6D011300 Биология мамандығы бойынша философия докторы (PhD) емтихан сұрақтары

6D011300 – Биология мамандығы бойынша философия докторы (PhD) емтихан сұрақтары 

№ 

Күрделі 

Орташа 

Жеңіл 

1 

Жануарлардың барлық органдарында  

барлық генотип клеткалары бірдей,  бірақ 

әр топтың клеткаларынан әр түрлі 

органдар мен ұлпалар дамиды? Осындай 

қарама-қайшылықты қалай түсіндіресіз. 

Позиционды ақпарат дегеніміз не? 

Іn vіtro жағдайында 

өтетін өсімдіктердің 

морфогенез жолдары. 

What are the main 

types of waste? 

 

2 

Т.Морганнның тұқым  қуалаушылықтағы 

хромосомалық теориясы. Жыныспен  

тіркесіп  тұқым  қуалау  заңдылығы. 

Вирустың  негізгі  

белгілері мен  

қасиеттері. Көбею  

жолдары. 

 

What are the main 

cellular features of the 

beings of the plant 

kingdom? 

3 

Вирустар  геномының  репликациясы  

және вирус  гендерінің  экспрессиясы. 

Мүшелер  жүйесінің  

эволюциясы,  

органикалық  дүниенің  

филогениясы,  

классификациясы, 

маңызы. 

What is pollution? Is 

pollution always caused 

by humans? 

 

4 

Макроэволюция  процесі  және  

биологиялық  прогрестің  бағыттары. 

Шөлді 

аймақтарындағы 

биоалуантүрлілігінің 

экологиялық жағдайы. 

Омыртқасыздардың 

инвентаризациясы. 

Қазақстанның 

насекомдары мен 

өрмекші тәрізділердің 

биоалуантүрлілігін 

анықтау. 

What is Ecology? What 

is a population? What is 

a species? 

 

5 

Тіршіліктің пайда болуы туралы теориялар 

(креационизм, өзіндік пайда болуы, 

панспермия, биохимиялық теория). 

How different are 

gymnosperms from 

bryophytes and 

pteridophytes? 

 

Сұрыптау әдістері. 

Жеке және жаппай 

сұрыптау, олардың 

маңызы. 

6 

Тұқым қуалаушылық және өзгергіштік – 

эволюциясы. Мутациялық процес, 

популяциялық толқындар және оқшаулану 

– қарапайым эволюциялық факторлар. 

Тұқымқуалайтын 

аурулар. Клайнфельтер 

және Тернер-

Шершевский 

синдромының пайда 

болуы. 

What are bacteria? Are 

bacteria the only 

prokaryotic beings? 

What are the main 

ecological roles of 

bacteria? 

 

7 

Түрдің  түзілуіндегі  Ч.Дарвиннің  

монофилиялық  дивергенттік  теориясы,  

маңызы. 

Биогеоценология. 

Гидросфера – су 

әлемі.Су ластануының 

табиғи көздері және 

оны өз бетімен тазарту 

жүйесі. 

What are the 

differences between 

vertebrates and the 

other chordates? 

 

8 

Ашықтұқымды өсімдіктер немесе 

қарағайлар (пинофиттер) бөлімі. Жалпы 

морфологиялық, анатомиялық 

сипаттамасы. Стробилдердің құрылысы. 

Тұқым бүрдің пайда болуы. Аталық жөне 

Генетикалық код, 

генетикалық кодтың 

қасиеттері. 

What is meant by 

binomial nomenclature 

and what are its basic 

rules? 

 

аналық гаметофиттер. Ұрықтану. 

Тұқымның дамуы және құрылысы. 

9 

Гендік инженерия негіздері. Гендік 

инженерияның даму тарихы. 

Рекомбинатты ДНҚ биотехнологиясы. 

Рекомбинатты ДНҚ құрастыру. 

What are the main 

divisions and 

representing species of 

the gymnosperms? 

Жоғары дәрежелі 

жүйке жүйесінің 

типтері. Темперамент. 

10  Эволюциялық процестің негізгі  қозғаушы  

факторлары. 

Гаметогенез (овогенез 

және сперматогенез). 

Жұмыртқа 

жасушасының және 

сперматазоидтың 

құрылысы, дамуы. 

Which are the beings 

that form the kingdom 

Fungi? 

 

11  Амин қышқылдары – белоктардың 

құрылымдық бірліктері, физико-химиялық 

қасиеттері. Амин қышқылдарының 

классификациясы. 

Are environmental 

phenotypical changes 

transmitted to the 

offspring? 

 

Қоршаған орта және 

өмір сүру 

жағдайлары. 

Абиотикалық, 

биотикалық 

факторлар. 

12  Белоктардың классификациясы: жай және 

күрделі белоктар. Глобулярлы және 

фибрилды белоктар. Белоктордың 

табиғаттағы функциялары. Белоктардың 

физико-химиялық қасиеттері. 

Академик  

А.И.Вавиловтың  

тұқым  

қуалаушылықтағы  

өзгергіштіктің   

гомологиялық қатарлар  

заңы. 

Which are the beings 

that form the kingdom 

Protista? 

 

13  Жабық тұқымды өсімдіктердің шығуы, 

олардың пайда болған орны. Кең таралу 

жағдайлары. Гүлді өсімдіктердің шығу тегі 

жөніндегі гибридтік гипотезалар, 

эволюцияның негізгі бағыттары. 

Модификациялық 

өзгергіштік. 

Өзгергіштіктің реакция 

нормасы туралы 

түсінік. 

According to cellular 

organization how are 

living beings divided 

into two groups? 

 

14  Г.Мендель.  белгілердің  тұқым  

қуалаушылық  заңдары (моно, ди, 

полигибридті  шағылыстырулар). 

Биоценоз. Биогеоценоз 

және экожүйелер. Тірі 

организмдердің 

арасындағы қарым-

қатынастар (симбиоз, 

комменсализм, 

паразитизм т.б.). 

How do plants control 

the opening and the 

closing of the stomata? 

 

15  Ферменттер, функциялары. Ферменттердің 

биологиялық катализаторлар ретінде 

өзіндік қасиеттері.Коферменттер: 

құрылысы, функциялары.Ферменттердің 

классификациясы, әр кластың 

сипаттамасы. 

В. Вернадскийдің 

биосфера туралы ілімі. 

Биосфера және оның 

шекарасы. Биосфера 

эволюциясы. 

Why do plants need to 

exchange gases with 

the environment? 

 

16  Көмірсулардың классификациясы: моно-, 

олиго- және полисахаридтер. 

What is the primary 

source of energy for 

living beings on earth? 

 

Хордалылар типі. 

Сүйексіздер тип 

тармағына сипаттама. 

Омыртқалылар тип  

тармағы, 

салыстырмалы  

морфологиясы  және  

анатомиялық  

ерекшеліктері. 

17  Витаминдер, биологиялық әсері. 

Классификациясы. Майда және суда 

Жер бетіндегі 

тіршіліктің пайда болу 

How are the plant 

tissues classified 

еритін витаминдердің негізгі өкілдері, 

организмдегі рөлі. Витамин тәрізді 

қосылыстар. 

болжамы (академик 

А.И. Опариннің 

теориясы). 

according to their 

functions? 

 

18  Нуклеин қышқылдарының құрылысы. 

Пуриндік және пиримидиндік азотты 

негіздер. 

Онтогенездегі 

көпклеткалылардың 

пайда болуы. 

Бірклеткалылардың 

көпклеткалыларға 

өтуге қандай  жолдары 

бар? Осы аталғандарды 

адам дамуының 

жолында  және  

насекомдар мен 

миксомицеттердің 

беткі бөлінуінде 

мысалға келтіре 

отырып түсіндіру. 

What are the main 

morphological 

differences between 

monocot plants and 

dicot plants? 

 

19  ДНҚ бірінші реттік құрылымы. Чаргафф 

ережесі. 

What is the chemical 

equation of 

photosynthesis?  

 

Организм мен 

ортаның арасындағы 

қарым-қатынасының 

түрлердің 

тұрақтылығына әсері. 

Қазақстанның 

экологиялық 

мәселелерін шешу 

жолдары және 

биологиялық 

алуантүрлілігін сақтау 

үшін маңызы. Жоғары 

температураға 

бейімделу кезінде қан 

жүйесіндегі 

өзгерістердің 

дәрежесі қалай 

анықталады? 

20  ДНҚ екінші реттік құрылымы: Уотсон-

Крик моделі. Комплементарлық принцип. 

ДНҚ физикалық-химиялық қасиеттері. 

What is the evolutionary 

importance of the 

emergence of seeds in 

the plant kingdom? 

 

Фотосинтез.  

Фотосинтездің  даму  

тарихы. Фотосинтез 

қараңғы және  жарық 

сатысы,  байланысты.  

Фотосинтездік  өнім. 

21  ДНҚ репликациясы. РНҚ-ның химиялық 

табиғаты.  РНҚ биологиялық рөлі. 

Өсімдіктердің тыныс 

алу физиологиясы. 

How different are 

animal cells from plant 

cells? 

22  Адамдарда  қан топтарының  тұқым  

қуалауы. 

Онтогенез және 

филогенез. А.Н. 

Северцовтың 

филоэмбриогенез 

теориясы. 

What are the main 

structures of 

chloroplasts? 

 

23  Жыныс клеткаларының  көбею  жолы. 

Мейоз I,II. 

What is plant 

transpiration? What are 

the two main types of 

plant transpiration 

process? Which of them 

Ғылымда, Нобель 

сыйлығының 

лауреаты Гансон 

Шпеманның 

«Механикалық 

is more significant in 

volume? 

 

дамуымен»  

байланысты онтогенез  

жайлы эволюциялық 

төңкерісті қалай 

түсінесіз.Ғылымдағы 

онтогенез жайлы  

жаңа заңдылықтар. 

24  Селекцияда  шағылыстыру  әдістері. 

Аутбридинг, инбридинг, инбредті  

депрессия.  Таза  линиялар  алу  жолы,  

маңызы. 

Does the environment 

exert an influence on the 

phenotype? 

 

Дәрілік өсімдіктердегі 

алкалоидтар, 

витаминдер. 

Биологиялық белсенді 

заттар. 

25  Гендердің комплементарлы 

әрекеттесуіндегі белгілердің тұқым 

қуалауы. 

What is an evolutionary 

tree? Is there a precise 

evolutionary tree known 

by science that explains 

the emergence and 

origin of every type of 

living being? 

Ашу  процесі  және 

оның  түрлері. 

26  Xpoмocoмадан тыс тұқым қуалау 

заңдылықтары. Пластидтік және 

митохондриялық тұқым қуалау. 

Генетикалық зерттеулерде плазмидтердің 

пайдаланылуы. Хромосомалардан тыс 

тұқым қуалаудың критерийлері. 

What is the Biology field 

that studies the 

classification of living 

beings? 

 

Микроорганизмдердің 

метаболизмі. 

27  Ұрықтану және оның биологиялық 

маңызы. Гаметалардың дистантты және 

контактты өзара байланыстары. Табиғи 

және жасанды партогенез, оның теориялық 

және практикалық маңызы. Моно- және 

полиспермия. Бөлшектену процесіне 

жалпы сипатама. Бөлшектенудің 

биологиялық маңызы. 

What is the difference 

between dominant allele 

and recessive allele? 

 

Хордалылардың шығу 

тегі және олардың 

эволюциясы. 

28  Нуклеин қышқылдарының биологиялық 

маңыздылығы және олардың қасиеттерін 

физикалық және химиялық зерттеу 

әдістері. 

What is a phenotype? 

What is a genotype? 

What is the difference 

between genotype and 

phenotype?  

 

Жаратылыстанудағы 

метафизикалық 

көзқарастар (К. 

Линней, Ш. Бонне, Ж. 

Кювье еңбектері). 

29  Белгілердің тұқым  қуалаудағы  өзара  

әрекеттесуі,  типтері,  маңызы. 

What is a gene?  Is a 

gene a triplet of 

consecutive DNA 

nucleotides? 

 

«Ұлпа» ұғымына 

түсінік беру. 

Ұлпалардың 

морфофункционалдық 

классификациясы 

және оның 

эволюциялық негізі. 

30  Клеткаларды өсіру үшін қоректік ортаның 

құрамына кіретін заттар, олардың маңызы. 

Are the alleles of a gene 

necessarily originated 

one from the father and 

the other from the 

mother? Are there 

exceptions? 

 

Адам генетикасы, 

зерттеу тәсілдері. 

Тұқымқуалайтын 

аурулар және оның 

пайда болу себептері.