Абай қҰнанбаевтың Әлемі мен шығармашылығына жастардың КӨЗҚарасы
Key words: Abai, Poetic Speech, the Queen of Literature, poetic translation, translation
жүктеу/скачать 1,97 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ключевые слова: Абай, Поэзия – властитель слов, ее глубины
| Key words:
Abai, Poetic Speech, the Queen of Literature, poetic translation, translation from original, interlinear, accuracy of meaning Вопросы поэтического перевода (на основе стихотворения Абая «Поэзия – властитель слов, ее глубины») Аннотация Статья посвещена изучению вопросов перевода стихотворения Абая Кунанбаева «Поэзия – властитель слов, ее глубины» с оригинала и подстрочника на русский и английский языки. В переводческой практике перевод стихов требует от переводчика поэтического таланта и большой ответственности, так как основной задачей является умелая передача исходного содержания на переводимый язык с поэтическим выражением. Важно уметь максимально полно передать авторский стиль, особенности, в том числе подбор слов. Цель статьи - определить уровень соответствия переводов данного стихотворения, и оценить переводческие решения. Автор проводит сравнительный анализ существующих поэтических переводов стихотворения на русский и английский языки. Впервые применительно к настоящему стихотворению рассматриваются умения переводчиков передать литературные, стилистические, прагматические и смысловые особенности стихотворения, а также анализируются вопросы переводов стихотворения Абая на русский и английские языки в целом. Ключевые слова: Абай, Поэзия – властитель слов, ее глубины, поэтический перевод, перевод с оригинала, перевод с подстрочника, точность значений. Аударма тәжірибесінде өлеңдерді аудару – аудармашы үшін ең маңызды және күрделі міндеттердің бірі. «Поэзия – аудармада жоғалатын нәрсе» (Poetry is what gets lost in translation) деп атақты Роберт Фрост [1, 24] берген анықтама әлі де өзекті, себебі бұл тұжырымдама барынша шын болып табылады. Салыстырмалы түрде алғанның өзінде баламалығы жағынан бірдей тілдер жоқ. Ал «сөздің патшасы, сөз сарасы» өлең кез келген аудармашы бағындыра алатын шың емес. Алайда аударманың маңыздылығы, қажеттігі барлық ықтимал қателіктерден әлдеқайда асып түседі. Сондықтан көптеген аудармашылар өздігінен немесе тапсырыс берушілер еркімен Абай атамыздың «болмасаң да ұқсап бақ» кеңесіндей еңбектеніп, өз шамаларына қарай өлеңдерді аударады. Аударманың басты міндеті адекватты болу – поэзия аудармасының да маңызды талабы. Бұл салада қолданылатын «еркін аударма» түрі түпнұсқаның түпкі ойына, мағынасына қол жеткізсе, көбінесе қалған нәрселер кері ысырылады. Түпнұсқаның стилистикалық ерекшелігі, сөз саптауы, прагматикалық мәні берілмей, өлең аудармашының төл туындысына ұқсап қалуы да мүмкін. Қазақ әдебиеті тарихында Абай өлеңдері сияқты ешқандай өлеңдер көп аударылған емес. Бірақ зерттеулер көрсеткендей, көбінесе Абай өлеңдерінің мәні, рухани мағынасы толық жеткізілмейді. Көп аударма қателермен орындалған. «Аударма қатесі» әдетте өрескел дәлсіздік, нормативтен, стандарттан ауытқу, ережелерден ауытқу, талаптарды бұзу ретінде қарастырылады. Жоғарыда айтылып кеткендей, аудармаға қойылатын негізгі талаптардың бірі – түпнұсқаның мазмұнын жеткізуге бағытталған. Бұл талапты бұзу сөзсіз қате, «семантикалық бұрмалау» пайда болады. Аударма қателерінің табиғатын анықтау қиын болуы мүмкін, алайда қателерді анықтаудың ең көп таралған тәсілі – аударма мәтінін түпнұсқа мәтінімен салыстыру. Бірақ бұл салыстыру әрдайым сәйкессіздік себебін көрсете алмайды – аудармашы түпнұсқа мәтіннің мағынасын дұрыс түсінбеді ме, әлде аударылатын тілде аудармаға сәйкес келмейтін денативті таңдады ма? Төменде Абайдың «Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы» өлеңінің [2, 66] 2 шумағының аудармаларын түпнұсқамен салыстыра талдап көрейік. 16 «Абай Құнанбаевтың әлемі мен шығармашылығына жастардың көзқарасы» атты республикалық ғылыми онлайн-конференция Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы, Қиыннан қиыстырар ер данасы. Тілге жеңіл, жүрекке жылы тиіп, Теп-тегіс жұмыр келсін айналасы. Бөтен сөзбен былғанса сөз арасы, Ол – ақынның білімсіз бишарасы. Айтушы мен тыңдаушы көбі надан, Бұл жұрттың сөз танымас бір парасы. Алдымен осы берілген Абай өлеңінің бір шумағының мәнін түсініп алайық. Өлеңде көркемдеуіш сөздердің молдығы бірден көзге түседі, алғашқы екі жолдың өзі таза жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|