А. Соловьева, Б. Ибраимова
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
8-сынып биология
- Бұл бет үшін навигация:
- Селекция, эволюция және сұрыптау.
- Селекцияның негізгі әдісі қолдан сұрыптау
| §51. қолдан сұрыптау
Ағзалар селекциясы үшін қолдан сұрыптаудың маңызын сипаттау Эволюция дегеніміз не? Табиғи сұрыпталу деген не? Қолдан сұрып тауды кім жүргізеді? Селекция, эволюция және сұрыптау. Ч. Дар виннің пікірінше, эво- люцияның басты қозғаушы күші – табиғи сұрыпталу. Табиғисұрыпталу белгілі бір табиғи жағдайда тіршілік етуге бейімделген ағзалардың тіршілік үшін күресінің нәтижесі. Табиғи сұрыпталудың нәтижесінде өзіне пайдалы көптеген бейімделушілік ерекшеліктері бар ағзалардың 207 белгілі бір түрлері мен даралары тірі қалып, көбейе алады. Ал нашар бейімделген түрлер мен ағзалар табиғи сұрыпталудың нәтижесінде толығымен тіршілігін жояды. Қолдан сұрыптаудың нәтижесінде өсімдіктер мен жануарлардың адамға қажет ті белгі-қасиеттері дамиды. Қолдан сұрыптау табиғатта емес, адамның қатысуымен жүреді. Оның нә тижесінде жануарлардың жаңа қолтұқымдары мен өсім діктердің жаңа іріктемелері алынады. Селекция – үй жануарларының жаңа қолтұқымдары мен өсімдіктердің жаңа іріктемелерін шығару әдістері туралы ғылым саласы. Селекционер Н.И. Вавилов: « Селекция–адамқолыменжасалатынэволюция », – деп айтқан. Селекцияның негізгі әдісі қолдан сұрыптау болған және солай болып қала береді. Адам әрқашан жануарлар мен өсімдіктерді көбейту кезінде шаруашылықта маңызды сапасы бар түрлерін қалдырып отырған. Бұл құбылыс ұзақ уақыт бойы санасыз түрде, ешқандай әдіс қолданбай жүргізілген. Ежелгі адамдар алғашқы үй жануары итті қолға үйретті. Антро- пологтардың пікірі бойынша ертедегі адамдар қасқырлардың белгілі бір түрін өздеріне жақын ұстау мақсатында тамақтарының қалдықтарын үйлерінен алыс емес жерлерге қалдыратын болған. Адамдар не үшін олай жасады? Олар кез келген жыртқыштарға, анағұрлым ірі жануарларға да қарсылық көрсете алатын жануарлармен жақын өмір сүруге тырысты. Алайда ол жануарлар адамдарға қатысты агрессия көрсетпеуі маңызды болды. Әйтпесе, адамдар өздеріне қауіп төндірген жан уарларды қырып жіберер еді. уақыт өте адамдармен қатар өмір сүруге, олардың қолынан тамақ жейтін, қамқорлығын қажет ететін генетикалық бейімділіктері бекіген жануарлардың топтары түзілді. Жануарлар се лек циясындағы бірінші кезең – жануарларды қолға үйрету , ал өсімдіктерде олардың мәденитүрлерін шығару болып табылады. жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|