам 
(hardfactors),  таким  как  оборудование,  затраты,  доходы  и  т.  Д.,  мотивацию [1] и 
удовлетворенность часто называют гибкими факторами (softfactors). 
В  процессе  преподавания  дисциплины  мы  также  выявляли  мотивационные  установки 
студентов. 
Была  применена  сравнительно  новая  методика  диагностики  социально-психологических 
установок личности в мотивационно-потребностной сфере О.Ф.Потемкиной. Данная методика 
выявляет  установки  на  «альтруизм-  эгоизм», «процесс-результат».  Также  были  выявлены 
установки на «свобода- власть», «труд- деньги». 
Результаты  исследования  мотивационных  установок  студентов  гуманитарных 
факультетов  КазНУ  имени  аль-Фараби  [Учет  и  аудит (5В050800)  Филология (5В020524), 
Иностранный язык :два иностранных языка (5В0205234), Археология и этнология  ( 5В020800), 
Музейное дело и охрана памятников (5В041900)]  представлены ниже в виде диаграмм. 
 
 
 
 

24 
 
 
 
 
 

25 
 
Как  видно  из  диаграмм  наименьшие  различия  выявлены  между  установками  студентов 
«процесс – результат».  Примечательно,  что  студенты  в  большей  степени  ориентированы  на 
альтруизм,  чем  на  эгоизм.  Также  следует  отметить  сильное  стремление  студентов  к  свободе, 
нежели к власти. И что особенно порадовало, так это то, что студенты указанных гуманитарных 
факультетов  успех  в  жизни  связывают  с  трудом  и  совсем  не  стремятся  к  наживе,  о  чем 
свидетельствуют полученные данные. 
 
Литература: 
1.Управление человеческими ресурсами / Под ред. М.Пула, М.Уорнера. – СПб.: Питер, 
2002. –1200с.(Серия«Бизнес-класс»),с.777-792  
 
 
 
Смағұл М.Ж. 
 
ИНТЕГРАЛДЫ АУДАН МЕН КӨЛЕМ ТАБУҒА ҚОЛДАНУДЫ 
ОҚЫТУДЫҢ МЕТОДИКАСЫ 
 
Кейбір  жағдайда  анықталған  интеграл  ұғымын  анықтау  мен  зерттеу  туындыны 
қолданумен  байланыстырылмайды.  Көп  жағдайда  анықталған  интеграл  ұғымын  енгізгенге 
дейін туынды ұғымы беріледі. Оқулық авторлары интеграл мен алғашқы функция ұғымдарын 
зерттеу  ретін  әртүрлі  таңдайды:  бірінші  анықталған  интеграл  ұғымына  анықтама  беріп,  ал 
алғашқы функция ұғымы кейін пайда болады немесе бірінші алғашқы функция ұғымын беріп, 
ал  кейін  анықталған  интеграл  ұғымы  енгізіледі.  Анықталған  интеграл  ұғымына  әртүрлі 
анықтама  беріледі:  анықталған  интеграл  алғашқы  функцияның  өсімшесі  ретінде  немесе 
интегралдық қосындының шегі ретінде қарастыру. 
Ал  анықталған  интегралды  есептегенде  негізгі  рөлді  алғашқы  функция    атқарады. 
Алғашқы  функцияны  аудан  мен  көлем  табуға  қолдану  мүмкіндігі  мәселені  шешуге  бай 
материал бере алады.  
Интегралды аудан табуға қолдану.  
Енді  алғашқы  функцияны  жазық  фигуралардың  ауданын  табуға  қолдануды  бастаймыз. 
Қисық сызықты трапецияның ауданынын есептеудің тәсілін табу мақсатын қоямыз.  
Алдын  ала  қисық  сызықты  трапецияны    функцияның  графигімен,  ОХ  осімен  және  ОУ 
осіне  параллель  түзулермен  шектелген  фигура    ретінде  таныстырамыз.  Мысалдардың 
қатарында  ОХ  осіне  перпендикулярлардың  ұзындығы  нөлге  тең  болатын  жағдайларды  және 
функцяның графигі түзу болатын жағдайларды міндетті түрде айтып кетуіміз керек.  
Теорема: 
( ) – [a;b]  кесіндісінде үздіксіз және теріс емес функция болсын, S – қисық 
сызықты  трапецияның  ауданы  болсын.  Егер  F(x) - [a;b]  кесіндісінде 
( )  функциясының 
алғашқы функциясы болса, онда   
= ( ) − ( ) болады.  
[a;b]  кесіндісінде  анықталған
   ( ) функциясын  қарастырамыз.  Егер  =      болса,  онда 
( ) = 0  болады. Егер  < ≤   болса, онда  ( )  - ( ; 0) нүктесі арқылы өтетін түзудің сол 
жағында  жатқан  трапеция  бөлігінің  ауданы  болады.  Сонымен      ( )
=  .   
′
( ) = ( )  
болатынын дәлелдейік. Тереманың дәлелдеулерінің бірін келтіреміз.  
Кейін  соған  ұқсас   
′
( ) = ( ) ,  мұндағы  ( )  -  дене  қимасының  ауданы  болатыны 
дәлелдейміз.  
Қисық сызықты трапецияның ауданын есептеу  кезінде аудан   
= ( ) функциясы мен 
аралықтың  шеткі  нүктелері  a  мен  b  арқылы  толығымен  анықталатынына  көз  жеткіземіз. 
( )  
функциясы үшін алғашқы функция Ф
( ) кез келген басқа алғашқы функция F(x) –тен тек ғана 
тұрақты шамаға өзгеше болады, сондықтан  Ф( )
= ( ) +   болады.  
Ф( )
− Ф( ) = ( ( ) + ) − ( ( ) + ) = ( ) − ( )   
Сонымен, 
( )  функциясы үшін кез-келген екі алғашқы функция [a;b]  кесіндісінде бір 
ғана өсімшеге ие болады.  
[a;b] кесіндісінде   
( )  функциясы үшін алғашқы функция өсімшесін [a;b] кесіндісінде   
( )  функциясының анықталған интегралы деп атаймыз және былай белгілейміз 
( ) . 

26 
 
Анықтама бойынша 
( )
= ( ) − ( ),  мұндағы   ′( ) = ( ) .   
Алғашқыда  аудан  табу  үшін  ауданды  алғашқы  функцияның  мәндерінің  айырмасы 
арқылы  табу  формуласын  қолданып  үйрену    керек.  Мысалдар  арқылы  формуланы  әбден 
игергеннен  кейін  ғана  анықталған  интеграл  символына  өту  керек.  Жаттығуды  күрделендіруді 
мына бағыттарда жүргізу керек: 
1. 
( )  функциясы беріледі, интегралдау шектері есеп шарттарынан табылады  (мысалы, 
егер  параболла  ОХ  осін  қиятын  болса,  параболламен  және  ОХ  осімен  шектелген    фигураның 
ауданын табу).  
2.  Графикдерінің  ортақ  нүктесі  бар  екі  функция  және  интегралдау  шектері  беріледі. 
Қисық сызықты трапецияны екі бөлікке бөлеміз.  
3.  Екі  функция  беріледі,  интегралдау  шектері  есепті  шешу  барысында  табылады. 
Мысалы: 
=
,  
= 2 −  функциялары  берілген.  Осы  функциялардың  графиктерімен  және 
ОХ осімен шектелген фигураның ауданын табу.  
4.  Фигураның  ауданын  екі  қисық  сызықты  трапецияның  аудандарының  айырмасы 
арқылы табу.  
5.  Алдыңғы жағдайлардың бірігуінен шығатын жағдайлар. 
6.  Берілген  фигураны  координата  остеріне  қарағанда  қисық    сызықты  трапецияның 
ауданын қолдануға болатындай орналастыру.  
7.  [a;b]  кесіндісінде     
( )   функциясы  ( ) ≤ 0   шартын  қанағаттандыратын  жағдай. 
Бұл жағдайға арналған формула    
= −
( )  болады.  
Есепті біртіндеп күрделендіру керек. Жеңіл есептен күрделірекке  өтіп отыру керек.  
Анықталған интегралды көлем табуға қолдану.  
Көлем табу мен аудан табу ұқсас болады. Мақсатымыз  Ох осіне перпендикуляр болатын 
кез-келген  қимасының  ауданы  белгілі  болатын  дененің  көлемін  табу.  Дене  ОХ  осіне 
перпендикуляр  болатын  а  және  b  нүктелері  арқылы  жүргізілген    жазықтықтардың  арасында 
жатсын.  Қиманың  ауданын   деп  белгілейміз. 
( ) -  x  нүктесі  арқылы  жүргізілген  қиманың 
ауданы. [a;b] кесіндісінде   
( ) функциясы үзіліссіз болсын. Сонымен қатар  ( ) функциясын 
қарастырамыз. 
( ) -  х  нүктесі  арқылы  жүргізілген  жазықтықпен  қиылған  дененің  бөлігінің 
көлемі.  
′
( ) = ( ) болатынын дәлелдейміз. Көлемді мына формуламен табамыз:    
= −
( )  .   
 
 
 
Cулейменова О.Я.   Орынбекова Б. С. 
 
ШОҒЫРЛАНДЫРЫП-ҚАРҚЫНДЫ ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ЖАЛПЫ 
ХИМИЯ КУРСЫНЫҢ ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚТАРЫНДА ҚОЛДАНУ 
 
 Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында (1999) білім беру саласындағы 
мемлекеттік  саясаттың ұстанымдарының бірі – жеке адамды  қалыптастыруға бағытталған 
ролі  және  педагог  қызметкерлер  оқушылардың  мемлекеттік  білім  беру  стандартында 
көзделген деңгейден төмен емес білім, білік, дағды алуын қамтамасыз етуге, олардың жеке 
шығармашылық қабілеттерінің дамуы үшін жағдай жасауы қажеттігі қарастырылған [1]. 
Дәстүрлі  оқыту  технологиясының  білімді  мемлекеттік  стандарт  деңгейінде  толық 
меңгеруіне  кепілдік  бермей  отырғандығы  студенттердің  білім  жетістіктерінің 
нәтижелерінен  көрініс  табуда.  Осыған  орай  оқу  үдерісін  жетілдірудің  қазіргі 
технологияларын  жетілдіріп,  жоғарғы  оқу  орындарында  сабақ  беруде  қолдану  арқылы 
білім сапасын жақсартуға болатындығына басым бағыт берілуде. 
Жоғары  оқу  орнында  мамандар  даярлаудың  сапасын  арттыруда  оқытушы 
тұлғасының    өздігінен  дамуына,  оның  шығармашылық  қабілетінің  артуына  мүмкіндік 
жасауды  және  оқу-тәрбие  үрдісін  жетілдіруді  қамтамасыз  ететін  жаңа  педагогикалық 
технологияларды  пайдалану  көзделеді.  Технологияны  педагогикалық    іс-әрекетті  қайта 

27 
 
құрудың  жүйелі  тұтас  құралы  ретінде  тимді  пайдалану  оқу-тәрбие  үдерісінің  сапасын 
жақсартуға, жеке тұлғаны дамыту міндеттерін шешуге септігін тигізеді. 
Бүгінгі  таңда  педагогикалық  технология  мәселесі  теориялық  және    ғылыми-
қолданбалы бағыт тұрғысынан зерттеу арқауы болып отыр [2]. 
Теориялық  тұрғыдан  алып  қарағанда,  педагогикалық  технология – педагогиканың  
категориясы  ретінде  қарастырылады,  оның  мәні  мен  құрылымы  айқындалады, 
педагогикалық іс-әрекеттің әртүрлі саласындағы (дидактика, тәрбие, білім беруді басқару) 
педагогикалық  технологияның  ғылыми  негіздерін  оқып-үйренеді,  педагогикалық 
технологияны  жобалаудың  әдіснамасы  мен  теориясы  зерттеледі  және  педагогикалық 
технология теориясының негіздері ашып көрсетіледі. 
Ғылыми-педагогикалық  зеріттеулерге  жасалынған  талдау  жаңа  педагогикалық 
технологиялардың  бірнеше  түрлерін  бөліп  көрсетуге  мүмкіндік  берді.  Солардың  ішінен 
жоғары  оқу  орындарының  оқу  үдерісінде    қолдануға  ұсынылған  Қазақстандық  химия 
ғылымының  докторы,  профессор  Н.Н.Нұрахметов  ұсынған  «Шоғырландырып  қарқынды 
оқыту»  технологиясы  жалпы  жоғары  оқу  орындарында  толық  және  шағын  жинақталған 
түрлерінде  толықтай  сынақтан  өтті.  Сонымен  қоса,  оның  ғылыми-әдістемелік  негіздері 
қалыптасып,  оқыту  үдерісін  іске  асырудың  мүмкіндіктері  дидактикалық  тұрғыдан 
талданып,  жаңа  оқыту  технологиясына  тән  сипаттары  мен  тұжырымдалып,  көпшілікке 
жария етілді.  
Жоғары  оқу  орнында  «Шоғырландырып  қарқынды  оқыту»  технологиясы    бойынша  
сабақтың  оқу  бағдарламасы  жаңаша  тұжырымдалып,  әрбіріндегі  орындалатын  жұмыстар 
нақтыланып жоспарланды. Дұрыс ұйымдасқан оқу үдерісі нәтижелі болуы үшін сабақтың 
осы  технологиясын  енгізу  тиімді  әдіс.  Осындай  жаңа  технология  туралы  үш  негіз 
қалыптасқан: 
1. Білімді проблемалық баяндау. 
2. Білімді баяндаудың белгілі бір кезеңінде студенттерді  ізденіске тарту. 
3. Студенттердің зерттеушілік әдісі. 
1) Білімді проблемалық баяндау кезінде оқытушы студентке кез-келген бір жағдайды 
хабарлап  қана  қоймайды,  естірте,  ой  толғай  тұрып,  проблема  қояды  және  оны  шешудің 
процесін  көрсетеді.  Мұғалімнің  мұндай  түсіндіруі  дәлелді  болады,  студенттерді  ойлауға, 
танымдық ізденіс жасауға үйретеді. 
2)  Білімді  баяндаудың  белгілі  бір  кезеңінде  студенттерді  ізденіске  тарту  жағдайда 
оқытушы  проблема  қояды,  өзі  оқу  материалын  баяндайды,  студент  іздену  үдерісіне 
қатысуды және өздігінен белгілі бір танымдық тапсырманы орындауды талап етеді. 
3) Оқытудың зерттеушілік әдісімен жұмыс кезінде алға қойған проблеманы түсініп, 
студенттер  іздену  жоспарын  өздері  жасайды,  қағидалар  құрастырады,  оларды  тексеру 
әдісін  ойластырады,  бақылаулар,  зертханалық  жұмыстар  жасайды,  фактілерді  жазып 
алады, фактілерді салыстырады, топтайды, дәлелдейді, қорытындылар жасайды [3, 4].         
Жоғарғы  оқу  орнындарында  сабақтың  зертханалық  бөлімінде  шоғырландырып-
қарқынды  оқыту  технологиясын  қолданып  студенттердің  рөлге  бөлініп  жұмыс  жасауы 
жаңа тақырыпты толықтай түсінуіне мүмкіндік жасайды.   
Бейорганикалық  химия  курсын  меңгеруде  химиялық  зертханалық  жұмыстар  оқу 
процесінің  құрамды  бөлігі  ретінде  маңызды  роль  атқарады.  Әрбір  ғылыми  түсінік 
қойылған міндеттен қисынды (логический) шығуы керек және практика жүзінде орнығуы 
керек, сонда ғана химияның эксперименттік сипаты танылады [3].  
Химиялық  эксперимент   арнайы  жабдықталған  химия  зертханасында  өтілген  жағ
дайда   тиімді  нәтиже   бере   алады.  Мәселен,   түрлі   химиялық   ыдыстың,   керекті    құрал-
жабдықтардың   кейбір   қосымша   түрлері   (дистиллятор,  кептіргіш   шкаф,  муфель   пеші, 
таразы  
түрлері, 
т.б)  жеткілікті  ұйымдастырғанда  студенттерде  ғылыми  көзқарас  қалыптасады.  Студент
тер  тапсырмаларды  орындау  барысында  алдымен  табуға  қажетті  затты  және   соның   ә
серінен  алуға  болатын   химиялық  реакцияны   таңдап  алып,  жалпы  химиялық  заңдар  
жөніндегі   білімін   пайдалануы   керек.  Олар    аспаптарды   өздері    құрастырады, 
сарамандық тапсырманы  орындайды  және  әрқайсысы   өз  жұмысының   нәтижесіне  сын 

