Биік тау мұздықтарымен қоректенетін өзендер –
Ертіс, Сырдария, Іле
Қазақстандағы ірі суқоймалар
№
Өзен
СЭС
1
Ертіс
Өскемен, Бұқтырма, Шүлбі, Үбі
2
Іле
Қапшағай
3
Есіл
Сергеев,
Вячеслав
4
Сырдария
Шардара, Көксарай
5
Шарын
Мойнақ
6
Нұра
Самарқан, Шерубай – Нұра
7
Тобыл
Қаратомар
8
Көшім
Киров
Су шығыны мен жылдық ағыны –
Q = S∙
V
Q - су шығыны
S - көлденең қимасының ауданы
V – м/с есебімен алынған өзен ағының жылдамдығы
Қазақстанда ірілі-ұсақ көл саны –
48 мыңнан астам.
Көлдер тұздылық дәрежесіне қарай бөлінеді:
1 ‰ аз болса –
тұщы
1-25 ‰ дейін –
тұздылау
26-50 ‰ –
тұзды,
50 ‰ –ден
жоғары болса аса тұзды.
Солтүстік Қазақстанның таяз, тұзды және ащы көлдері –
Қарасор, Шағалалытеңіз,
Қалибек, Кішіқарой, Үлкенқарой, Теке, Сілетітеңізі, Қызылқақ, Құсмұрын, Қойбағар,
Бурабай.
Қазақстан аумағындағы көлдер қазаншұңқырларының
пайда болу жолдары – реликті,
тектоникалық, мұздық, аккумулятивті, ойынды, карсты, суффозиялы, ескі арналы
Тектоникалық көлдер –
Жайсан, Марқакөл, Қарасор, Теңіз-Қорғалжың тобы,
Көкшетау тобы (Бурабай, Зеренді)
Оңтүстік Алтайдың терең тектоникалық ойпаңында орналасқан ірі және көрікті көлдердің
бірі –
Марқакөл
Реликті (қалдық) көлдер –
Каспий, Арал
Мұздық көлдер
– Іле Алатауында Үлкен Алматы көлі
Жетісу Алатауындағы мұздық көл –
Жасылкөл
Суффозиялық немесе ойынды көлдер –
Солтүстік Қазақ жазығында
Дүниежүзі бойынша жалғыз тұщы-тұзды сулы көл
– Балқаш
Қазақстандағы және әлемдегі ең тұзды көл
– Биесойған 335,8 г/л
Көлдерді, суқоймалары мен тоғандарды зерттейтін ғылым
– көлтану немесе лимнология
Жер бетіндегі ең ірі ағынсыз көл
– Каспий теңізі
Ежелгі заман мен орта ғасырлардағы Каспий теңізінің атауы –
Гиркан
Орыс жылнамаларында –
Хвалын немесе Хвалис деп аталған көл – Каспий теңізі
(Гиркан, Хвалын, Хвалис атаулары Каспий жағасында мекендеген халықтардың аты)
Дүниежүзі бойынша ауданы жөнінен ірі трансшекаралық көл
– Каспий теңізі
Каспий теңізімен шектесетін мемлекеттер –
Қазақстан, Ресей, Түрікменстан, Иран,
Достарыңызбен бөлісу: