90. Қызыл кітап. Өсімдік және жануарлар дүниесін қорғау шаралары
Бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм, симбиоз ұғымдарына сипаттама беріңіз
жүктеу/скачать 26 Kb.
|
ЭКОЛОГИЯ 90-97 жауап
| 97. Бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм, симбиоз ұғымдарына сипаттама беріңіз
Бәсекелестік, жыртқыштық, паразитизм және симбиоз экологияның негізгі ұғымдары болып табылады және экожүйедегі организмдердің өзара әрекеттесуінің әртүрлі түрлерін сипаттайды. 1. Бәсеке – қорек, су, жарық немесе ғарыш сияқты шектеулі ресурстар үшін бәсекелесетін организмдердің өзара әрекеттесуі. Бәсекелестік нәтижесінде кейбір организмдер басқаларын ығыстырып шығара алады, бұл популяциялар құрылымының және жалпы экожүйенің өзгеруіне әкеледі. Бәсекелестік түр ішілік (бір түрдегі даралар арасында) немесе түр аралық (әртүрлі түрдегі даралар арасында) болуы мүмкін. 2. Жыртқыштық – жыртқыш пен жыртқыштың энергия мен қоректік заттарды алу үшін жыртқышты тұтынатын әрекеті. Жыртқыштық популяцияларды реттеуде және экожүйедегі биологиялық әртүрлілікті сақтауда маңызды рөл атқарады. 3. Паразитизм – паразит пен иесінің өзара әрекеттесуі, онда паразит иесіне зиян келтіру арқылы пайда (мысалы, тамақ, баспана) алады. Паразиттер микроскопиялық (мысалы, бактериялар, вирустар, қарапайымдар) немесе макроскопиялық (мысалы, кенелер, бүргелер, гельминттер) болуы мүмкін. Паразитизм популяция саны мен биологиялық әртүрлілікке де әсер етеді. 4. Симбиоз – екі немесе одан да көп түрлердің өзара әрекеттесуі, онда барлық қатысушылар пайда көреді. Симбиоз мутуализм (өзара тиімді өзара әрекеттесу), комменсализм (бір ағзаға пайда әкелсе, екіншісіне зиян тигізбейді) немесе протокооперация (жағдайларға байланысты өзара тиімді болуы мүмкін немесе болмауы мүмкін өзара әрекеттесу) болуы мүмкін. Симбиоздың мысалдарына гүлдер мен тозаңдандырғыштардың, өсімдік тамырлары мен түйін бактерияларының өзара әрекеттесуі жатады. Барлық осы өзара әрекеттесу түрлері экожүйелердің қызмет етуінде және олардың тұрақтылығы мен биоәртүрлілігін сақтауда маңызды рөл атқарады. жүктеу/скачать 26 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|