28 
 
көзбен баға  беруге  үйренеді.Химияны  оқыту  барысында  қалыптасатын  практикалық  ик
емділіктері  нақтыланады. 
Қазіргі  таңда  жоғарғы  оқу  орындарында  кредиттік  оқыту  жүйесінде  зертханалық 
сабақтар ерекше орын алады, сондықтан оған бүкіл аудиториялық сабақтың 40-80% дейін 
үлесі  тиеді.  Онда  теориялық  сабақта  іске  асыруға  келмейтін  эксперименттер  мен 
тәжірибелер орындалып, практикалық дағдылар мен біліктіліктерге қол жеткізуге болады. 
Зертханалық сабақтар көбінесе  студенттердің өздік жұмысы арқылы жүзеге асады, өйткені 
олар  зертханалық  сабаққа  күні  бүгін  дайындалып,  экспериментті  өз  бетінше  орындаудың 
техникасын  игереді.  Педагог  зертханада  студенттің  орындайтын  жұмысының  барысын, 
эксперименттік  техника  ерекшеліктерінің  сақталуын,  жалпы  тақырыпқа  сай  игерілетін 
ақтық  нәтижесінің  ғылыми  шындыққа  сай  келуін  тексереді.  Әрбір  эксперименттік 
жұмыстың  теориялық  біліммен,  әсіресе,  өмірдегі  қолданылуымен  тікелей  байланысына 
ерекше  мән  беріледі,  өйткені  ол  болашақ  маманға  қажетті  білік  пен  дағдының,  кәсіби 
құзыреттіліктің қалыптасуына жол ашады [2].   
Шоғырландырып-қарқынды  оқыту  технологиясына  сай  «Бейорганикалық  заттардың 
химиялық  технологиясы»  мамандығы  бойынша  «Көміртек  диоксидінің  салыстырмалы 
молкелалық  массасын  анықтау»  тақырыбына  зертханалық  жұмыс  барысында  студенттер 
үш-үштен  бөлініп  теоритик-экспериментатор – талдаушы  болып  бөлінуі  арқылы  жүзеге 
асады.  Осы  технологияға  сәйкес  әрбір  тақырып  бойынша  жасалынатын  зертханалық 
жұмыстарға алдын ала дайындалып келеді, яғни жасалынатын жұмыстың нақты мақсатын 
анықтайды,  оған  сәйкес  химиялық  теориялық  мәліметтерді,  химиялық  заңдар  мен 
ұғымдарды  еске  түсіріп  қайталайды,  жұмыстың  орындалу  ретін  қысқаша  жоспарлайды, 
қажет  болған  жағдайда  қондырғының  сызбанұсқасын  сызады,  есептеулер  жүргізеді,  тіпті 
жұмыс  барысында  жүзеге  асуы  мүмкін  реакция  теңдеулерін  алдын  ала  болжап  жазып 
қоюға  болады  және  міндетті  түрде  жұмыс  барысында  талап  етілетін  техника  қауіпсіздігі 
ережелерімен танысады. 
Көміртек  диоксидінің  салыстырмалы  молекулалық  массасын  анықтау  барысында 
жұмыстың  мақсатына  орай  қандай  газ  алынатынын,  газ  жинау  үшін  тиісті  өлшеу 
жұмыстарын  жүргізудің  ретін теоритик баяндайды. Эксперимент  жасаушы  мен  талдаушы 
қызметін  атқарып  тұрған  студенттің  айтатын  ой-пікірлері,  қосымша  ақпараттары  болса 
толықтырып айтуларына да еркіндік беріледі [5]. 
Сабақ  кезінде  зертханалық  жұмыс  жоспары  бойынша  орындалады.  Экспериментті 
толығымен  жасап  болғанша  байқағандарын  дәптер  бетіне  түсіреді,  талдау  жасайды. 
Жұмыстарды  атқару  практик  студенттің  қатысуымен  іске  асуы  керек.  Жұмыс  жоспары 
бойынша  ретімен  орындалғаннан  кейін  теориялық  және  практикалық  нәтижелер 
салыстырлады:  теория  бойынша  алынған  көміртек  диоксидінің  салыстырмалы 
молекулалық  массасы 44-ке  тең,  ал  біздің  эксперимент  жұмыстың  нәтижесінде 46-ға  тең 
болды.  Осындай  талдаулар,  соңғы  есептеулер,  қорытынды  жасау  талдаушы – студентпен 
бірге атқарылады.  
Студенттер  жұмыс  барысында  байқағандарын  дәптерге  түсіреді,  оларға  талдау 
жасайды,  есептейді  және  соңында  қысқаша  қорытынды  шығарады.  Осылайша 
студенттердің  зертханалар  жұмыстарды  орындау  кезінде  теорияшы,  экспериментатор 
талдаушы  ретіндегі  жеке  қабілеттері  дамиды.  Келесі  сабақтарда  студенттердің  міндеттері 
ретімен ауысып кезектесіп отырады [ 3]. 
 Шоғырландырып – қарқынды  оқыту  технологиясына  сай  әрбір  зертханалық 
жұмысты  орындау  кезінде  студенттердің  топқа  бөлінуді  түрлендірулеріне  және  рөлдерін 
алмастыруға  ерік  беріледі.  Педагог  үнемі  бір  студенттің  теорияны  ғана  талқылап, 
практикалық жұмыс пен қорытынды жасудан қалыс қалмау қадағалап отырғаны маңызды 
болмақ.  
Орта  мектеп  қабырғасында  зертханалық  жұмыс  жүргізудің  көптеген  кемшіліктері 
бар,  атап  айтсақ,  химия  кабинетінің  дұрыс  жабдықталмауы,  құрал-жабдықтардың 
жеткіліксіздігі, нашар ұйымдастырылуы. Осыдан барып жоғары оқу орнына түскен 1-курс 
студенттерінің зертханалық жұмыс жасауға білігінің, дағдысының төмен екендігі байқалып 
жатады. Шоғырландырып - қарқынды оқыту технологиясы  негізінде зертханалық жұмыс 
жасауды ұйымдастыруда студенттердің білмеген жерін курстастарымен талқылауға, біріне-

29 
 
бірі сұрақ қоюға мүмкіндік туады. Жұмыстың  мақсатын жете түсініп, эксперимент жасай 
отырып  жауапкершіліктері  артады.  Зертханалық  жұмыста  аталған  технологияны 
қолданудың  маңызы – әрбір  студент  жеке  немесе  қасындағы  курстастарымен  бірігіп 
зертханалық  жұмысты  орындаудың  жоспарын  алдын-ала  жасай  отырып,  теорияның 
практикамен ұштасуы арқылы тиянақты жұмыс жасай алады.  
Шоғырландырып - қарқынды  оқыту  технологиясының  ұтымдылығы – студенттің 
зертханалық  жұмыс  кезінде  өз  бетінше  жұмыс  жасауды  меңгеруі,  қиналған  сәттерде 
бірінен-бірі  көмек  алуы,  жұп,  топ  болып  жұмыс  істеуінің  әдістерін  еркін  меңгеріп, 
сөйлесуге,  сұхбаттасуға,  сұрақ-жауапқа  араласуға,  пікірін  жеткізе  айтып  не  жазып,  пікір-
таласқа қатынаса алуға мүмкіндік туатындығы деуге болады. Әрбір жаңа ақпартатты, оған 
сай  туындайтын  сан  түрлі  проблемаларды  шешуге  машықтану  қажетті  ақпараттарды 
қарым-қатынастардың нәтижесінде өзіндік менеджмент, проблема шешу құзіреттіліктеріне 
жеткізсе,  олардың  бәрі  біріккенде  бүгінгі  студентті  ертеңгі  құзырлы  маман  иесіне 
айналдыратыны күмәнсіз [4]. 
Қорыта  келе,  шоғырландырып - қарқынды  оқыту  технологиясының  тиімділігін 
келесідей атап айтуға болады:  
1.  Студенттің білім алуды психологиялық ерекшеліктері мен байланыстыра игеруге 
мүмкіндік береді. 
2.  Өткен  материалды  бір  күн  ішінде  қайтара  қолдану  арқылы  түсіну,  қайтадан  оқу 
қабілеттері артады.  
3.  Әрбір  дәріс  пен  зертханалық  жұмыстардың  өзара  байланыстарын  бірге 
қадағалауға машықтанады.  
4.  Өздері  жұптық-топтық  жұмыстар  жасау  негізінде – әдіс-тәсілдік  ерекшеліктер 
деңгейі артады. 
Шоғырландырып - қарқынды  оқыту  технологиясын  тиімді  пайдалану  үшін 
оқытушының жоғары талабы мен студенттердің дайындығы жоғары деңгейде болуы керек. 
Білім  сапасының  нәтижесі  оқытудың  дәстүрлы  репродуктивті  және  түсіндірмелі  әдісіне 
қарағанда жоғары көрсеткіштерге ие болатыны анықталмақ.  
Білім беру саласында атқарылып жатқан игі істермен қатар түбегейлі шешімін күтіп 
жатқан  проблемалар  да  көп.  Оның  бірсыпырасы  алда  шешімін  табатын  студентпен  бірге 
тұр деп үміттенеміз. Дана бабамыз Ж.Баласағұн: «Елдің өзегі білік, кілті – тіл, қадір қасиеті 
–  кісілік»  деген  екен [4]. Ойлап  отырсақ,  осы  тұжырымдар  тұтастай  дерлік  жастардың 
санасына, өн бойына сапалы біліммен, өрешіл рухты сіңіретін, әлемдік өркениет асуында, 
ел  тәуелсіз  туын  берік  ұстауға  мұқалмайтындай  жастарды  тәрбиелейтін  біздерге, 
педагогтарға арнап айтқандай сезіледі. 
Қазіргі 
нарықтық 
экономиканың 
сұраныстарын 
қанағаттандыруға 
және 
экономиканың,  өндіріс  салаларының  дамуына  сай  жастарға  құзыретті  тұлға  ретінде 
қалыптастыру үшін оқытушылар оқытудың қазіргі технологияларын пайдаланып, оны одан 
әрі заман талабына сай жетілдіруі қажет.  
 

жүктеу/скачать 7,5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: