Абжанова сокращенная indd
Рационалды тамақтану және оны ұйымдастыруға
жүктеу/скачать 5,39 Mb. Pdf көрінісі
|
| Рационалды тамақтану және оны ұйымдастыруға
физиологиялық талаптар. Тәуліктік тамақтанудың реті тамақ рационының сапалық және сандық құрамы организмнің қажеттілігін қамтамасыз етуі керек. әртүрлі адамдарда зат алмасу үдерісінің айырмашылықтарына байланысты, тамақ рациондарын құрастырған кезде, оның құрамының организм қажеттілігіне сәйкес келуі дәрежесін есепке алу керек. а.а.покровский және басқа да 166 ғалымдармен бірігіп, тамақ рациондарын бағалаудың келесі іздеулер ұсынады: 1. тамақтың энергетикалық құндылығының организмнің энергия бөлуіне сәйкестілігі. 2. тамақ құрамында алмастырылмайтын тағамдық заттардың бо- луы (алмастырылмайтын амин қышқылдары, линол қышқылы, дәрумендер, минералды заттар). 3. тамақтағы қоспалардың сәйкестігі (әр организмге сәйкес). 4. тамақта қорғаныс қоспалардың болуы. 5. күн тәртібіне, биоритмге және еңбек ерекшеліктеріне байланы- сты тамақты тәулік бойында бөлу. бұл іздеулер сақталмаған жағдайда әртүрлі зат алмасудың бұзылуына әкеліп, ақуыздар мен амин қышқылдарының ыдырауын өсіреді, көмірсулар мен майлардың деподан бөлінуін арттырады. Қанға артық мөлшерде түскен майлы қышқылдар холестериннің, липопротеиндердің алмасуына кері әсер етеді. аштық адамның көңіл күйіне әсер етіп, сыртқы ортаның дабыл жағымсыз мінез-құлық тотықсыздану тудыруы мүмкін. адамдардың әртүрлі тобына тағамдық заттарды пайдаланудың ұсынылған норма- лары болады. аз уақыт ашығудың өзі организмнің иммундық жүйесіне кері әсер етеді, нейрогуморальды жүйенің әртүрлі бөлімдерінің тітіркенуіне әкеп соғады, әсіресе бүйрекүсті безінің функциясының бұзылуына әкеледі. Олар бөлген гормондар атқаратын жұмыс түріне байланысты, адамдар бес топқа бөлінеді. 1-топ. Ой еңбегімен айналысатын адамдар. Өнеркәсіп орындарын басқаратындар, инженер-техниктер, қол еңбегінің белседілігі өте қажет етпейтін, медициналық мекемелердің жұмысшылары (хирург дәрігерден басқа) медбикелер, санитарлар, педагогтар, тәрбиешілер, ғылыми қызметкерлер. 2-топ. жеңіл қол еңбегімен айналысатын адамдар: тігіншілер, агра- номдар, зоотехниктер, магазин сатушылары, байланыс және телеграф жұмысшылары, автоматтанған үдерісте жұмыс істейтіндер. 3-топ. ауырлау қол еңбегімен айналысатын адамдар: станокпен жұмыс істейтіндер (металл және ағаш өңдейтіндер) слесарьлар, врач- хирургтар, химиктер, көлік жүргізушілері, темір жолшылар, полигра- фистер. 4-топ. ауыр қол еңбегімен айналысатын адамдар: құрылысшылар, мұнай және газ өнеркәсібінің жұмысшылары, металлургтар. 5-топ. Өте ауыр қол еңбегімен айналысатын адамдар. |