Адам анатомиясы


Тіл арқашығынын шырышты қабығы сырт­



Pdf көрінісі
бет12/177
Дата06.10.2023
өлшемі11,6 Mb.
#113293
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   177
Байланысты:
Атлас адам анатомиясы 2 том

Тіл арқашығынын шырышты қабығы сырт­
кы бетін жауып, астың дәмін анықтайтын,
жалпы сезімдерді және ыстық, суық сезім-
дерді кабылдайтын бірнеше бүртіктерден
тұрады.
Тілдің шырышты қабығының бүртіктері:
1.Тілдің ж іптәрізді және конустәрізді
бүртіктері, 
papillae fdiformes et papillae conicae,
тілдің бүкіл дорзалді бетін жауып, тіл ұшы-
нан түбіне дейінгі аралыкта орналасқан.
Тілдің дорзалді бетінің немесе арқашығының
бархыттәрізді болып келуі осы бүртіктерге
байланысты. Жіптәрізді және конустәрізді
бүртіктердің негізгі қызметі: жалпы сезім-
дерді (жанасу, сипап- сезу, ыстык-суық, ауру
және қысым) қабылдау.
2. Саңырауқұлақтәрізді бүртіктер, 
papillae
fungiformes,
(№ 9, 10 суреттерді қараңыз),
тілдің бүйір беттерінде, аркашығында шашы-
ранды түрде, тіл ұшында топталып орналас­
кан. Мұндай бүртіктердін қызыл түсті болып
келуі кан тамырлар капиллярларының бет­
кей орналасуына байланысты. Кызметі: та-
мақтың тәтті және қышқыл дәмін анықтау.
3. Науашыктәрізді бүртіктер, 
p a p illa e
vallatae,
бүртіктердің жалпы саны 7 - 12-дей,
олар тіл түбінің маңында шекаралық саланын
алдында бүрыш құрап орналасқан. Науа-
шықтәрізді бүртіктердің көлденең ені 2-3
мм- дей. Бүртіктердің үшында дәм сезгіш ре-
цепторлар орналасқан. Қызметі: дәмді сезу.
4. Ж апырақтәрізді бүртіктер, 
p a p illa e
foliatae,
 олар тілдің бүйір кабырғаларында ор­
наласкан. Қызметі: тұзды, тәтті сезімдерді
қабыляаү.


R im a glottidis
Plica vocalis 
Plica vestibularis
Plica aryepiglottica
Epiglottis
Plica glossoepiglottica 
lateralis
Fossulae tonsillares 
Tonsilla palatina
Cryptae tonsillares
Pars postsulcalis 
Pars presulcalis
Papillae foliatae 
Dorsum linguae
Papillae conicae
Papillae lentiform es 
Papillae filiform es
Incisura interarytenoidea 
Tuberculum com iculatum
Tuberculum cuneiform e 
R ecessus piriform is
C orpus linguae
Sulcus m edianus linguae
Vallecula epiglottica
Plica glossoepiglottica 
m ediana 
R adix linguae 
Tonsilla linguae 
Tonsilla palatina
Folliculi lingualis
Foram en cecum linguae
Sulcus term inalis 
Papillae vallatae
Papillae fungiform es
A pex linguae
9-сурет. Тіл, ж оғарғы көрін ісі (тіл ар қаш ы ғы н ы ң ш ы ры ш ты каб ы ғы )
Тілдің шырышты қабығы тіл түбіне қарай 
өтіп, копқабатты эпителийм ен қапталған 
шырышты кабыққа жалғасады. Тіл түбінің 
шырышты қабығын кұрап, көмейдің бөбеш- 
ігіне, 
epiglottis,
қарай өтіп, ортаңғы тіл — 
бөбешік катпарын, 
plica glossoepiglottica media­
na,
және латералді тіл — бөбешік қатпарын, 
plica glossoepiglottica lateralis,
аралығында ор­
наласкан қорғаныш кызметін аткаратын тіл- 
бөбешік калтасын құрайды.
Тілдін төменгі бетінің шырышты қабығы 
бұрыш кұрап орналаскан шашақтәрізді екі 
катпарды кұрайды. Шашақтәрізді қатпарлар, 
тіл ұшында бұрыш құрай тұ й ісіп , ауыз
қуысының түбінде алшақтай өтіп, аралығын- 
да тіл жүгеншігін, 
frenulum linguae,
кұрайды. 
Тіл жүгеншігінің төменгі бөлігінің бүйір қап- 
талында, тіласты бүртігі, 
caruncula sublin­
gualis,
орналаскан. (№6, 14 суретті караңыз). 
Бұл бүртіктің артқы бүйір капталында, тіла- 
сты сілекей безінің меншікті түтіктері ашы- 
латын тіласты қатпары, 
plica sublingualis,
ор­
наласкан.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   177




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет