183
мұндағы –электромагниттіктолқынныңорта
дағы жылдамдығы,
с
– электромагниттік тол
қынныңвакуумдағыжылдамдығы,
n
–ортаның
сынукөрсеткіші.
Электромагниттік толқындардың ме ани-
калықтолқындарданайырмашылығы
–
олардың
вакуумдатаралаалуында.
IV Жа рық дис пер сия сы
Жарық – көрінетін электромагниттік тол
қын.Жарықтыңтүсіоныңтербелісжиілігімен
анықталады.Бірортаданекіншіортағаөткенде
жарық жылдамдығы (2формула) мен толқын
ұзындығыөзгереді,алтүстіанықтайтынжиілік
тұрақтышамаболыпқалады.Қызылтүсзатта
жоғары жылдамдыққа ие болатындықтан,
оныңсәулесіпризмадаазғанасынады.Күлгін
түстің жылдамдығы өте аз, сондықтан күлгін
сәулелер басқа түстерге қарағанда қатты
сынады.
с ерс атт с у к рсетк
ар
ет уе
.
Жаңбырдан кейін кемпірқосақтың шығуы
дисперсиямен және жаңбырдан кейінгі толық
ішкішағылументүсіндіріледі.Дисперсияқұбы
лысыарқасындагау арқырларындажәнебасқа
даматериалдармензаттардатүрлітүстіжарқыл
бақылайаламыз.
V Элект ромаг нит тік тол қын дар шка ла сы
189суреттеэлектромагниттіктолқындаршка
ласы берілген. Қасиеттері мен қолданылуына
байланыстыэлектромагниттіктолқындарфизи
каныңәртүрлібөлімдерінде–электротехникада
төменгі жиілікті тербелістер, радиотехникада
радиотолқындар, оптикада көрінетін сәулелер,
молекулалық физика және термодинамика
да инфрақызыл сәулелер, атомдық физикада
ультракүлгін және рентген сәулелері, ядролық
физикада α, β, сәулеленулер қарастыры
лады.
ксперимент
ыныпризмағапроек
циялықаппаратсәулесін
бағыттаңдар
(1 су рет)
.
Қабырғаданбірбіріне
қатыстыорналасқантүрлі
түстіжолақтарданқұралған
кемпірқосақтыкөресіңдер.
Қайтүсжақсысынады?
Сендербақылағанқұбылыс
дис пер сия
депаталады.
Бұлтәжірибеніеңалғаш
И. ь тонжүргізді.
Жауабы қандай?
1. Не лік тен жа ну ар лар
мен адам дар қор ша ған
ор та ны әр түр лі тү с
тер де кө ре ді?
2. Не лік тен бір қа тар ел
дер де түс ай ыр май тын
адамдар ға (дал то ник
тер ге) кө лік жүр гі зу
куә лі гі бе ріл мей ді?
3. ы зыл жә не көк сәу ле
үшін лин за лар фо ку сы
сәй кес ке ле ме?
Достарыңызбен бөлісу: