А. Соловьева, Б. Ибраимова
қ а н н ы ң қ ы з м е т і н
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
8-сынып биология
- Бұл бет үшін навигация:
- Қанның құрамы
| қ а н н ы ң қ ы з м е т і н
тасымалдау,қорғаныш және гуморальдық деп 3 топқа бөлуге болады. Тасымалдауқызметі: • оттекті өкпеден ұлпа жасушаларына, ал көмір- қышқыл газын жасушалардан өкпеге тасымалдайды; • асқорыту мүшеле рі нен қоректік заттарды жасуша- ларға жеткізеді; • жасушалардан зиянды заттарды шығарып тастайды; • заттардың ыдырау өнім дерін бүйрекке және басқа да сыртқа шығару мүшелеріне тасымал дайды; • бауыр және бұлшық еттегі жылуды тері мен өкпеге тасымалдайды. Қорғанышқызметі: • ағзаны зиянды заттардан және ауру тудыратын микроағзалардан қорғайды; • микроағзалармен күресетін заттарды қалыптастырады; • дене температурасының тұрақты лы ғын сақтайды; •жасушаларда қышқылдың, судың деңгейін реттейді. Гуморальдыққызметі: • ішкі секреция бездерінен бөлінген заттарды тасымалдайды. қанның құрамы. Қан дене масса сының 6–8%-ын құрайды. Ол сұйық бөлік – плазма (55%) мен қатты тұнба ға – қан жасушаларына (45%) жақсы бөлінеді (48-сурет). қан плазмасы. Плазма 90% судан тұрады. Тұздар глюкоза, амин- қышқылдары, кейбір гормондар мен басқа заттар суда ериді және еріген күйін де тасымалданады. Су бұл шық етте, бауырда және ішекте жылы- нып, тері мен өк пеге жылуын береді. Мысалы, плазма құрамындағы су заттардың тасымалы мен жылу алмасуды жүзеге асырады. Плазмада тұрақты концентрацияда – 0,9% тұздар (NаСl және т.б.) болады. Осы- лай қан жасушаларының қалыпты күйі қамтамасыз етіледі. Олардың фи- зиологиясы сақ талады, сондықтан тұздардың осындай концентрациясын физиологиялықерітінді деп атайды. 48-сурет. Қанның құрамы плазма лейко- цит тер, тромбо- циттер эри тро- цит тер |