64. Қазақтардың ұлттық мәдениетінің ерекшеліктері 68. Тауелсіздік кезең философиясы 71. Орта ғасыр философиясындағы діни дүниетаным



бет19/99
Дата10.05.2022
өлшемі244,65 Kb.
#33920
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   99
Байланысты:
Философия сессия2

22. Ғылым аспектілері 

Ғылым дегеніміз бұл қызметі ғылыми білімді алуға, өсіруге, таратуға және қолдануға бағытталған түрлі кәсіби қауымдастықтарды қамтитын әлеуметтік жүйе.

Ғылымның 3 аспектісі бар. Барлық аспектілер бір-бірімен байланысты және бірлескенде ғана нақты ғылымның қызметін толық және дұрыстап сипаттауға мүмкіндік береді:

Ең бірінші аспектісі:  Ғылым білім жүйесі ретінде - логика және ғылым әдіснамасы зерттеледі. Басты мәселе-ғылыми білімді танымның басқа түрлерінің нәтижелерінен ажырату үшін қажетті және жеткілікті болып табылатын белгілерді анықтау және қысқаша түсіндіру.

Ғылыми білімнің белгілері

- нақтылық,

- пәнділік

- дәлдік

- бір мағыналы

- жүйелілік,

- логикалық және / немесе эмпирикалықнегізділік,

- сынға ашықтық.

- пайдалылығы

- тексермділік

- түсініктік-тілдік мәнерлілік

 

Екінші аспект: Ғылым қызмет саласы ретінде. Ғылым-мақсатқа сай, құрылымдалған, процессуалдық (нормалармен реттелетін) қызмет.Ғылым мақсаты - жаңа ғылыми білім алу.



Жаңа білім алудың үш үлгісі:

- эмпиризм (Ф. Бэкон және т. б.);

- рационализм (Р. Декарт және т. б.) - логикалықайқын, анық алғышарттардан теорияны дедуктивтіөрістетуге дейінгі қозғалыс, ол соңында тәжірибелідеректермен расталуы тиіс;

- проблематизм – (К. Поппер) - бір ғылымипроблемадан екіншісіне, неғұрлым терең қойылғанжәне адекватты тұжырымдалған қозғалыс.

 

Үшінші аспект: Ғылым әлеуметтік институт ретінде. Ғылыми қоғамның қызметі моральдықнормалар - ғылыми этос мәртебесі бар ішкіқұндылықтардың ерекше жүйесінің көмегіменжүзеге асырылады. Мертон ғылым ерекшеәлеуметтік құрылым ретінде өзінің төртқұндылықты императивінде жұмыс істеуінесүйенеді деп есептеді:



- универсализм-ғылыми білімнің жеке, объективтісипаты.

- ұжымшылдық - ғылыми танымның жемісі бүкілғылыми қоғамдастыққа және жалпы қоғамғатиесілі.

- Риясыз-ғалым қызметінің басты мақсаты-ақиқатқа қызмет ету.

- ұйымдастырылған скептицизм-шындықты догматикалық тұрғыдан бекітуге, сынның дамуына тыйым салу.

 

Кейінірек Барбер тағы екеуін қосты:



- рационализм-ғылым тек объективті ақиқатқа ғана ұмтылмайды, дәлелденген, логикалық ұйымдастырылған дискосқа ғылыми ақыл-ой, рационализм және эмоциялық бейтараптықты бағалайды.

- эмоциялық бейтараптылық ғылым адамдарына ғылыми мәселелерді шешу кезінде эмоцияларды, жеке көңіл-күйді пайдалануға тыйым салады.

 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   99




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет